Ngăn biến chứng 'mù mắt' do đái tháo đường
Để hạn chế các biến chứng ở tim, mạch máu, mắt,... do bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) cần phải kiểm soát đường huyết thật tốt, ngoài ra cần tập thể lực thường xuyên.
Người đái tháo đường cần tập thể lực để tập tăng sức bền, có tác dụng tăng cường hoạt động tim mạch và hô hấp, cải thiện chức năng tim phổi và huyết áp, giảm đường huyết, mỡ máu và giảm trầm cảm.
Tập thể lực làm tăng sức bền có thể theo cách: đi bộ, chạy bộ, khiêu vũ... Kiểu tập này cũng phù hợp cho những bệnh nhân bị biến chứng thần kinh ngoại biên, bệnh lý xương khớp.
Người ĐTĐ nên tập mỗi ngày ít nhất 30 phút, trên 5 ngày mỗi tuần. Nếu không có thời gian, có thể chia nhỏ tập nhiều buổi cũng hiệu quả, nhưng tối thiểu 10 phút/buổi, cường độ trung bình như bơi lội, đạp xe, đi bộ nhanh, khiêu vũ, tennis đôi, bóng chuyền... Nặng như leo dốc, thang bộ, đạp xe nhanh lên dốc, tennis đơn...
Việc tập luyện đều đặn giúp tăng số lượng và khối lượng tế bào cơ, tăng sức mạnh cho cơ, tăng canxi cho xương, giúp ổn định đường huyết, giảm mỡ máu, tăng dự trữ glucogen trong cơ. Có thể dùng tạ, nâng vật nặng có sẵn, kéo băng thun, tập máy... Tạ quá nhẹ không có tác dụng, tạ quá nặng làm tăng biến chứng đáy mắt và tim mạch. Nên tăng dần khối lượng tạ tập, nâng 8 - 10 lần rồi nghỉ, sau đó lặp lại 3 lần.
Tập giãn cơ, giúp cơ thể dẻo dai, giảm nguy cơ té ngã, làm tăng biên độ hoạt động khớp, hạn chế cứng khớp, thường là cách khởi động và thư giãn sau tập, ngừa đau cơ sau tập. Các chuyên gia về tập luyện sẽ hướng dẫn bài tập giãn cơ thích hợp cho từng bệnh nhân. Vận động mọi lúc, mọi nơi, giúp cơ thể tiêu hao bớt năng lượng dư thừa.
Khi tập luyện, nên phối hợp các kiểu tập khác nhau. Tập nặng tăng dần, tập đều đặn và thường xuyên. Thời điểm tập tùy thời gian làm việc trong ngày, không tập ngay sau bữa ăn chính, không tập quá xa bữa vì nguy cơ hạ đường huyết, tránh đỉnh tác dụng của insulin nếu đang dùng insulin chích, nếu tập ngoài trời nên tránh thời điểm quá nóng hoặc quá lạnh.
Trước khi tập chính nên có giai đoạn khởi động 20 - 30 phút (làm nóng), tập các động tác nhẹ hay tập giãn cơ tại chỗ. Sau buổi tập cần có giai đoạn thư giãn (làm nguội) 5 - 10 phút, chủ yếu là tập các động tác nhẹ hay tập giãn cơ tại chỗ.
Không nên tập khi đường huyết > 250mg/dl và xêtôn niệu dương tính hoặc đường huyết < 70mg/dl, đang loét chân hay bàn chân nóng, đỏ, đau, nổi bóng nước, nhồi máu cơ tim cấp dưới 6 tuần, suy tim cấp, suy tim không ổn định, huyết áp tâm thu > 170mmHg hay tụt huyết áp, đang bị sốt, nhiễm trùng cấp.
Chú ý khi tập là không tập đi trên nền đá cứng, chọn giầy mềm, không trơn trượt, luôn kiểm tra bàn chân sau mỗi buổi tập. Nên uống nhiều nước trước và sau khi tập, mang theo đường, kẹo hay thức ăn ngừa hạ đường huyết.
Khi tập, để ý các triệu chứng: Hạ đường huyết, đau ngực, choáng váng, nhức đầu, đau hay chấn thương xương khớp. Ngưng tập ngay nếu thấy xuất hiện các dấu hiệu trên.
Tập thể lực làm tăng sức bền có thể theo cách: đi bộ, chạy bộ, khiêu vũ... Kiểu tập này cũng phù hợp cho những bệnh nhân bị biến chứng thần kinh ngoại biên, bệnh lý xương khớp.
Người ĐTĐ nên tập mỗi ngày ít nhất 30 phút, trên 5 ngày mỗi tuần. Nếu không có thời gian, có thể chia nhỏ tập nhiều buổi cũng hiệu quả, nhưng tối thiểu 10 phút/buổi, cường độ trung bình như bơi lội, đạp xe, đi bộ nhanh, khiêu vũ, tennis đôi, bóng chuyền... Nặng như leo dốc, thang bộ, đạp xe nhanh lên dốc, tennis đơn...
Việc tập luyện đều đặn giúp tăng số lượng và khối lượng tế bào cơ, tăng sức mạnh cho cơ, tăng canxi cho xương, giúp ổn định đường huyết, giảm mỡ máu, tăng dự trữ glucogen trong cơ. Có thể dùng tạ, nâng vật nặng có sẵn, kéo băng thun, tập máy... Tạ quá nhẹ không có tác dụng, tạ quá nặng làm tăng biến chứng đáy mắt và tim mạch. Nên tăng dần khối lượng tạ tập, nâng 8 - 10 lần rồi nghỉ, sau đó lặp lại 3 lần.
Tập giãn cơ, giúp cơ thể dẻo dai, giảm nguy cơ té ngã, làm tăng biên độ hoạt động khớp, hạn chế cứng khớp, thường là cách khởi động và thư giãn sau tập, ngừa đau cơ sau tập. Các chuyên gia về tập luyện sẽ hướng dẫn bài tập giãn cơ thích hợp cho từng bệnh nhân. Vận động mọi lúc, mọi nơi, giúp cơ thể tiêu hao bớt năng lượng dư thừa.
Khi tập luyện, nên phối hợp các kiểu tập khác nhau. Tập nặng tăng dần, tập đều đặn và thường xuyên. Thời điểm tập tùy thời gian làm việc trong ngày, không tập ngay sau bữa ăn chính, không tập quá xa bữa vì nguy cơ hạ đường huyết, tránh đỉnh tác dụng của insulin nếu đang dùng insulin chích, nếu tập ngoài trời nên tránh thời điểm quá nóng hoặc quá lạnh.
Trước khi tập chính nên có giai đoạn khởi động 20 - 30 phút (làm nóng), tập các động tác nhẹ hay tập giãn cơ tại chỗ. Sau buổi tập cần có giai đoạn thư giãn (làm nguội) 5 - 10 phút, chủ yếu là tập các động tác nhẹ hay tập giãn cơ tại chỗ.
Không nên tập khi đường huyết > 250mg/dl và xêtôn niệu dương tính hoặc đường huyết < 70mg/dl, đang loét chân hay bàn chân nóng, đỏ, đau, nổi bóng nước, nhồi máu cơ tim cấp dưới 6 tuần, suy tim cấp, suy tim không ổn định, huyết áp tâm thu > 170mmHg hay tụt huyết áp, đang bị sốt, nhiễm trùng cấp.
Chú ý khi tập là không tập đi trên nền đá cứng, chọn giầy mềm, không trơn trượt, luôn kiểm tra bàn chân sau mỗi buổi tập. Nên uống nhiều nước trước và sau khi tập, mang theo đường, kẹo hay thức ăn ngừa hạ đường huyết.
Khi tập, để ý các triệu chứng: Hạ đường huyết, đau ngực, choáng váng, nhức đầu, đau hay chấn thương xương khớp. Ngưng tập ngay nếu thấy xuất hiện các dấu hiệu trên.
Theo BS Nguyễn Thanh Hải
Bee.net.vn
Bee.net.vn