Quan sát trường công, bà mẹ TP.HCM có ý kiến gây tranh cãi: Môi trường này phần lớn phục vụ gia đình có thu nhập trung bình và khá?

Mới đây, một bà mẹ tại TP.HCM đã chia sẻ quan điểm gây tranh cãi về việc cho con học trường công lập trên mạng xã hội. Bài viết nhanh chóng thu hút sự chú ý khi đề cập đến những bất cập trong việc phối hợp giữa lịch học của con và lịch làm việc của phụ huynh - vấn đề tưởng nhỏ nhưng lại là nỗi trăn trở của hàng triệu gia đình hiện đại.

Bà mẹ này bày tỏ: "Nhà mình điều kiện có hạn, cho con học trường công và tin tưởng trường công. Nhưng mỗi tội, trường công chắc phần lớn phục vụ cho những gia đình có thu nhập trung bình và trung bình khá hoặc khá".

Cụ thể, chị chỉ ra những bất tiện như: Kỳ nghỉ hè kéo dài tới 2-3 tháng, dịp Tết nghỉ tới 16-17 ngày trong khi phụ huynh chỉ được nghỉ 5-7 ngày khiến việc sắp xếp người trông con trở nên khó khăn. Nếu gia đình không giàu có, khó mà sắp xếp việc thuê người. 

Chưa dừng lại ở đó, người mẹ bày tỏ sự không hài lòng khi cho rằng giáo viên được hưởng chế độ nghỉ dài và sắp tới còn có thể nhận lương cao hơn, trong khi phụ huynh phải “gồng mình” loay hoay với lịch nghỉ của con.

Bài viết nhận về trăm bình luận trái chiều. Nhiều người tỏ ra đồng cảm khi chia sẻ cùng hoàn cảnh: "Tôi phải thuê người trông con suốt hè với chi phí bằng nửa tháng lương", "Mỗi lần con nghỉ lễ là vợ chồng tôi lại phải xoay xở đổi ca trực". Tuy nhiên, không ít ý kiến phản bác, cho rằng đây là tâm lý "muốn nhà trường làm thay trách nhiệm làm cha mẹ".

Trường học là nơi để dạy chữ, dạy người, không phải dịch vụ trông trẻ thuê. Nếu không có thời gian chăm con, tại sao lại đẻ? Nhiều người cũng cho con học trường công, nhưng họ chưa bao giờ coi việc nghỉ hè là gánh nặng. Ngược lại, đó là khoảng thời gian quý giá để con được vui chơi, khám phá thế giới bên ngoài lớp học.

Có ý kiến còn chỉ trích thẳng thắn, nếu bà mẹ này muốn con đi học quanh năm suốt tháng, hãy tìm trường quốc tế hoặc trung tâm giữ trẻ. Đừng đòi hỏi trường công phải thay đổi chỉ vì nhu cầu cá nhân.

Một số người cũng phản bác ý kiến cho rằng trường công “chủ yếu dành cho gia đình trung bình khá trở lên”. Học sinh trường công đến từ đủ mọi hoàn cảnh, không ai bị hỏi về lý lịch hay mức thu nhập gia đình khi tuyển sinh. Thực tế, hệ thống trường công lập là nơi phục vụ đông đảo học sinh cả nước, không phân biệt giàu nghèo. Vấn đề chỉ nằm ở cách mỗi gia đình tổ chức cuộc sống, chứ không phải ở chính sách của nhà trường.

Mặt khác, giáo viên cũng không thực sự “nhàn nhã” như nhiều người lầm tưởng. Kỳ nghỉ hè của họ không phải lúc nào cũng là thời gian rảnh rỗi. Ngoài việc tham gia tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nhiều giáo viên vẫn phải lên trường để soạn thảo giáo án, dọn dẹp lớp học, tổ chức thi lại, họp tổ chuyên môn… những công việc âm thầm nhưng cần thiết cho năm học kế tiếp.

Giải pháp ở đâu?

