Không chỉ dầu ăn cho vật nuôi, 3 loại dầu ăn nguy hiểm sau này vẫn đang hiện diện trong bữa cơm nhiều nhà

Vụ việc Công ty Nhật Minh Food dùng dầu chăn nuôi để sản xuất dầu ăn cho người đang khiến dư luận cả nước rúng động. Nhưng ít ai biết, đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm mang tên "dầu ăn trôi nổi" – thứ gia vị tưởng chừng vô hại nhưng lại là sát thủ thầm lặng trong mỗi bữa cơm hàng ngày.

Những loại dầu ăn nguy hiểm đang len lỏi vào bữa ăn hàng ngày

Dầu ăn – thứ tưởng chừng nhỏ bé, quen thuộc trong gian bếp – lại chính là "cửa ngõ" đưa các chất độc hại vào cơ thể nếu người tiêu dùng thiếu hiểu biết hoặc bị vì giá thành rẻ. Từ dầu tái chế, dầu pha trộn không nguồn gốc, đến dầu chiết xuất từ nguyên liệu mốc... đều có thể đang được nhiều người tiêu thụ mà không hề tính toán đến những hệ lụy mà chúng gây ra.

Vậy chúng có hại như thế nào với sức khỏe?

1. Dầu tái chế từ nhà hàng, quán ăn

Đây là loại dầu ăn được thu gom từ các quán ăn, bếp công nghiệp sau khi đã chiên rán nhiều lần. Sau đó, dầu được lọc sơ, khử mùi, thêm phụ gia và đóng chai dưới nhãn hiệu khác.

Nguy cơ sức khỏe: Dầu đã qua chiên đi chiên lại ở nhiệt độ cao tạo ra các hợp chất acrolein, acrylamide, là những chất gây độc tế bào và có nguy cơ gây ung thư. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), acrylamide có khả năng gây ung thư ở người và hiện chưa xác định được ngưỡng an toàn tuyệt đối khi tiêu thụ dài ngày.

2. Dầu ăn pha trộn không đúng tỉ lệ, gắn nhãn sai quy định

Có nhiều loại dầu được pha trộn từ dầu cọ công nghiệp, dầu nành kém chất lượng, thậm chí dầu phế thải. Sau đó được "biến hóa" bằng chất tạo màu, hương liệu tổng hợp để tạo cảm giác "dầu sạch, dầu nguyên chất". Các loại dầu này không được kiểm định rõ ràng, thường rao bán online hoặc ở các chợ tự phát, với giá siêu rẻ.

Nguy cơ sức khỏe: Sử dụng lâu dài loại dầu ăn pha trộn không đúng tỉ lệ này có thể gây rối loạn chuyển hóa lipid máu, tổn thương gan, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Nghiên cứu từ Đại học Mahidol (Thái Lan, 2022) chỉ ra rằng việc dùng dầu kém chất lượng trong nấu ăn hàng ngày làm tăng 35% nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch và tiểu đường type 2.

3. Dầu ăn không có truy xuất nguồn gốc

Loại dầu phổ biến ở chợ dân sinh và bán online không rõ thương hiệu, không nhãn mác – không thành phần – không ngày sản xuất.

Nguy cơ tiềm ẩn: Dầu ăn không rõ nguồn gốc có thể chứa aflatoxin – độc tố vi nấm cực kỳ nguy hiểm nếu được chiết xuất từ nguyên liệu bị mốc (như hạt điều, đậu phộng). Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế – IARC, aflatoxin có liên quan trực tiếp đến ung thư gan và rối loạn hệ miễn dịch.

Làm sao để chọn dầu ăn an toàn?

Vụ việc Công ty Nhật Minh Food bị phát hiện dùng dầu chăn nuôi để chế biến dầu ăn không chỉ khiến người dân hoang mang mà còn đặt ra một câu hỏi cấp thiết: Làm sao để nhận biết và lựa chọn dầu ăn an toàn giữa thị trường tràn lan hàng giả, hàng nhái? Để chọn dầu ăn chất lượng, an toàn, người dân nên lưu ý những điều sau:

1. Chọn sản phẩm có thương hiệu uy tín, được cấp phép rõ ràng

Đây là yếu tố quan trọng hàng đầu. Dầu ăn có thương hiệu lớn thường được sản xuất trên dây chuyền hiện đại, có truy xuất nguồn gốc, công bố chất lượng rõ ràng và chịu sự giám sát chặt chẽ từ cơ quan quản lý.

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ Sinh học – Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội), người tiêu dùng nên mua dầu ăn từ những thương hiệu lớn, có tên tuổi. Tuyệt đối không dùng dầu rót lại, dầu không nhãn mác vì không ai biết thành phần bên trong là gì, rất có thể là dầu tái chế hoặc dầu công nghiệp.

2. Đọc kỹ nhãn mác và thành phần

Trên bao bì dầu ăn phải có đầy đủ: Tên sản phẩm, thành phần nguyên liệu, ngày sản xuất – hạn dùng, số công bố chất lượng hoặc mã QR truy xuất nguồn gốc.

Lưu ý: Một số loại dầu gắn mác "nguyên chất", "tự nhiên", "ép lạnh" nhưng không nêu rõ nguyên liệu và nhà sản xuất thì cũng là dấu hiệu cảnh báo rủi ro.

3. Tuyệt đối không mua dầu ăn "rót lại", "hàng xá" không bao bì

Tại nhiều chợ truyền thống, người bán thường rót dầu ăn từ can lớn vào chai nhỏ, không nhãn mác và bán với giá rẻ hơn một nửa so với sản phẩm đóng chai có thương hiệu. Đây là loại dầu tiềm ẩn nhiều nguy cơ vì:

- Không rõ nguồn gốc.

- Có thể là dầu tái chế từ quán ăn.

- Không được kiểm nghiệm vi sinh, hóa lý.

4. Đừng chọn dầu ăn chỉ vì… màu đẹp

Một sai lầm phổ biến là cho rằng dầu có màu vàng óng, trong suốt là dầu tốt. Thực tế, một số loại dầu bẩn được xử lý bằng hóa chất khử màu, khử mùi để tạo cảm giác "sạch" cho người dùng.

Sự an toàn của bữa cơm không chỉ nằm ở thực phẩm tươi sống mà còn ở chính loại dầu bạn dùng để nấu nướng mỗi ngày. Chỉ một lựa chọn thiếu hiểu biết cũng có thể dẫn đến hậu quả lâu dài cho sức khỏe cả gia đình.

Vì vậy, đừng vì rẻ mà "đánh cược" với dầu ăn trôi nổi. Hãy chọn đúng, dùng đủ, và ưu tiên chất lượng hơn giá cả – đó là đầu tư tốt nhất cho sức khỏe.