Mẹ "lười" áp dụng 2 cách đơn giản giúp con thông minh, tự lập

Khái niệm "giáo dục sớm" đến thời điểm hiện tại luôn là từ khóa được nhiều phụ huynh quan tâm. Không ít chị em vừa bước vào hành trình làm mẹ đã phải học các khóa như: Dạy con tư duy toán học; Dạy con song ngữ; Khóa học Kích hoạt tài năng con trẻ; Dạy con Siêu trí nhớ… Nhưng, chính mong muốn của cha mẹ đôi khi vô tình khoác lên người con một "gánh nặng" không cần thiết, ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ. 

Với chị Hà My, hiện đang làm việc về lĩnh vực giáo dục mầm non và giáo dục đặc biệt ở Nhật và là mẹ của 3 em bé: một bé 6 tuổi, 4 tuổi và 3 tuổi thì giáo dục sớm không phải là những gì to tát mà hầu hết mọi người thường nghĩ đến. Giáo dục sớm - early childhood education chính là cách mà bạn tương tác với con, cách mà trẻ được cư xử hàng ngày, cách mà bạn nuôi dưỡng cảm xúc, hay dạy con các kỹ năng từ chính ngôi nhà của mình trong những năm đầu đời.

Khi hỏi về giáo dục sớm cho con, chị sẽ đặt giáo dục gia đình - giáo dục từ cảm xúc ấu thơ là nền tảng quan trọng nhất. Từ gia đình, trẻ học cách yêu thương lành mạnh, trẻ học được các giá trị và phong cách sống, học được sự bao dung và tử tế giữa người với người.

"Một đứa trẻ không thể yêu thương anh chị em khi bị đánh mắng, ghẻ lạnh và phân biệt. Trẻ sẽ không biết cảm thông, không có lòng trắc ẩn khi không một ai bảo vệ hay bên cạnh mình khi mắc lỗi. Khi có tình yêu lành mạnh với từ cha mẹ, trẻ cũng tự nhìn nhận được các mối quan hệ lành mạnh hay tiêu cực xung quanh mình ở tuổi thành niên. Tự giúp mình tránh khỏi các rắc rối về tình cảm", chị nói.

Đây là những cách chị My áp dụng để con được "giáo dục sớm":

Giáo dục sớm bằng hội họa - giấy và bút

Để trẻ có thế giới quan rộng mở, vợ chồng chị đọc sách cho con mỗi ngày. Đưa con đi nhiều nơi, chơi cùng thiên nhiên, trải nghiệm cuộc sống ở những nơi khác nhau, để mở rộng cảm quan bằng 5 giác quan cơ bản: Thính giác, vị giác, xúc giác, thị giác và khứu giác.

Ở Việt Nam, trẻ dưới 1 tuổi thường bị hạn chế tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Đa phần người lớn nghĩ rằng, vì cơ thể trẻ còn non nớt và dễ nhiễm khuẩn. Nhưng các con của chị My minh chứng cho những điều ngược lại. Cho con tiếp xúc các môi trường khác nhau để con có nhiều trải nghiệm trong việc phát triển các cảm xúc và làm tăng sức đề kháng tự nhiên của con, cho con sức khỏe vững vàng.

Đặc biệt, cho con vẽ từ sớm cũng là cách để con rèn luyện não phải và phát triển trí thông minh không gian - Một trong những trí thông minh giúp trẻ sáng tạo. Tuy nhiên chị không hề dạy vẽ, các con được giới thiệu giấy, bút và tự vẽ bằng trí tưởng tượng và khả năng của mình. Chị cũng không có ý định cho con học vẽ, bởi điều hai vợ chồng ưu tiên là phát triển tư duy tưởng tượng của con hơn là đánh giá chất lượng của bức vẽ.

Giấy vẽ và bút luôn là thứ có trong túi của chị khi đi ra ngoài, là vật cứu tinh để bọn trẻ có thể im lặng, hoặc là chủ đề để cả nhà giao tiếp với con thông qua bức vẽ. Thường chị sẽ chọn các loại giấy có độ sần để tăng cảm giác khi con vẽ. Giáo dục 0-6 ưu tiên đến cảm xúc. Vì vậy loại giấy có độ sần sẽ kích thích cảm giác của trẻ, đồng thời có chất liệu thẩm màu tốt hơn.

Bắt nguồn từ tình yêu vẽ vời, các con cũng tự mình viết các nét chữ đầu tiên mà không qua bất kỳ bài giảng nào cả. Vì cách dạy tốt nhất chính là cách dạy đi từ tình yêu.

