Khống chế giá mặt hàng sách giáo khoa để không tác động tiêu cực đến người nghèo

Bộ trưởng Bộ Tài chính trình dự thảo Luật giá sửa đổi - Ảnh: Quochoi.vn

Ngày 2-11, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Luật giá (sửa đổi) với điểm mới ở lần sửa đổi này là sách giáo khoa được lần đầu đưa vào diện Nhà nước định giá, kiểm soát giá.

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, Nhà nước sẽ quy định giá bán tối đa (giá trần), không ấn định giá để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán. Việc này nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán sách giáo khoa và bảo đảm lợi ích người dân.

Thẩm tra, ông Nguyễn Phú Cường - chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách - cho rằng sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng rất rộng và tác động trực tiếp tới người dân, trong đó có người thu nhập thấp.

"Cần thiết phải kiểm soát, khống chế giá mặt hàng này để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, nhất là người nghèo", chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách lưu ý, dự luật cần quy định bổ sung việc kiểm soát chặt tổ chức thực hiện, tuyệt đối không thông đồng giá.

Điểm đáng chú ý tại tờ trình lần này được Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu, Chính phủ đề nghị tiếp tục duy trì quỹ bình ổn giá xăng dầu. Mặc dù có nhiều ý kiến khác nhau, khi có ý kiến cho rằng việc duy trì quỹ bình ổn là không còn phù hợp, nên cần nghiên cứu xóa bỏ quỹ.

Tuy vậy, thời gian vừa qua quỹ này đã phát huy tác dụng tích cực, hiệu quả trong tạo "bước đệm" nhằm góp phần bình ổn, giúp mặt hàng này không tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát. Đặc biệt trong bối cảnh diễn biến giá xăng dầu phức tạp, khó dự báo nên việc duy trì công cụ quỹ bình ổn giá vẫn cần thiết.

Với đề xuất này của Chính phủ nhận được đồng tình từ cơ quan thẩm tra. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường nói, vẫn cần duy trì quỹ bình ổn xăng dầu, vì quỹ này là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, tức là biện pháp kinh tế, không phải can thiệp hành chính, nên thời điểm hiện nay bỏ quỹ là chưa phù hợp.

Tuy nhiên, đa số ý kiến Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị việc duy trì quỹ bình ổn giá xăng dầu nên có thời hạn và thời điểm, tiến tới phải vận hành theo thị trường. Việc điều hành quỹ bình ổn giá xăng dầu phải linh hoạt, hiệu quả, kịp thời hơn; có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm bảo đảm hiệu quả sử dụng quỹ.

Cũng theo tờ trình, Chính phủ đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hóa, dịch vụ và bổ sung 2 hàng hóa, dịch vụ vào danh mục, gồm sách giáo khoa, hàng hóa dịch vụ phục vụ quốc phòng, an ninh.

Với số lượng hàng hóa Nhà nước định giá vẫn nhiều, ông Nguyễn Phú Cường lo ngại có thể sẽ dẫn đến can thiệp sâu, làm giảm tính cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường, ảnh hưởng đến lợi ích, quyền lựa chọn của người tiêu dùng.

Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ rà soát, bổ sung các tiêu chí... để bảo đảm vai trò quản lý nhà nước song vẫn tôn trọng yếu tố thị trường, tránh áp dụng tùy tiện.

Quốc hội sẽ xem xét, thông qua dự Luật giá (sửa đổi) theo quy trình hai kỳ họp. Theo chương trình, Quốc hội sẽ thảo luận ở tổ dự án luật này ngày 7-11 trước khi thảo luận tại nghị trường ngày 12-11.