'Gia đình Haha' tập 10: Cười nghiêng ngả với 'vũ điệu cào nghêu', Ái Phương thu hoạch đầy tay, Duy Khánh liều mình 'còn nước còn tát'

Buổi chiều miền Tây với nắng vàng như mật và gió lộng từ biển cả, khán giả háo hức theo chân dàn cast đi cào nghêu ở bãi biển Ba Tri, Vĩnh Long. Đây không đơn thuần là trò chơi 'lội bùn bắt nghêu', mà là công việc mưu sinh gắn bó với đời sống bao thế hệ người dân vùng biển, vùng cửa sông.

Ngồi trên chiếc thuyền máy nhỏ rẽ nước đưa 'Gia đình Haha' đến bờ biển, nơi sẽ diễn ra hoạt động cào nghêu, chú Sáu đặt mục tiêu cho mỗi người cào 10kg nghêu. Người cào nghêu phải khom lưng hàng giờ dưới nắng gắt, đôi tay ngâm trong nước biển mặn, đôi chân lấm lem bùn đất. Nhưng đổi lại, thành quả là những rổ nghêu tươi rói - vừa làm thực phẩm nuôi sống gia đình, vừa là nguồn thu nhập đáng kể. Đôi tay khéo léo và tỉ mỉ sàng lọc những hạt cát mặn mòi để trồi ra 'hạt ngọc' của thiên nhiên đã giúp bà con duy trì sinh kế bền vững.

Chú Sáu - đại diện Hợp tác xã, đơn vị quản lý nguồn nghêu tự nhiên - đã chia sẻ nhiều kiến thức bổ ích về nghề cào nghêu. Hoạt động cào nghêu thường bắt đầu vào sáng sớm hoặc chiều muộn, khi thủy triều rút. Một tháng sẽ cào nghêu theo 2 con nước, tính theo âm lịch. Khi gió mùa đông bắc thì cào lúc hừng đông, còn mùa gió nam thì bắt nghêu vào buổi chiều muộn. Sau khi thu hoạch từ biển về, nghêu sẽ được đổ vào bể chứa của hợp tác xã để nhả hết cát rồi mới tiến hành phân loại. Giá bán tùy theo mùa vụ, thường khoảng 42 ngàn/kg, bà con thu hoạch đều chừng 10 tấn/ngày, nhiều hơn thì khoảng 15 tấn.

Điều đặc biệt nhất của mô hình hợp tác xã ở Ba Tri chính là đội bảo vệ, kiểm tra bờ biển. Nếu thấy mật độ nghêu dày quá, họ báo bà con san thưa ra cho nghêu nhanh lớn, bởi nguồn thức ăn chính của nghêu là các sinh vật phù du trong nước. Việc thu hoạch cần đảm bảo chừa lại 20% cho mùa sau để nghêu sinh trưởng và phát triển, vừa mang lại thu nhập, vừa bảo vệ nguồn lợi lâu dài.

Ngay khi xuống bãi, cả nhóm đã gây cười cho khán giả bởi những đôi tay lóng ngóng, vụng về. Các thành viên được trang bị những dụng cụ đơn giản như rổ, cào sắt… và bắt đầu hành trình lội bùn, mò nghêu. Không chỉ là thử thách về sức bền, đây còn là trải nghiệm gắn kết, để các nghệ sĩ hiểu rõ hơn nỗi vất vả của người dân miền biển. Được chị Ngọc chỉ cho cách 'gọi nghêu' nên dàn cast khá hứng thú với 'vũ điệu cào nghêu', đồng thời cũng thể hiện rõ quyết tâm giành chiến thắng trong 'Hội thi đua cào nghêu'.

Trong tập 10, Ái Phương chính là người khiến cả đoàn nể phục với 'chuyến cào nghêu để đời', thu hoạch ước tính chừng hơn 8 ký nghêu. Không ngại bùn lầy, nữ ca sĩ nhanh chóng bắt nhịp với nhịp cào đều đặn, đôi bàn tay lấm lem, thậm chí còn bị vết cắt khá sâu ở ngón tay do vỏ ốc sắc lẹm cứa phải, nhưng ánh mắt lại ánh lên niềm vui khi túi nghêu ngày càng nặng thêm. Khán giả bắt gặp ở Ái Phương không phải hình ảnh một nghệ sĩ với trang phục lộng lẫy trên sân khấu, mà là một 'người con miền sông nước' thực thụ.