Giáo dục sớm bằng cách trao quyền tự do - giúp trẻ tự lập trong suy nghĩ

Thứ nhất, tạo môi trường để con được tự do: Thiết kế ngôi nhà để trẻ chơi tự do - tự chủ trong việc chơi và thực hiện các hoạt động cá nhân. Hạn chế các vật dụng nguy hiểm trong nhà để không phải cấm đoán con. Quy tắc: Nếu không muốn con chạm vào thứ gì, thay vì nói “Không thì hãy để khuất tầm mắt của trẻ.

Thứ 2, trao quyền: Trẻ con thường thích được chơi với nước, bắt chước ba mẹ làm bếp. Chị My cung cấp vật dụng cần thiết để trẻ tham gia cùng ba mẹ trong các hoạt động làm bếp. Dao kéo là một ví dụ điển hình. (Khuyến cáo: không nên sử dụng tùy tiện các loại dao không được kiểm duyệt trên thị trường vì sự an toàn của con bạn).

Chuẩn bị dao kéo chuyên dụng cho trẻ nhỏ để trẻ tham gia vào các hoạt động nấu nướng. Vừa giúp trẻ tăng thêm sự trách nhiệm, cảm thấy mình có ý nghĩa cho gia đình. Và cũng là cách trẻ tập luyện sự tập trung. Việc cho trẻ đóng góp để tạo ra bữa ăn còn giúp con có niềm vui trong việc ăn uống, nhất là các loại rau xanh.

Khi cô con gái 2 tuổi bắt đầu triệu chứng ghét ăn rau, chị My không ép con. Chỉ để con chọn lựa loại rau mình sẽ nấu cho bữa tối và để bé cùng thực hiện quy trình nấu nướng. Và kết quả là: Cô bé đã có thể ăn một chén canh có rau.

Thứ 3, để con tự giác: Sự thật là, chúng ta không thể mong đợi một đứa trẻ 4 tuổi tự giác làm mọi việc. Một số tình huống thường gặp như: chị My bảo con dọn đồ chơi, nhưng con vừa dọn, vừa chơi và thậm chí không thể nào dọn xong phần của mình. Mẹ yêu cầu con thay quần áo, nhưng con lại va phải cuốn sách và ngồi mải mê đọc sách mà quên mất lời dặn của mẹ. Có rất nhiều tình huống tương tự như vậy và là nguồn cơn cho sự giận dữ.

Bí quyết: Trước khi lớn tiếng nhắc nhở, đến bên cạnh con xem con đang làm gì. Nói với con: "Chà, cái này chắc là thú vị lắm nên làm con chú ý mà quên cả lời của mẹ rồi"; "Con có nhớ là mình phải làm gì không? Con cần mấy phút để làm việc đó?" (Gợi nhắc và trao quyền).

Tiếp đến: Ghi ra những việc con cần thực hiện. Đánh số thứ tự. Sau đó cho con xem bản danh sách các việc của mình. Khi con làm xong một việc, cho con đánh dấu tick vào phần việc đó. (Cách này chị My thường sử dụng với những công việc cố định của quy trình buổi sáng hoặc tối trước khi đi ngủ. Lập sẵn một bản viết bằng bút có thể tẩy xóa để sử dụng hàng ngày).

Công cụ này đã giúp ích bà mẹ ba con này rất nhiều. Có lần cậu con trai (lúc 4 tuổi) sau khi tự mình thực hiện xong tất cả các công việc thì lấy giấy vẽ minh hoạ lại các hoạt động đã tự làm mà không cần mẹ nhắc. Bức vẽ đó thực sự rất dễ thương và thể hiện trí tưởng tượng của con khi vẽ hình chiếc máy giặt hoặc bộ quần áo rất ngộ nghĩnh.

Một mẹo nữa để con tự giác là tạo ra những ngày thử thách cho cả gia đình. Ví dụ như: Thử thách tự giác, thử thách một ngày không xem tivi, hoặc thử thách dậy sớm… Các thử thách này không phải để thi đua cạnh tranh giữa các thành viên mà để khuyến khích các thành viên cùng thực hiện một hoạt động nào đó. 

Chị My cho rằng, đích đến của giáo dục sớm không phải để con trở thành thần đồng như Đỗ Nhật Nam hay Albert Einstein. Giáo dục sớm để con hoàn thiện nhân cách, cho con tình yêu vững vàng, mạnh mẽ để có thể hạnh phúc trong tương lai dù là ai đi chăng nữa.

"Nếu ai đó hỏi rằng, rồi con My sẽ trở thành ai? My trả lời: Để trở thành chính người con muốn được trở thành. My không nghĩ mình muốn định hướng con trở thành một phiên bản hoàn hảo nào đó. Con có thể là bất cứ ai, miễn là con cảm thấy mình có ý nghĩa, muốn được đóng góp và có nơi nào đó thuộc về. Nơi đó có thể là ba mẹ, hoặc một ai đó xa lạ mà chúng tìm thấy trong tương lai…", chị nói.