Nữ ca sĩ 2 lần khiến Grammy viết lại lịch sử, đến “con cưng” Taylor Swift cũng phải “bó tay”

Hồi tháng 2 vừa qua, Beyoncé đã ghi dấu ấn lịch sử tại lễ trao giải Grammy 2025 khi trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên giành giải Album nhạc đồng quê xuất sắc nhất với Cowboy Carter. Chính cô cũng phải thừa nhận bản thân “sốc” khi vượt qua loạt đối thủ nặng ký như Post Malone, Kacey Musgraves, Chris Stapleton và Lainey Wilson.

Chiến thắng này càng gây nhiều sự chú ý hơn khi Cowboy Carter - dù thành công ở mặt thương mại lại bị phớt lờ hoàn toàn tại Giải thưởng Âm nhạc Đồng quê 2025 (CMA). Nói một cách dễ hiểu, hành trình chuyển hướng sang địa hạt đồng quê của Beyoncé không được tất cả mọi người ủng hộ, và chiến thắng tại Grammy của cô dường như đã khiến một bộ phận khán giả cảm thấy không vừa lòng.

Mới đây, BTC Grammy đã công bố sự thay đổi duy nhất trong hệ thống hạng mục giải thưởng năm nay là dòng nhạc đồng quê sẽ được tách thành 2 hạng mục riêng biệt – Album nhạc đồng quê truyền thống xuất sắc nhất và Album nhạc đồng quê đương đại xuất sắc nhất. Theo Billboard, các hạng mục mới tại Grammy được thêm vào dựa trên đề xuất từ cộng đồng người hâm mộ cũng như giới chuyên môn gửi đến Hội đồng Đề cử & Giải thưởng của Viện hàn lâm. Sự tái thiết lập lại hệ thống giải thưởng này được bỏ phiếu thông qua ban điều hành Viện hàn lâm.

Giải thích về sự thay đổi này, ông Harvey Mason Jr. - CEO Viện hàn lâm, chia sẻ với báo chí: “Cộng đồng những người làm nhạc đồng nhạc ở đủ thể loại khác nhau đã gửi đề xuất và nói rằng họ muốn có sự đa dạng hơn trong cách các sản phẩm âm nhạc của họ được tôn vinh. Họ cho rằng: ‘Chúng tôi cần thêm không gian để nhạc của mình được ghi nhận một cách xứng đáng.’” Ông cũng cho biết đề xuất này đã được gửi đi nhiều lần trước đó, nhưng chỉ mới được thông qua trong năm nay.

Phần mô tả chính thức của hạng mục Nhạc đồng quê truyền thống ghi rõ: “Hạng mục này vinh danh những album xuất sắc thuộc thể loại nhạc đồng quê truyền thống, bao gồm cả vocal và instrumental. Country truyền thống là các sản phẩm âm nhạc giữ nguyên cấu trúc đặc trưng của thể loại này, bao gồm nhịp điệu, cách hát, nội dung lời ca và sử dụng những nhạc cụ tiêu biểu”.

Chiến thắng của Beyoncé tại Grammy 2025 với Cowboy Carter – giành giải Album nhạc đồng quê xuất sắc nhất – chắc chắn là một cột mốc đáng nhớ, không chỉ với cá nhân cô mà còn với cả lịch sử dòng nhạc đồng quê. Nhưng đi kèm với thành tích mang tính đột phá ấy là một làn sóng tranh cãi dữ dội, cho thấy vấn đề không đơn thuần nằm ở âm nhạc.

