Hướng dẫn cách gọt thủy tiên để hoa nở đúng 30 Tết

Gọt thủy tiên mỗi khi năm hết Xuân về là thú chơi đầy đam mê, sang trọng và tao nhã của người Hà Nội xưa. Không biết có từ bao giờ, chỉ biết rằng với người Hà Nội đây là thú chơi đã được hình thành từ rất lâu. Hoa Thủy tiên là một trong những loài hoa đặc biệt, vì người chơi có thể thưởng thức vẻ đẹp của cả rễ, hoa và lá. Thủy tiên còn có hương thơm thoảng mà mát dịu, không loài hoa nào có được. Theo quan niệm của các cụ nếu hoa thủy tiên nở đúng chiều 30 Tết trước lễ cúng mời ông bà tổ tiên về ăn bữa cơm tất niên thì được cho là mọi sự tốt lành, trường thọ, tài lộc sung túc và may mắn sẽ đến với gia đình người đó trong năm mới.

Những năm gần đây thú chơi tự tay gọt củ, chăm sóc để có một bát hoa đẹp đúng độ Xuân về dần được gây dựng lại. Thay vì mua sẵn ngoài chợ hoa Tết, các chị em đã rủ nhau mua củ thủy tiên về tự chuẩn bị cho mình một chậu hoa Tết với hy vọng may mắn cho năm mới.

Hoa thủy tiên nở phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, nếu trời nóng ẩm thì nhanh nở hoa, trời lạnh thì chậm. Thường thì hoa sẽ xuất hiện sau 20-25 ngày nên chúng ta có thể tiến hành gọt củ từ khoảng mùng 5 đến mùng 9 tháng 12 âm lịch. Năm nay nhuận nên thời tiết ấm hơn, các bạn phía Bắc có thể tiến hành gọt trước tết 21-22 ngày, ở miền Trung và Nam thời tiết nắng ấm nên khoảng 15 tháng Chạp gọt là vừa.Trong giai đoạn ngâm nước có thể điều chỉnh được một phần tùy thời tiết. 

Củ thủy tiên: Muốn có bát hoa thủy tiên đẹp trước hết cần phải có củ giống tốt. Củ thủy tiên có thể mua ở các hàng cây cảnh khu chợ Bưởi, từ tháng 11 âm lịch bán rất nhiều.  Cách chọn củ như sau: củ già, chắc tay, cân đối, nhiều củ phụ tròn và phình to, lớp vỏ bọc ngoài mầu cánh gián sẫm. Giá 1 củ thủy tiên năm nay dao động từ 30-50 nghìn đồng. Các củ thủy tiên mua về thường có một lớp đất bọc bên ngoài để hút ẩm, bảo quản củ khô ráo. Nếu bạn chưa sẵn sàng gọt tỉa thì nên giữ nguyên lớp đất bảo vệ này.

Dụng cụ cắt tỉa gọt: Nếu không có dao chuyên dụng bạn có thể dùng dao gọt hoa quả có đầu nhọn vát có thể sẻ cắt tỉa là được, khi khoét củ có thể dùng thìa cà phê nhỏ thay thế.

Thủy tiên có sức sống rất mạnh mẽ, các vết cắt gọt sẽ lành sau vài ngày. Gọt củ thủy tiên chính là bóc các lớp vỏ cho đến khi lộ ra lá và hoa và tác động để tạo ra những hình dáng như ý muốn. Vỏ củ, cuống hoa, lá được gọt, xén, tỉa sau đó sẽ lành nhưng sự sinh trưởng bị kiềm chế, phần còn lại của củ không bị gọt vẫn phát triển bình thường. Gọt, tỉa, cạo, cắt và thủy dưỡng sẽ cho ta những chậu thủy tiên có lá uốn lượn thấp, hoa vươn cao nghiêng nghiêng duyên dáng.

Dùng kéo cắt lớp lưới và tách lớp đất bọc củ bên ngoài, ngâm nước 2 ngày để củ căng mọng dễ gọt. Sau 2 ngày rửa sạch rồi bắt đầu tiến hành gọt tỉa.

Bóc vỏ củ: Dùng dao tách nhẹ từng lớp vỏ củ cho đến khi lộ hoàn toàn các mầm củ, các mầm nhỏ mọc xiên xẹo cắt bỏ chỉ giữ lại các mầm chính giữa củ nằm thẳng hàng nhau.

Bóc bao mầm: Sau khi khoét rãnh giữa các mầm thằng hàng, bạn bóc bao mầm để cho lộ mầm hoa ra, có thể lựa theo kẽ lá để xẻ 1 đường từ trên xuống dưới và khéo léo lựa mũi dao vào bao bọc mầm cây xẻ ra và bóc từ từ. Giai đoạn này cần khéo léo vì chỉ cần quá tay sẽ rạch vào mầm hoa làm hỏng hoa hoặc xén vào lá mầm sẽ làm lá quăn không theo ý muốn.

Xén lá: Nếu để tự nhiên lá thủy tiên sẽ mọc nhiều và thẳng, che mất hoa nên không đẹp, việc xén lá sẽ tạo cho lá có độ cong và uốn lượn bên dưới hoa, bạn muốn lá uốn theo chiều nào chỉ cần khía nhẹ trên lá cạnh đó.

Cạo cuống hoa: giống như lá thủy tiên, cuống hoa nếu không tác động cũng sẽ mọc thẳng, vì vậy để cho lọ thủy tiên mềm mại bạn cần tác động bằng cách cạo nhẹ vào cuống hoa, cạo chiều nào cuống hoa sẽ cong theo chiều đấy. 

Thủy dưỡng: Sau khi gọt xong bạn đặt củ hoa úp sấp trong chậu nước, khoảng 4-6 tiếng thay nước một lần, chùi sạch các vết cắt rồi xả và ngâm lại vào nước, sau hai ngày là sạch hết nhựa. Sau hai ngày ngửa củ lên, đặt củ trong lọ hoặc bát thủy tinh, lấy bông hoặc khăn ướt phủ lên phần củ cắt lộ ra để tránh bị khô dẫn dến thâm. Sau bốn đến năm ngày ngâm nước, lá non sẽ bắt đầu mọc ra. Dùng nước mưa để nuôi hoa thủy tiên là tốt nhất, củ sẽ sáng sạch và không bị thâm. 

Bạn cần thay nước hàng ngày để rễ phát triển trong môi trường sạch mới cho rễ trắng, bông to hoa bền, cánh trắng muốt và lá xanh mập mạp. Giờ chỉ cần đợi đến thời điểm ra bông hoa đầu tiên.

Từ khi hoa nhú đến khi hé nở khoảng 5-6 ngày, bạn có thể điều chỉnh trong thời điểm này bằng nhiệt độ và ánh sáng để ra hoa sớm hay muộn. Muốn củ ra hoa sớm bạn dùng nước ấm để thủy dưỡng, ban ngày phơi ra ngoài nắng trực tiếp ban đêm đưa vào trong nhà dùng bóng điện chiếu sáng. Muốn củ ra hoa muộn thì bạn dùng nước lạnh, có thể dùng đá trong tủ lạnh ngâm nước xuống khoảng 15 độ C rồi dùng nước này để thay. Không phơi nắng mà phải để trong nhà tối hoặc chỗ râm mát, ban đêm đưa ra ngoài trời.