Người đọc Bản tin chiến thắng 30/4/1975: Tự học để trở thành phát thanh viên, trong túi lúc nào cũng có một cuốn sách

Ngày 30/4/1975, Đài Tiếng nói Việt Nam đã phát đi "Bản tin chiến thắng", tạo ra hiệu ứng mạnh mẽ với công chúng và trở thành một cột mốc lịch sử đầy ý nghĩa.

Hiện nay, tại Trung tâm Sản xuất và Lưu trữ chương trình của Đài Tiếng nói Việt Nam, băng thu âm "Bản tin chiến thắng" phát sóng ngày 30/4/1975 đang được lưu giữ, với giọng đọc của phát thanh viên Nguyễn Thơ và phát thanh viên Tuyết Mai.

Theo băng thu âm này, "Bản tin chiến thắng" mở đầu với lời xướng của phát thanh viên Tuyết Mai: "Mời đồng bào và chiến sĩ cả nước nghe tin Chiến dịch Hồ Chí Minh đã toàn thắng. Thành phố Sài Gòn đã hoàn toàn giải phóng. Cờ Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã tung bay trên nóc Phủ Tổng thống ngụy quyền".

Được tôn vinh là "giọng đọc huyền thoại" trên sóng phát thanh, nhưng ít ai biết rằng, NSND Tuyết Mai không hề được đào tạo qua phát thanh viên.

Giọng đọc huyền thoại tự học để trở thành phát thanh viên, trong túi lúc nào cũng có cuốn sách

NSND Tuyết Mai tên thật là Bùi Thị Thái, sinh ngày 26/8/1925 tại đảo Cát Hải, Hải Phòng. Bà là phát thanh viên đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam được Nhà nước phong tặng Nghệ sĩ Ưu tú đợt một năm 1984 và vinh dự nhận danh hiệu NSND năm 1993. Bà cũng từng làm Trưởng phòng phát thanh viên của Đài Tiếng nói Việt Nam.

Thời thơ ấu, từ năm 12 tuổi, gia đình bà chuyển về sống tại Hà Nội. Sau khi kháng chiến bùng nổ, bà đi lên chiến khu Việt Bắc.

Lớn lên, sau ngày Cách mạng tháng 8 thành công, bà tham gia vào Hội Phụ nữ cứu quốc, hoạt động cách mạng sôi nổi. NSND Tuyết Mai, lúc ấy là Bùi Thị Thái đã đi hát trong các phòng trà, trên đường phố, biểu diễn trong Tuần lễ vàng ủng hộ chính quyền Việt Minh, thu âm những ca khúc đầu tiên sau ngày Đài Tiếng nói Việt Nam thành lập (7 tháng 9 năm 1945). Bà là một giọng nữ quen thuộc, cùng với Minh Đỗ, Thương Huyền, đặc biệt thành công với những ca khúc tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Nhật.

Hoà bình lập lại tại Miền Bắc, năm 1955, bà cùng gia đình trở về Hà Nội, bà rời Thư viện Quân đội chuyển sang đội ngũ phát thanh viên của Đài Tiếng nói Việt Nam, với nghệ danh Tuyết Mai - theo tên con gái của bà. Ở đây, bà đảm nhiệm đọc các tin thời sự chính trị, đồng thời đảm nhiệm nhiều chuyên mục như Đọc truyện đêm khuya, Tiếng thơ, Chương trình dành cho đồng bào xa Tổ quốc.

Xuất phát điểm là ca sĩ nhưng giọng đọc của NSND Tuyết Mai lại gây ấn tượng sâu sắc với thính giả. Nhắc đến bà là nhắc đến giọng nữ trung giàu sắc thái, vừa mềm mại uyển chuyển, vừa hào sảng đanh thép với cách nhấn nhá, nhả chữ rất riêng. Ở bất kỳ thể loại nào, từ tin tức, bình luận, xã luận hay tác phẩm văn chương thì giọng đọc của bà cũng đều chinh phục được thính giả một cách tài tình.

Nói về NSND Tuyết Mai, cố nhà văn Tô Hoài từng khẳng định đây là giọng nói đã đạt đến mức chuẩn mực.

Như đã nói ở trên, NSND Tuyết Mai không hề qua trường lớp đào tạo phát thanh viên chuyên nghiệp mà hoàn toàn tự học, tự rèn giũa, tôi luyện. 

Với mỗi dòng tin, bài viết hay một câu chuyện, bà luôn cẩn trọng, nghiêm túc với từng con chữ, lời văn sao cho khi vang lên, sức mạnh của ngôn từ được cảm nhận rõ nhất, không phụ tâm huyết và sự kỳ vọng, gửi gắm của người viết. Khi làm việc với các văn bản, hễ gặp từ lạ, từ khó, bà đều tìm cách để hiểu cho thật sáng rõ. Trong túi lúc nào cũng có một cuốn sách. 

NSND Tuyết Mai thường xuyên nghe lại những đoạn mình đã thu để tự rút kinh nghiệm. Bà cũng rất có ý thức mở mang vốn ngoại ngữ để phục vụ tốt nhất cho công việc phát thanh.

Với tài năng và những đóng góp của mình, NSND Tuyết Mai được đồng nghiệp trân trọng gọi là "Chị cả" của nghề phát thanh viên, còn thính giả xem bà là "giọng đọc huyền thoại".

Năm 2022, NSND Tuyết Mai qua đời ở bệnh viện Xanh Pôn, Hà Nội, hưởng thọ 98 tuổi.