Khoa học lần đầu ghi lại được sóng não của người cận tử, liệu thực sự có trải nghiệm "tua ngược cuộc đời"?

Điều gì xảy ra với bộ não khi con người chuyển từ sống sang chết đã khiến các nhà khoa học bối rối trong nhiều thế kỷ - cho đến nay. Một nhóm các nhà thần kinh học đã ghi lại hoạt động não đầu tiên của một người sắp qua đời, cho thấy con người trải nghiệm 'cuộc đời tua ngược'. Hiện tượng tua ngược cuộc đời đã được báo cáo rộng rãi bởi những người trải qua trải nghiệm cận kề cái chết. Họ cho biết họ đã thấy toàn bộ lịch sử cuộc đời của mình diễn ra trong một biểu hiện nhanh chóng của hồi ức. Nhiều người mô tả điều này giống như việc nhìn thấy cuộc đời của họ 'lướt qua trước mắt'.

Bản ghi sóng não được thực hiện khi một bệnh nhân 87 tuổi bị ngừng tim trong khi đang được điều trị bệnh động kinh. Các bác sĩ đã gắn một thiết bị trên đầu bệnh nhân để theo dõi hoạt động não nhưng người đàn ông đã qua đời trong quá trình này. Tuy nhiên, các nhà thần kinh học đã ghi lại được 900 giây hoạt động não xung quanh thời điểm tử vong, cho phép họ thấy những gì đã xảy ra trong 30 giây trước và sau khi tim ngừng đập. Các phép đo sóng não trước và sau cho thấy các khu vực liên quan đến trí nhớ và khả năng truy xuất vẫn hoạt động.

Bác sĩ Ajmal Zemmar (Đại học Louisville, Kentucky) cho biết: "Thông qua việc tạo ra các dao động não (sóng não) liên quan đến việc truy xuất trí nhớ, não bộ có thể đang thực hiện một lần hồi tưởng cuối cùng về các sự kiện quan trọng trong cuộc đời ngay trước khi chúng ta chết, tương tự như những gì được báo cáo trong trải nghiệm cận kề cái chết. Những phát hiện này thách thức sự hiểu biết của chúng ta về thời điểm chính xác mà sự sống kết thúc và tạo ra những câu hỏi quan trọng tiếp theo, chẳng hạn như những câu hỏi liên quan đến thời điểm hiến tạng". Bác sĩ Zemmar và các đồng nghiệp đã công bố dữ liệu của họ trên tạp chí Frontiers in Aging Neuroscience vào năm 2022.

Bệnh nhân người Canada đang được điều trị bệnh động kinh, khiến các bác sĩ phải đặt điện não đồ (EEG) để nghiên cứu sóng não liên quan đến hoạt động co giật. Thiết bị này được gắn vào da đầu thông qua các điện cực phát hiện và khuếch đại sóng não. Hoạt động thần kinh hiển thị dưới dạng các đường lượn sóng trên bản ghi EEG. Sau đó, bệnh nhân bị ngừng tim và tử vong trong khi EEG vẫn đang theo dõi não của ông, cung cấp bằng chứng đầu tiên về những gì xảy ra trong não bộ ngay trước khi chết.

Bác sĩ Zemmar cho biết trong một tuyên bố: "Ngay trước và sau khi tim ngừng hoạt động, chúng tôi thấy những thay đổi trong một dải dao động thần kinh cụ thể, gọi là dao động gamma, mà còn ở những dải khác như dao động delta, theta, alpha và beta." Dao động não, hay sóng não, là các dạng xung điện lặp lại thường xuất hiện trong não người sống. Các loại sóng não khác nhau phản ánh các chức năng não và trạng thái ý thức khác nhau. Sóng gamma tham gia vào các chức năng nhận thức cao như truy xuất trí nhớ, có liên quan đến hồi tưởng ký ức. Bác sĩ Zemmar nói: "Thông qua việc tạo ra các dao động não liên quan với việc truy xuất trí nhớ, não bộ có thể đang thực hiện một lần hồi tưởng cuối cùng về các sự kiện quan trọng trong cuộc đời ngay trước khi chúng ta chết, tương tự như những gì được báo cáo trong trải nghiệm cận kề cái chết".

