Hiệu trưởng 1 trường Mầm non nói thẳng: Nếu con có 2 đặc điểm sau thì tương lai bố mẹ không phải lo lắng chuyện học hành!

Làm thế nào để biết con bạn có phải là một đứa trẻ có tiềm năng học tập hay không? Thật ra, có rất nhiều dấu hiệu có thể nhận biết dễ dàng. Nói về điều này, một vị Hiệu trưởng trường mầm non đã về hưu cho biết: "Một đứa trẻ thích học, chỉ cần nhìn vào ánh mắt là biết. Cái khát khao được khám phá tri thức ấy không thể ép buộc mà thành, nó là thứ tuôn ra tự nhiên từ trong lòng đứa trẻ".

Sau mấy chục năm đứng lớp, vị hiệu trưởng này đã "gặp qua vô số đứa trẻ". Theo cô, một đứa trẻ có năng khiếu học tập hay không, không cần đợi đến tiểu học mới biết. Chỉ cần ở tuổi mầm non thôi, đã có thể nhìn thấy "mầm mống". Nếu trẻ có hai đặc điểm này, cha mẹ gần như chẳng phải lo lắng chuyện học hành sau này.

Đặc điểm thứ nhất: Chơi gì cũng có thể đắm chìm trong đó

Ở lứa tuổi mầm non, nhiệm vụ chính của trẻ là "chơi". Nhưng có những đứa trẻ giống như chú khỉ con, vừa chơi lắp ghép được một lúc lại chạy sang cầu trượt; việc gì cũng thấy hứng thú nhưng chẳng việc nào chơi được lâu.

Điều đó không có nghĩa là trẻ "không ngoan", mà là do thế giới xung quanh có quá nhiều kích thích, khiến trẻ khó tập trung.

Còn có những đứa trẻ khác lại rất khác biệt, chỉ cần chọn được món đồ chơi mình thích, chúng có thể ngồi chơi hàng giờ. Ví dụ, khi xếp khối gỗ, chúng sẽ thử nhiều cách khác nhau, đổ rồi lại dựng, không nản mà còn suy nghĩ xem làm sao để xếp cho vững hơn.

Cách chơi "chìm đắm" như thế chính là một dạng rèn luyện sâu cho não bộ. Trong quá trình chơi, trẻ phải suy nghĩ, phán đoán, ghi nhớ và khi não tiết ra dopamine, trẻ cảm thấy "chơi thật vui", nhờ đó mà muốn tiếp tục.

Khi lớn hơn, nếu trẻ đem sự tập trung ấy vào việc học, cha mẹ không cần phải thúc giục: Không cần nhắc làm bài, trẻ tự biết sắp xếp; Không cần ép học bài, trẻ chủ động tìm cách ghi nhớ.

Muốn nuôi dưỡng khả năng tập trung, điều quan trọng nhất là đừng làm phiền khi trẻ đang chơi. Ví dụ: khi con đang xếp Lego, đừng liên tục hỏi "Con khát không?", "Con đói chưa?"; Khi con đang đọc sách, đừng bỗng dưng bế đi. Chỉ cần không có nguy hiểm, hãy để trẻ được tự do khám phá đến cùng.

Sự tập trung không đến trong một sớm một chiều, nó được rèn giũa từ những chi tiết nhỏ trong đời sống hằng ngày.

Đặc điểm thứ hai: Gặp vấn đề không hoảng, biết nghĩ cách giải quyết

Trẻ mầm non nào có thể tự mình tìm cách giải quyết vấn đề thì chứng tỏ trẻ có "năng lực siêu nhận thức" (metacognition).

Khái niệm này, hiểu đơn giản như sau: Hãy thử quan sát bọn trẻ chơi xếp khối. Có đứa đang xếp thì sụp, liền khóc òa và đạp đổ hết; nhưng có đứa khác lại dừng lại nhìn chỗ bị đổ, rồi thử thay viên gạch to hơn ở phần chân, cuối cùng, nó xếp được ổn định hơn.

Đứa trẻ thứ hai chính là có năng lực siêu nhận thức mạnh. Nó biết rõ mình gặp vấn đề gì và chủ động suy nghĩ để giải quyết.

Những đứa trẻ như vậy, khi vào tiểu học, thường có ba ưu điểm nổi bật: Gặp khó khăn không sợ hãi, biết bình tĩnh xử lý; Có tư duy phản tỉnh, biết rút kinh nghiệm từ sai lầm; Có tinh thần chủ động, thích học hỏi cái mới.

Vậy làm sao để bồi dưỡng năng lực này cho con?

Bồi dưỡng năng lực cho con không khó, chủ yếu bố mẹ phải kiên trì. Một số cách sau sẽ rất hữu ích:

(1) Tạo môi trường an toàn, khuyến khích khám phá: Hãy để trẻ được tự do chạm vào, thao tác, thử nghiệm trong giới hạn an toàn. Và quan trọng hơn là cho trẻ cảm giác an toàn về tâm lý: rằng "mắc lỗi không sao cả", vì đó là một phần của học tập. Đừng chế giễu hay vội sửa khi con nói sai.

(2) Hỏi nhiều hơn, trả lời ít hơn Thay vì ra lệnh: "Con cất đồ chơi vào hộp đi", hãy gợi mở: "Con nghĩ làm thế nào để đồ chơi được về nhà gọn gàng, lần sau không bị lạc nữa nhỉ?".

Dùng câu hỏi mở thay cho câu hỏi "đúng/sai": "Vì sao con nghĩ vậy?", "Con có cách nào khác không?", "Nếu thử thế này thì sao?",...

Sau khi hỏi, hãy chờ 10 - 15 giây để con suy nghĩ, đừng vội gợi ý hay trả lời hộ.

(3) Khuyến khích trí tò mò và quan sát: Khi con hỏi "Tại sao?", đừng trả lời ngay mà hỏi lại: "Thế con nghĩ là vì sao?". Dù câu trả lời ngây ngô, hãy ghi nhận và cùng con tìm hiểu qua sách hoặc thí nghiệm nhỏ.

(4) Hướng dẫn con biết "chia nhỏ vấn đề" Khi gặp thử thách, hãy giúp con chia việc lớn thành từng bước nhỏ. Ví dụ: "Muốn ghép xong bức tranh này, con nghĩ ta nên bắt đầu từ đâu?", "À, tìm bốn góc trước."

Nuôi con giống như trồng hoa, chỉ cần dẫn dắt đúng hướng và thuận theo tự nhiên, về sau bạn sẽ bớt lo hơn rất nhiều.

Nếu con bạn có hai đặc điểm kể trên, xin chúc mừng! Còn nếu chưa thấy, cũng đừng sốt ruột. Bởi vì, bắt đầu rèn từ hôm nay, vẫn còn kịp.