Trước hết, nhạc đồng quê từ lâu đã được xem như “lãnh địa” của các nghệ sĩ da trắng, nơi sự hiện diện của nghệ sĩ da màu – đặc biệt là phụ nữ – luôn rất hiếm hoi. Việc Beyoncé, một biểu tượng nhạc pop/R&B, giành giải cao nhất ở một thể loại vốn mang tính bảo thủ như nhạc đồng quê đã ngay lập tức gây ra nhiều ý kiến trái chiều. Một số người cho rằng Cowboy Carter pha trộn quá nhiều yếu tố hiện đại, không giữ “đủ chất” đồng quê truyền thống, trong khi nhiều người khác lại nghi ngờ liệu Viện Hàn lâm có đang “nới lỏng” tiêu chí để đáp ứng áp lực về sự đa dạng sắc tộc.

Dù vậy, nhìn từ một góc độ tích cực, chiến thắng của Beyoncé cũng mở ra cuộc “cách mạng” về cách nhìn nhận của công chúng và định nghĩa các thể loại âm nhạc. Nhạc đồng quê ngày nay không còn là một khái niệm cố định với những khuôn mẫu cứng nhắc. Việc Beyoncé được công nhận nhờ Cowboy Carter – một album được đầu tư nghiêm túc, mang tinh thần Mỹ rõ nét qua ca từ, âm thanh và thông điệp – cho thấy âm nhạc đang dần cởi mở hơn với sự giao thoa văn hóa và bản sắc đa dạng.

Năm 2023, album Renaissance ra đời như một bản tuyên ngôn văn hóa – tôn vinh nhạc dance/electronic, cộng đồng LGBTQ+ và văn hóa club underground. Nhưng khi album này được đề cử ở hạng mục Best Dance/Electronic Album, nó lại gây tranh cãi: Liệu Beyoncé – một siêu sao nhạc pop đại chúng – có thật sự thuộc về không gian "dance" vốn dành cho các producer và nghệ sĩ chuyên về mảng nhạc điện tử. Kết quả là đến năm 2024, Viện Hàn lâm cho ra mắt hạng mục Best Pop Dance Recording – như một cách "cân bằng" giữa dòng dance thuần túy và làn sóng pop/dance của các nghệ sĩ mainstream.

Có thể nói, Beyoncé không chỉ là nghệ sĩ nhận giải – cô là người đặt ra tiêu chuẩn mới của hệ thống trao giải. Trong khi nhiều nghệ sĩ phải chạy theo Grammy để được góp mặt trong bảng đề cử, Beyoncé lại khiến Viện hàn lâm phải viết lại lịch sử từ nhiều năm nay. Việc này không đơn thuần là quyền lực của danh tiếng, mà xuất phát từ sự nghiêm túc trong sáng tạo, khả năng làm mới bản thân theo từng concept âm nhạc, và việc đặt cả văn hóa, chính trị, bản sắc cá nhân vào từng sản phẩm.

Điều này lại càng nói lên địa vị và tiếng nói của Beyoncé trong nền công nghiệp âm nhạc thế giới là vô cùng lớn. Đây cũng là điều mà Taylor Swift - nữ ca sĩ hot nhất nhì hiện nay và cũng là “con cưng” Grammy - chưa có đủ sức ảnh hưởng để làm được. Taylor Swift chắc chắn là một trong những nghệ sĩ được Grammy ưu ái nhất trong lịch sử: 4 lần thắng Album của năm, 14 tượng vàng, và hầu như năm nào cũng có mặt trong các hạng mục lớn. Cô là mẫu hình nghệ sĩ phù hợp với khuôn khổ mà Grammy đặt ra.

Điểm khác biệt giữa 2 nghệ sĩ nữ là Taylor Swift rất giỏi trong việc thích nghi với hệ thống – hiểu luật chơi, và chơi khéo léo trong phạm vi an toàn của mình. Beyoncé thì khiến hệ thống phải thích nghi với mình – tạo ra làn sóng mới, tạo ra sự thay đổi bằng chính những lựa chọn táo bạo và phá cách trong nghệ thuật. Điều này không phủ nhận tài năng hay vị thế của Taylor Swift – cô vẫn là 1 nghệ sĩ vĩ đại, có sức ảnh hưởng văn hóa sâu rộng.