Các nhà nghiên cứu cho rằng não bộ có thể được lập trình sinh học để quản lý quá trình chuyển đổi sang cái chết. Nó có khả năng điều phối một loạt các sự kiện sinh lý và thần kinh thay vì chỉ đơn giản tắt ngay lập tức. Bác sĩ Zemmar nói: "Về mặt siêu hình, nếu bạn có những điều này, thật thú vị khi suy đoán rằng những cơ chế này – những kiểu hoạt động não xảy ra khi chúng ta có hồi tưởng ký ức, mơ mộng và trạng thái thiền định – chúng được gợi lại ngay trước khi chúng ta chết. Vì vậy, có lẽ chúng đang cho phép chúng ta tua lại cuộc đời trong những giây cuối cùng khi chúng ta chết". Ông chia sẻ thêm: "Về mặt tâm linh, tôi nghĩ điều đó có phần an ủi. Đôi khi bạn có những bệnh nhân qua đời và bạn nói chuyện với gia đình họ; bạn phải là người mang tin xấu. Ngay bây giờ, chúng ta không biết gì về những gì xảy ra với não của người thân yêu của họ khi họ sắp chết".

Bác sĩ Zemmar nói tiếp: "Tôi nghĩ nếu chúng ta biết rằng có điều gì đó đang xảy ra trong não của họ, rằng họ đang nhớ lại những khoảnh khắc đẹp, chúng ta có thể nói với những gia đình này và nó tạo ra một cảm giác ấm áp rằng trong khoảnh khắc đó khi họ đang gục ngã, điều này có thể giúp đỡ họ phần nào". Các nhà khoa học vẫn chưa chắc chắn chính xác hiện tượng tua ngược cuộc đời xảy ra như thế nào và tại sao. Nhưng họ có một số giả thuyết.

Một giả thuyết cho rằng sự thiếu oxy trong một sự kiện đe dọa tính mạng có thể kích hoạt giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh, hoặc các chất truyền tin hóa học truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Điều này khiến các tế bào thần kinh hoạt động nhanh chóng và hoạt động tăng cường này có thể dẫn đến việc nhận thức được những ký ức và hình ảnh sống động. Một lời giải thích khả dĩ khác dựa trên vị trí lưu trữ ký ức trong não. Các nhà khoa học tin rằng một số ký ức có tính cảm xúc cao được lưu trữ trong hạch hạnh nhân, đây cũng là phần não chịu trách nhiệm cho phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy. Do đó, việc kích hoạt vùng não này trong một trải nghiệm đe dọa tính mạng có thể giải phóng những ký ức sống động này, khiến chúng hiện lên trước mắt bạn.

Mặc dù phát hiện của bác sĩ Zemmar không trực tiếp khẳng định, nhưng nó cung cấp bằng chứng cho thấy hiện tượng tua ngược cuộc đời là có thật. Hơn nữa, bác sĩ Zemmar nói: "Những phát hiện này thách thức sự hiểu biết của chúng ta về thời điểm chính xác mà sự sống kết thúc và tạo ra những câu hỏi quan trọng tiếp theo, chẳng hạn như những câu hỏi liên quan đến thời điểm hiến tạng. Khi nào bạn tiến hành hiến tạng? Khi nào chúng ta chết?Đây là một câu hỏi rất, rất thú vị đối với tôi. Chính xác thời điểm chúng ta chết là khi nào? Chúng ta có thể đã mở cánh cửa bây giờ để bắt đầu một cuộc thảo luận về thời điểm chính xác đó".

Nhưng sẽ cần nhiều nghiên cứu điển hình hơn để bắt đầu trả lời những câu hỏi này. Bác sĩ Zemmar cho biết: "Về mặt khoa học, rất khó để diễn giải dữ liệu vì não đã bị chảy máu, co giật, sưng tấy - và sau đó nó chỉ là một trường hợp. Vì vậy, chúng ta không thể đưa ra những giả định và tuyên bố quá lớn dựa trên trường hợp này".

Theo Dailymail