Những tranh luận xoay quanh lịch nghỉ của học sinh một lần nữa cho thấy một nghịch lý đáng suy ngẫm: Trong khi giáo dục hiện đại khuyến khích trẻ được nghỉ ngơi, vui chơi và phát triển tự nhiên, thì thị trường lao động lại thiếu những cơ chế hỗ trợ thiết thực cho cha mẹ – những người đang gánh vác cả hai vai trò: lao động và chăm sóc.

Thực tế cho thấy sự thiếu đồng bộ giữa hệ thống giáo dục và môi trường làm việc. Lịch học và nghỉ của học sinh được xây dựng theo năm học, với kỳ nghỉ hè kéo dài, các dịp lễ tết nhiều ngày. Trong khi đó, phần lớn doanh nghiệp chỉ cho phép người lao động nghỉ từ 12–15 ngày phép mỗi năm. Khoảng cách này khiến nhiều phụ huynh rơi vào cảnh "tiến thoái lưỡng nan" mỗi khi con nghỉ học.

Một số giải pháp đã được đề xuất như: tăng cường dịch vụ trông trẻ hè tại cộng đồng, khuyến khích doanh nghiệp triển khai chính sách làm việc linh hoạt, hay phát triển các lớp học kỹ năng ngắn hạn trong kỳ nghỉ. 

Trước thực tế nguồn cung dịch vụ trông trẻ hè còn hạn chế, nhiều phụ huynh tiểu học đã linh hoạt áp dụng mô hình "tự quản có hướng dẫn" cho con ở nhà. Thay vì lo lắng thái quá, họ chọn cách trang bị cho trẻ những kỹ năng an toàn cơ bản:

An toàn tại gia

Dán băng cảnh báo tại các ổ điện, khóa tủ chứa vật dụng nguy hiểm

Huấn luyện trẻ nguyên tắc "3 không": Không mở cửa cho người lạ, không nghịch đồ sắc nhọn, không sử dụng thiết bị điện khi chưa được phép

Chuẩn bị sẵn bảng liên lạc khẩn cấp dán ở vị trí dễ thấy, bao gồm số điện thoại phụ huynh, người thân tin cậy và các dịch vụ cứu hộ

Kỹ năng ứng biến

Dạy trẻ cách nhận diện tình huống nguy hiểm và phản ứng phù hợp

Tập cho con thói quen báo cáo định kỳ qua tin nhắn/ cuộc gọi ngắn

Sử dụng công nghệ hỗ trợ như camera giám sát từ xa hoặc đồng hồ định vị thông minh

Bù đắp trải nghiệm

Tận dụng tối đa thời gian cuối tuần cho các hoạt động gia đình chất lượng

Ưu tiên hoạt động ngoài trời tại công viên, khu vui chơi công cộng hoặc tham gia lớp học kỹ năng ngắn hạn

Thiết kế "thử thách hè" với những nhiệm vụ nhỏ phù hợp lứa tuổi để trẻ cảm nhận được sự trưởng thành

Cách tiếp cận này không chỉ giảm bớt áp lực cho phụ huynh mà còn giúp trẻ: Phát triển tính tự lập có trách nhiệm; Có không gian riêng để khám phá sở thích cá nhân; Gắn kết gia đình thông qua những trải nghiệm chất lượng thay vì thời gian "lượng nhiều nhưng chất ít".

Như một phụ huynh chia sẻ: "Thay vì cố gắng xoay xở để con luôn có người trông, chúng tôi chọn cách biến mùa hè thành 'trường học tự lập' đầu tiên của con. Điều bất ngờ là sau 2 tháng, con không những an toàn mà còn trưởng thành hơn hẳn".

Giải pháp này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và kiên nhẫn từ phụ huynh, nhưng có thể trở thành mô hình khả thi cho nhiều gia đình trong bối cảnh hiện nay. Quan trọng nhất, nó tạo ra sự cân bằng giữa nhu cầu an toàn của con và thực tế công việc của cha mẹ.