NSƯT Chiều Xuân - "Không tin nổi U50 lại trẻ thế"

"Không tin nổi U50 lại trẻ thế", đó là câu thốt lên đầu tiên của phóng viên khi gặp NSƯT Chiều Xuân ở ngoài. Chị nhẹ nhàng, gần gũi bước ra từ cửa ngôi biệt thự kiểu Pháp nổi tiếng số 65, phố Nguyễn Thái Học. Chiều Xuân trẻ trung đến lạ, cảm giác chị lúc nào cũng đang độ mơn mởm xuân xanh.

Hoàn thành vai diễn phức tạp trong bộ phim gây tiếng vang gần đây, Heo may về qua phố, nhưng NSƯT Chiều Xuân nhẹ nhàng chấp nhận thành công đó, Chiều Xuân diễn không nhiều nhưng mỗi vai diễn của chị đều là nỗi niềm chờ đợi của khán giả. Vai diễn điện ảnh đầu tiên ấn tượng nhất của chị là vai Thuận trong bộ phim Mẹ chồng tôi của đạo diễn Khải Hưng. Vai diễn này toát lên tâm hồn và tính cách chất phác của người phụ nữ Việt Nam. Song đó chỉ là một mặt tính cách của diễn viên Chiều Xuân. Vai diễn hoàn hảo nhất trên sân khấu của chị là cô ca-ve trong Ả ca-ve nhà hàng Maxim.

NSƯT Chiều Xuân quyến rũ và trẻ trung trong nhiều thể loại vai.

Nói đến nghiệp đóng phim, NSƯT Chiều Xuân nhẹ nhàng: “Tôi không thể nào nhận phim nhiều như các bạn diễn viên trẻ hiện tại, cũng không có nhiều vai diễn tầm tuổi này để thấy hay ngay. Mọi người vẫn mời liên tục vào các vai mới, nhưng không đáng làm thì tôi cũng không làm. Với tôi, thực ra không có thời điểm khác nhau để đưa ra quyết định chọn một vai diễn. 

"Nhưng yếu tố đầu tiên, một vai diễn phải chân thực, mình thấy mọi người viết kịch bản, xây dựng nhân vật, và thấy nó thật, ngay tiếp theo đó, nó phải là vai diễn hay, là vai diễn đầy nội tâm, dù là vai hài hay bi. Một vai diễn có cuộc sống, phong phú, và có số phận, thăng trầm, đủ để mình thấy tiêu chí phù hợp, thì tôi mới gật đầu”.

Bên cạnh các bạn diễn mà chị khâm phục, trong đó phải kể đến NSƯT Quốc Khánh.

Chị cũng vừa trở lại với kịch trong vai Thị Hến: “Những vai bi chỉ là một mảng của tôi, gần đây nhất, cách đây hơn 1 năm, từ kỷ niệm 60 năm Nhà hát kịch Việt Nam, tôi được mời về tham gia vai diễn Thị Hến. Trước kia tôi diễn vai này trên tinh thần khác, bây giờ nhận ra mình có thể làm chủ hoàn toàn nó. Chỉ trong một trích đoạn cuối cùng nhưng diễn không hề dễ, điều đó khó hơn diễn cả vở, tự nhiên lâu lâu mình xuất hiện, không chỉ là nói suông, để khán giả thấy rõ ràng mình làm được những gì mình đã nói”.

“Tôi gặp lại bạn bè cũ, thấy các anh, các chị trong nghề nghiệp quá giỏi, tự nhiên thấy tôi tìm lại được mảnh đất của mình, một dàn thế hệ đã gắn bó, nên tôi thấy rất thích thú. Một con mụ Hến lẳng lơ, nhưng là cái lẳng lơ “được việc”, vạch rõ bộ mặt những thế lực xấu trong xã hội”.

Vai diễn Thị Hến với nhiều cảm xúc mới lạ.

Chiều Xuân là người không ngại mạo hiểm.

Làm việc liên tục, nhập vai liên tục nhưng các vai diễn vẫn chưa làm Chiều Xuân hài lòng. Chị quyết định theo học lớp đạo diễn để được làm phim trọn vẹn theo ý mình: “Việc tôi đi học đạo diễn nhưng đến giờ vẫn chưa có bộ phim nào khiến nhiều người thắc mắc, nhưng các chương trình liên quan đến hình ảnh, tôi thấy giúp ích được nhiều. Tôi học để biết cách nhìn nhận các vấn đề tổng hợp.”

Chiều Xuân có nhiều quyết định đi trước thế hệ của chị như học đạo diễn, mở công ty.

