Mạng xã hội xôn xao, nhiều người lo lắng vì tăm chỉ nha khoa chứa huỳnh quang: Chuyên gia nói gì?

Những ngày gần đây, cộng đồng mạng xã hội Việt Nam đang xôn xao với các video review sản phẩm tăm chỉ nha khoa. Một vài tài khoản sử dụng "máy đo huỳnh quang" hoặc đèn UV để kiểm tra thì phát hiện ra rằng, một số sản phẩm này có chứa chất huỳnh quang. Đáng nói, những sản phẩm này có giá thành vô cùng rẻ, thậm chí chưa tới 10 ngàn một hộp.

Các clip tiết lộ tăm chỉ nha khoa có chất huỳnh quang đã thu hút hàng nghìn lượt xem và bình luận. Không ít người tỏ ra lo lắng "18k một gói không biết có ổn không chứ thế này thì sợ quá" hay "dùng được 3 hộp, nghe nói thế hôm qua bỏ luôn rồi". 

Những phát hiện này không chỉ khiến người tiêu dùng hoang mang mà còn đặt ra câu hỏi về an toàn của các sản phẩm hàng ngày. Không những thế, một tài khoản review còn chia sẻ sản phẩm được làm từ nhựa tái chế sau khi có thể dễ dàng bẻ thành nhiều mảnh vụn nhỏ.

Chất huỳnh quang, hay còn gọi là chất làm trắng quang học (optical brightener), thường được sử dụng trong nhiều sản phẩm tiêu dùng để tăng độ trắng sáng, nhưng việc xuất hiện trong tăm chỉ nha khoa – một vật dụng tiếp xúc trực tiếp với khoang miệng – đang khiến các chuyên gia y tế cảnh báo.

Chất huỳnh quang trong tăm chỉ nha khoa nguy hiểm đến đâu?

Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã trao đổi với TS Bùi Lê Minh, Trưởng nhóm nghiên cứu Hợp chất và Cơ chế kháng sinh tại Viện Kỹ thuật Công nghệ cao NTT - Trường ĐH Nguyễn Tất Thành. Theo anh Lê Minh, cái tên "chất huỳnh quang" là chưa hoàn toàn chính xác. Nhóm chất này có tên khoa học là chất làm trắng bằng huỳnh quang (FWA) hay chất làm sáng quang học (OB).

Những chất này có khả năng hấp thụ tia UV trong ánh sáng và phát ra ánh sáng xanh, giúp làm bù trừ ánh sáng vàng trên các vật liệu không đạt độ trắng cao như nhựa tái chế. Việc sử dụng FWA/OB có thể giúp tăng độ trắng của sản phẩm lên đến 15-25% đối với mắt thường. Anh Minh cho biết thêm, FWA/OB hiện rất phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp như dệt may, giấy, chất tẩy rửa, mỹ phẩm và nhìn chung là an toàn.

"Ngành giấy đã ứng dụng FWA/OB từ lâu rồi. Ví dụ như trong tờ tiền polymer, có những chi tiết đã dùng chất phát quang để tránh làm giả, nên khi soi bằng đèn UV có thể nhận biết được", chuyên gia này chia sẻ.

Tuy nhiên, điều cần lưu ý là FWA/OB có nhiều loại với bản chất hóa học khác nhau. Một số loại có khả năng phân hủy sinh học rất kém, có thể tích trữ trong cơ thể lâu dài và gây ra một số vấn đề sức khỏe như kích ứng da, dị ứng.

Chính vì vậy, nhóm chất này bị cấm sử dụng trong thực phẩm và các vật liệu tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm. FWA/OB cũng bị cấm trong bỉm/tã trẻ em để tránh gây kích ứng da. Việc nhựa trắng có FWA/OB không phải là chuyện lạ, và hiện tại, chưa có báo cáo rõ ràng về nguy cơ đối với sức khỏe người tiêu dùng khi sử dụng tăm chỉ nha khoa chứa chất này.

Khuyến cáo cho người tiêu dùng

Việc các video trên mạng xã hội sử dụng đèn UV cầm tay để kiểm tra cũng cần được nhìn nhận một cách khách quan. Theo chuyên gia Lê Minh, để đo chính xác huỳnh quang, cần có các thiết bị chuyên dụng và đắt tiền. Đèn UV cầm tay có thể dễ dàng nhầm lẫn FWA/OB với các vật liệu khác cũng có đặc tính tương tự. Do đó, không thể chỉ dựa vào một chiếc đèn UV để khẳng định một sản phẩm có chứa FWA/OB hay không.

Nếu người tiêu dùng muốn tránh các sản phẩm có chứa FWA/OB, cách tốt nhất là dựa vào thông tin ghi trên bao bì. Một số sản phẩm chất lượng cao, thân thiện môi trường thường ghi chú rõ ràng "không sử dụng FWA/OB" hoặc có bản công bố sản phẩm đầy đủ.

Đối với tăm chỉ nha khoa, một sản phẩm không trực tiếp đi vào đường tiêu hóa và có thời gian tiếp xúc với cơ thể ngắn, FWA/OB có thể có nguy cơ thấp với sức khỏe nhưng người dân cũng không nên chủ quan mà nên mua các sản phẩm được chứng nhận từ Bộ Y tế, tránh hàng giá rẻ không rõ nguồn gốc từ chợ mạng hoặc xách tay. Nếu phát hiện sản phẩm nghi vấn, báo cáo cho Cục An toàn Thực phẩm để bảo vệ cộng đồng. Đừng quá lo lắng mà hãy là người mua hàng thông thái!