Liên tiếp các ca đột quỵ vì thuốc tránh thai: Bác sĩ cảnh báo 1 điều, chị em đừng bao giờ quên
Điểm chung giữa các ca bệnh này là đều sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày trong thời gian dài.
Liên tiếp các ca nguy kịch vì thuốc tránh thai
Chỉ trong thời gian ngắn, các bệnh viện lớn tại Hà Nội đã ghi nhận nhiều trường hợp phụ nữ trẻ phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng đột quỵ nghiêm trọng sau khi sử dụng thuốc tránh thai đường uống.
Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, hai bệnh nhân nữ trong độ tuổi 30 đã nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Trường hợp thứ nhất là một bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau đầu dữ dội, rối loạn ý thức, co giật, hôn mê sâu và liệt tứ chi. Chẩn đoán cho thấy chảy máu não do huyết khối xoang tĩnh mạch. Sau can thiệp tích cực, bệnh nhân hồi phục và có thể sinh hoạt, giao tiếp trở lại.
Bệnh nhân thứ hai nhập viện với triệu chứng đau đầu kéo dài và yếu nửa người trái. Chẩn đoán nhồi máu não vùng thái dương phải do huyết khối. Sau điều trị nội khoa, bệnh nhân phục hồi tốt và đã xuất viện.

Bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108
Tương tự, Trung tâm Đột quỵ - Bệnh viện Bạch Mai cũng ghi nhận hai ca đột quỵ não ở phụ nữ trẻ đang dùng thuốc tránh thai. Một bệnh nhân 33 tuổi bị xuất huyết não do huyết khối xoang tĩnh mạch, phải điều trị hồi sức tích cực và vẫn để lại di chứng tê nửa người. Bệnh nhân khác, 34 tuổi, may mắn được phát hiện sớm khi mới có biểu hiện đau đầu kéo dài và hồi phục hoàn toàn sau điều trị.
Điểm chung giữa các ca bệnh này là đều sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày trong thời gian dài.
Nguy cơ bị xem nhẹ: Khi thuốc tránh thai trở thành "con dao hai lưỡi"
Thuốc tránh thai đường uống là phương pháp ngừa thai phổ biến và tiện lợi. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cảnh báo rằng đây không phải là lựa chọn an toàn tuyệt đối, đặc biệt với những người có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.
Theo bác sĩ Nguyễn Hải Linh – Khoa Đột quỵ não, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 – cho biết, thuốc tránh thai chứa hormone estrogen và progesterone có thể gây ảnh hưởng đến hệ thống đông máu của cơ thể. Việc sử dụng kéo dài làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối trong mạch máu não hoặc phổi. "Đây là nguyên nhân dẫn đến các ca nhồi máu não hoặc chảy máu não rất nặng, có thể để lại di chứng vĩnh viễn, thậm chí tử vong nếu không phát hiện kịp thời", bác sĩ Linh cảnh báo.

Bác sĩ Đinh Trung Hiếu – Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai – giải thích, estrogen làm tăng nồng độ các yếu tố đông máu như fibrinogen và prothrombin, đồng thời làm giảm protein S – một chất có vai trò ức chế quá trình đông máu. Điều này khiến cơ thể dễ hình thành cục máu đông, đặc biệt ở những người có sẵn các yếu tố nguy cơ như hút thuốc lá, béo phì, tiền sử gia đình có bệnh lý tim mạch hoặc rối loạn đông máu di truyền.
BS Hiếu cũng đưa ra lời cảnh báo "thuốc tránh thai là công cụ hữu ích, nhưng đừng biến nó thành “quả bom hẹn giờ". Cụ thể, thuốc tránh thai có hiệu quả và giá trị không thể phủ nhận đối với cộng đồng. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc tránh thai cũng tiềm ẩn tăng nguy cơ huyết khối. Trong quá trình sử dụng, nếu thấy có biểu hiện bất thường như đau đầu với mức độ tăng dần, đau tăng về đêm, uống thuốc giảm đau không đỡ, đặc biệt nếu xuất hiện các cơn giật cơ bất thường hoặc ý thức không tỉnh táo thì cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế. Trong quá trình thăm khám, chú ý cung cấp thông tin đầy đủ về loại thuốc, thời gian đã sử dụng.
Thuốc tránh thai đường uống hàng ngày thường chứa hormone estrogen và progesterone, hoạt động theo cơ chế:
- Ức chế sự rụng trứng
- Làm dày chất nhầy cổ tử cung, ngăn tinh trùng tiếp cận trứng
- Thay đổi nội mạc tử cung, ngăn trứng làm tổ
Đây là phương pháp hiệu quả và tiện lợi, tuy nhiên việc lạm dụng trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là tăng nguy cơ hình thành huyết khối (cục máu đông).
Tại Việt Nam, theo một nghiên cứu của Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Phụ sản TW (2021), gần 50% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từng sử dụng thuốc tránh thai, trong đó gần 20% dùng liên tục >12 tháng mà không qua thăm khám định kỳ.
Nguy cơ đột quỵ liên quan đến thuốc tránh thai tăng cao hơn ở phụ nữ có các yếu tố như:
- Hút thuốc lá
- Thừa cân/béo phì
- Tiền sử gia đình có người bị đột quỵ/huyết khối
- Bệnh lý tăng đông (Protein C/S thiếu hụt, hội chứng kháng phospholipid…)
Vì vậy, nếu có ý định sử dụng thuốc tránh thai hàng tháng dài hạn, chị em phụ nữ nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, làm xét nghiệm cần thiết và được tư vấn cách dùng thuốc an toàn, hiệu quả. Không tự ý sử dụng hoặc kéo dài thời gian uống thuốc khi chưa có chỉ định chuyên môn.