Đối với thế hệ diễn viên trẻ, Chiều Xuân vẫn mong chờ họ có thể tạo được dấu ấn như thế hệ của chị trước đây, nhưng chị cũng thừa nhận, đó là điều không phải bản thân mình muốn là có được: “Muốn thành công một vai diễn, trước tiên “trúng” kịch bản hay, sau đó có được người đạo diễn ăn ý, dù không quá giỏi, quá xuất sắc, nhưng phải hợp, thì mình phát huy được hết, sau đó là cả một ekip làm việc cùng, phải tìm được sự đồng điệu, thì nó sẽ tạo được thành công cho vai diễn”.

Chị tin rằng các diễn viên trẻ có nhiều cơ hội để tìm dấu ấn.

“Đây không phải vấn đề chủ quan, mình không thể nói chung chung kiểu: ‘Tôi rất nghiêm túc trong nghề nghiệp, học hỏi các anh, chị đi trước là được’. Những cái nghiêm túc trong nghệ thuật, nó khác với nghiêm túc trong công việc, để mình làm trọn vẹn hết được tất cả cảm xúc là điều người diễn viên cần có. Người diễn viên phải bảo vệ bản thân mình và giữ được cảm giác mỏng manh, yếu đuối cần thiết trong cảm xúc. Đêm nằm rất yên tĩnh, nghĩ về vai diễn, nhưng hôm sau ra gặp cảnh ồn ào của đoàn phim, mất cảm giác đó thì cũng hỏng mất rồi”.

“Bao giờ chưa diễn được cảnh nhỏ, mình cũng phải tìm cách hoàn thành cho ưng ý, phải tìm lại được cảm giác, phải có đường dây mới có thể hoàn thành được. Khi có vai diễn, tôi thậm chí không nói chuyện nhiều với bạn bè, không đi chơi, tám chuyện, hay liên kết với gia đình nhiều. Nếu không làm được điều đấy thì không ai thương được bản thân mình cả”.

Chiều Xuân đi du học tại Pháp (bên trái ngoài cùng hàng dưới).

Con cái là của để dành quý giá

“Cũng như các người mẹ khác, tôi muốn con cái đi đúng hướng, nhưng trên tư cách một người nghệ sĩ thì mình mạo hiểm hơn, tôi “thả” con trong một khoảng rộng đủ để con cái đi được trong định hướng của mình. Có thể với một người mẹ không làm nghệ sĩ, sẽ tìm đủ mọi cách để con đi được đến đích là đủ”.

“Nghệ thuật là cái tôi muốn con gái mình theo đuổi và có trong máu. Dù con cái làm gì, nhưng cái tâm hồn nên có chất nghệ sĩ, nên đặt trong dung môi nghệ thuật như vậy để thấy được hạnh phúc. Con gái lớn Hồng Mi không đi theo nghệ thuật, nhưng con bé có đủ nhạy cảm”.

Đối với con cái, Chiều Xuân không ngại mạo hiểm cho các con tự do.

"Tôi không tốn nhiều thời gian truyền cảm hứng cho con về mảnh đất này, Hà Nội. Chính bản thân Hồng Mi là người truyền lại tình yêu Hà Nội cho tôi, vì con bé thích đọc sách, báo về Hà Nội rồi đi từng ngóc ngách nhỏ, đôi khi mình cảm giác hơi lẩn khuất, thì con gái mình tìm ra rồi mình thấy rất ổn”.

Đối với Chiều Xuân, cả tình cảm lẫn sự nghiệp đều đến quá sớm với chị. Năm thứ hai chị đã đóng vai chính trong một bộ phim. Trong “Dòng sông khát vọng”, Chiều Xuân đóng vai Mai. Khi ấy, anh Quân chồng chị hiện tại, đi xem rồi phán một câu rằng trông chị "ngố" lắm. Thế mà anh vẫn ủng hộ vợ theo con đường nghệ thuật. Dù công việc bận rộn nhưng anh ủng hộ chị một cách âm thầm và bền vững.

Chiều Xuân khi trẻ làm nhiều người lầm tưởng là cô con gái lớn Hồng Mi của chị.

“Vợ chồng sống với nhau, có thể có cái không vừa ý nhưng rồi cũng qua. Như anh ấy quá bận rộn, nhiều công việc, thời gian trước tôi thấy vất vả hơn một chút, hầu hết những việc nhỏ nhỏ, lúc cần anh Quân không tham gia được, nhưng thực ra mình thấy giải quyết không khó nếu có cách. Nhưng lúc anh có thời gian, chữa nước thì nước chảy ra nhiều hơn, chữa điện mình thấy nguy hiểm quá. Nhưng tôi không có nhiều than phiền vì tôi thấy bình yên bên anh, chỉ cần tôi, các con hiểu chồng, bố thế nào thì sẽ cân bằng và thấy thú vị”.

Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, chồng chị, là bờ vai bình yên.


NSƯT Chiều Xuân trong ngày cưới, khi ấy chị mới 20 tuổi.


Chiều Xuân xinh đẹp và hiện đại ở tuổi 20.


Mối tình trải qua nhiều rào cản và thử thách, vẫn luôn bền bỉ với thời gian.

Chiều Xuân có một tình yêu bao la dành cho con cái, một tình yêu bao la nhưng cách thể hiện lại bình lặng và chu toàn: “Khi các con đủ lớn và độc lập, đây là lần đầu tiên tôi “dũng cảm” chia sẻ về điều này. Mi trưởng thành rồi còn Khanh mạnh mẽ, độc lập. Mi nhạy cảm, nên trước kia có thể tôi né tránh nói về chuyện dạy con, vì cái đó khá tế nhị với một người mẹ”.

“Con mình là một thực thể độc lập, Mi lớn rồi, tôi có thể nói thẳng thắn thế này, khi con tự do, rất tự do và non nớt, có thể gặp hiểm nguy, mình cảm giác nó cần mình, thì nó sẽ có mình ngay bên cạnh, tôi sẵn sàng can thiệp mọi chuyện, để bao bọc con gái, kể cả những điều làm mình trở nên lố bịch, ác đi. Dù thực tế, con mình không để cho mình mảy may rơi vào tình huống đó, nhưng để thấy con mình là điều quý giá, và có thể hy sinh mọi thứ”.

Người phụ nữ không tuổi trên phim và cả đời thường.


Bên cạnh cô con gái Hồng Khanh.

Hồng Khanh là một cô bé độc lập và mạnh mẽ.

Như tất cả những “tượng đài” lớn khác, một cách rất tự nhiên, Chiều Xuân cũng trải qua nhiều cuộc bể dâu: “Mọi người luôn luôn hiểu tôi, bản thân tôi nương vào mọi người nhiều. Có thời gian tôi thấy mọi chuyện bế tắc, thật dở, tồi, đen tối, nhiều giá trị lớn người ta có thể đổi chác, mua bán, tôi không thể hiểu nổi. Chính bản thân mình phải vượt qua những cái đấy, mọi người tưởng tôi lúc nào cũng bình thản, yên tĩnh. Sau đó, tôi phải hiểu bản chất vấn đề, bới tung lên thì hoá ra cuối cùng mới nhận ra, bản thân mình không bao giờ hết niềm tin”.

Hạnh phúc bên 2 cô con gái có nhiều nét của người mẹ nổi tiếng.

Điều cuối cùng, đó chính là cái cách mà Chiều Xuân trẻ trung lâu đến vậy dù chị lo trăm công nghìn việc gia đình, chăm con gái, rồi có trong tay công ty Việt Nữ: “Tôi thấy mình có những ngày vui, mọi người đa số nhìn nhận cái vui của tôi với thái độ tích cực. Tôi cũng không thể “chém gió” rằng sau này mình không mắc sai lầm, nhưng quan điểm của tôi đến nay khá là thuận. Nhưng ở một mặt khác, tôi cũng muốn thử những thứ không quá thuận chiều, để muốn đến với những điều mạo hiểm, nhưng sự mạo hiểm của mình đều đúng nên mình không ngại. Như khi tôi đi ra khỏi Nhà hát kịch, mọi người nói nhiều, bạn bè quý mến, lãnh đạo trân trọng, nhưng tôi thấy khi ấy mình đi là đúng đắn. Tôi may mắn, đó là câu tổng kết lại”.

"Tổng kết lại, tôi thấy mình may mắn".

“Thường tôi không đắm chìm trong thất bại, vì có nhiều cái tôi muốn làm trong một lúc, tôi chưa bao giờ là người nản chí. Khi thấy thất bại sắp đến, tôi sẽ dừng lại. Tôi nhìn con gái lớn như tấm gương, cái thái độ sống ý nghĩa nhất, đó là Hồng Mi cũng sẵn sàng khám phá cuộc sống, sẵn sàng chấp nhận và lao vào khó khăn, chứ không phải chỉ đi theo những thứ xuôi chiều. Có lẽ, Hồng Khanh cũng đã “chớm” đến giai đoạn đấy, con gái bé của tôi sống mạnh mẽ, độc lập, giống bố ở tính thích hướng ngoại, định gì là làm được, sự quyết đoán của các con làm tôi an lòng".

Một số hình ảnh khác của NSƯT Chiều Xuân: