Mùa này nhà nào cũng có kiến ba khoang độc hơn nọc rắn: Để không bị đốt và lây lan đừng quên làm thế này
BS Nguyễn Tiến Lâm (Trưởng khoa virus Ký sinh trùng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết, chất dịch từ kiến ba khoang tiếp xúc với da chúng ta sẽ gây nên những hiện tượng lở loét, bỏng rát…
Kiến ba khoang ồ ạt tấn công người dân
Khoảng nửa tháng trở lại đây, nhiều vùng ven đô Hà Nội bất ngờ xuất hiện tình trạng bị kiến ba khoang tấn công, đặc biệt ở các chung cư cao tầng. Các khu vực bị kiến ba khoang tấn công nhiều nhất hiện nay thuộc các vùng như: Hà Đông, Linh Đàm, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm…
Sự xuất hiện của kiến ba khoang khiến rất nhiều người dân đứng ngồi không yên bởi đã có rất nhiều người từng bị kiến tấn công gây nên hiện tượng bỏng rát do chất độc từ kiến tiết ra. Không những thế, nhiều trường hợp do sử dụng một số loại thuốc "chữa bỏng" không đúng nên xảy ra tình trạng bị nặng, loét thêm, có người còn bị sẹo.
Kiến ba khoang có tên khoa học là Paederus fuscipes Curtis, thuộc Họ Staphilinidae (cánh cụt), Bộ Colleoptera (Cánh cứng), Lớp Insecta (Côn trùng), Ngành Động vật. Chúng thường sống ở ven ruộng, quanh gốc rạ, bãi cỏ, gần vùng nước, ruộng rau, trong những nơi đang xây dựng. Trong thân kiến có chất Pederine (C24H43O9N), có thể gây cháy, bỏng da giống như chất cangtadin của sâu ban miêu và chất phospho ở "con giời".
Khi bị kiến ba khoang tấn công, nạn nhân rơi vào tình trạng bỏng rát, khó chịu. Theo các bác sĩ, các vết kiến ba khoang tấn công phải mất từ 5-6 ngày mới có thể lành lặn. Không chỉ thế, chất độc của kiến có thể bị lây lan nếu người dân không biết cách sơ cứu.
Làm gì khi thấy kiến ba khoang bậu trên người?
Về bản chất, kiến ba khoang không thể truyền nọc độc lên da người. Chúng ta chỉ bị nhiễm nọc độc của kiến ba khoang trong trường hợp đập, di, giết chúng trực tiếp trên da làm cho nọc độc từ kiến tiếp xúc với da và gây ngứa, bỏng rát, phồng rộp. Vì vậy, nếu không may thấy kiến ba khoang bậu trên da thì nên cố gắng thổi chúng ra khỏi người rồi mới giết. Tuy nhiên, cần nhớ là không được giết trực tiếp bằng tay mà nên dùng vật dụng khác để giết chúng.
BS Nguyễn Tiến Lâm (Trưởng khoa virus Ký sinh trùng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cho biết, chất dịch từ kiến ba khoang tiếp xúc với da chúng ta sẽ gây nên những hiện tượng lở loét, bỏng rát… Mặc dù vậy, đây không phải là căn bệnh gì quá nguy hiểm.
“Chúng ta vẫn thường nghĩ rằng loại kiến này đốt và gây nên những vết lở loét như bệnh zona. Nhưng thực tế là bụng của loại kiến này có những chất dịch. Chỉ cần con kiến ba khoang bò trên cơ thể là vùng da tại khu vực đó sẽ bị kích ứng, gây bỏng rát, đỏ ửng lên, một số trường hợp tạo mụn có nước bên trong. Kiến ba khoang không đốt để truyền nọc độc lên da người, chúng chỉ bậu lên cơ thể người, nhưng do thói quen đập, di, giết, miết côn trùng ngay tại chỗ khiến nọc độc từ phần đuôi hay bụng của kiến mới tiếp xúc trực tiếp lên cơ thể chúng ta và gây nhiễm độc cho da. Vị trí viêm da là vùng đầu, mặt, cổ, tay, chân, hông lưng. Đặc biệt tổn thương da nặng nhất, lan tỏa rộng nhất ở vùng da mềm”, BS Lâm phát biểu.
Xử lý khi bị kiến ba khoang đốt
Nếu không may bị dính nọc độc của kiến ba khoang, bạn sẽ cảm thấy buốt rát tại vết thương ngay lập tức. Ban đầu, vết thương giống như 1 vệt xước nhỏ nhưng sau khoảng 2-6 giờ thì sẽ xuất hiện các đám, vết màu đỏ, hơi nề thành vệt, kích thước từ 1-5cm, rộng 3-4 mm, có bờ viền rõ rệt, có vệt có biến sắc màu tím hồng. Sau 1-3 ngày xuất hiện các mụn nước trên da đỏ, lấm tấm sau đó xuất hiện bọng nước và bọng mủ (giai đoạn này rất dễ nhầm với các tổn thương như zona, thủy đậu hoặc các mụn vi-rút khác).
Vì vậy khi phát hiện da đã bị dính nọc của kiến ba khoang tuyệt đối tránh nước và xử lý theo các bước sau:
- Khoanh vùng vị trí bị dính nọc độc của kiến để tránh sờ, gãi, nặn.
- Rửa sạch vết thương càng nhanh càng tốt và lau khô. Tốt nhất bạn nên rửa với xà bông, cồn để sát trùng. Chỉ nên xoa nhẹ ở vùng vết thương và xả dưới vòi nước chứ không chà xát mạnh và rộng ra cả vùng xung quanh.
- Dùng bông y tế thấm nước muối sinh lý để vệ sinh xung quanh vết nọc dính (không để chạm vào vết thương).
- Đến viện Da liễu TW để khám. Nếu chưa thể đến viện thì có thể xử lý tại nhà bằng cách dùng tăm bông để bôi hồ nước (có thể mua tại viện Da liễu TW) để bôi nhẹ nhàng một lớp mỏng lên vết thương để làm dịu da.
Theo BS Lâm, khi bị kiến ba khoang cắn hay lỡ tay đập chết chúng, bạn cần rửa sạch vết thương càng nhanh càng tốt và lau khô, sau đó nhanh chóng đến khám bác sĩ da liễu. Tại đây, các bác sĩ sẽ cho bạn một số loại thuốc giảm đau, chống phù nề, chống dị ứng, kháng histamine tại chỗ… tùy theo tình hình vết thương do kiến ba khoang gây ra.
Phòng tránh bị kiến ba khoang đốt
Để phòng tránh kiến ba khoang tấn công, BS Lâm khuyên bạn nên thường xuyên mặc quần áo kín, không cho kiến có cơ hội bậu, đốt. Đóng kín cửa để kiến không chui vào nhà được. Buông rèm che ánh sáng lọt ra ngoài thu hút kiến ba khoang. Làm lưới ngăn côn trùng ở các khu vực cửa sổ, lỗ thông khí. Buổi tối không nên bật đèn neon, không nên ngồi gần các nguồn sáng như bóng đèn.
Nếu có thể thì bật đèn ban công để thu hút kiến ba khoang ở ngoài, không chui vào nhà nữa. Khi tiếp xúc với kiến ba khoang, cần đeo găng tay hoặc dùng giấy mềm lót, không nên tiếp xúc trực tiếp. Nếu thấy kiến ba khoang bay hay bò hăng hái trên người thì hãy hít hơi lấy đà và thổi bay chúng ra khỏi người sau đó mới giết chúng bằng khăn giấy, tuyệt đối không chạm trực tiếp vào chúng.