Còn Bùi Công Nam, chàng trai vùng cao trèo cây hái dừa đã có màn thử sức lội bùn cào nghêu cũng... đỉnh cao không kém. Chính anh Ba là người đầu tiên tìm được chị Ngọc để nhận sự trợ giúp và học hỏi 'nhịp điệu mò nghêu', để rồi bật cười thích thú khi nghe tiếng lạo xạo báo hiệu chiến lợi phẩm nằm ngay dưới tay mình.

Thậm chí Ba Nui còn 'chấp' Út Khánh 2 ký nghêu với điều kiện: 'nếu anh thắng, anh muốn em không bao giờ mang giày độn và dép cao trước mặt anh hay khi đi với anh'... Dường như biết lượng sức mình, Út Khánh chỉ mong phần thưởng thắng cuộc là 'ly trà sữa 'con rồng hạnh phúc' size to'.

Cào nghêu không chỉ là nghề mưu sinh, mà còn là nét văn hóa đặc trưng ở miền Tây, thể hiện sự nhẫn nại trong công việc, tinh thần cộng đồng và cả niềm tin vào sự hào phóng của thiên nhiên. Với bà con miền Tây, nghêu là 'lộc biển', là sinh kế của nhiều hộ gia đình. Những con nghêu ẩn mình dưới lớp cát, tưởng dễ bắt nhưng lại đòi hỏi sự kiên nhẫn, sức lực và cả sự khéo léo.

Người dân thường bắt đầu một ngày lao động từ tờ mờ sáng, khi thủy triều rút để lộ ra bãi bồi rộng thênh thang. Công việc tưởng chừng giản đơn nhưng thực tế lại cần nhiều kỹ năng. Họ cào từng nhát đều tay, lắng nghe cả âm thanh lạo xạo quen thuộc dưới lớp cát để nhận biết nghêu. Thậm chí, người giàu kinh nghiệm chỉ cần nhìn vào độ lún của cát, hay dùng chân cảm nhận lớp vỏ cứng bên dưới cũng biết chỗ nào có nghêu để tập trung khai thác.

Dụng cụ khai thác tương đối đơn giản, thường chỉ là rổ, rá, chiếc cào gỗ hay sắt, thậm chí chỉ cần đôi bàn tay, nhưng động tác phải dứt khoát, đều tay, vừa cào vừa gạt để nghêu không bị trầy xước vỏ. Những nam giới khỏe tay thường kéo theo cái túi dài khoảng 10 mét, chứa được 50 - 60 ký nghêu. Với những người thạo việc như chị Ngọc, mỗi ngày có thể cào được cả trăm ký. 'Trung bình 1 ký nghêu cỡ 50 - 60 con là đạt chuẩn xuất khẩu, còn những size lớn hơn, cỡ 20 - 30 con, thì để tiêu thụ nội địa' - chú Sáu cho biết thêm.

'Hội thi đua cào nghêu' của 'Gia đình Haha' kéo dài tới tối muộn. Thấy mọi người đều khen Ái Phương giỏi vì cào được nhiều nghêu, Út Khánh cũng cự nự: 'Anh ơi, chú Sáu ơi, chứ em không giỏi hả'. Nhìn Út nặng nhục kéo túi nghêu lên khỏi mặt nước, mọi người trầm trồ: 'Giỏi, ủa mà sao túi nghêu của em toàn cát không vậy?’...

Cuối buổi làm việc, anh Hai Thiện tự tin có thêm một kỹ năng: 'nếu chẳng may bị lạc ở đảo hoang thì mình cũng biết cách sinh tồn rồi'. Út Khánh nửa trêu nửa thật: 'xui cái là mình lạc vào đảo không có nghêu kìa'...

Khi 'Gia đình Haha' nhập vai, khán giả dễ dàng cảm nhận được niềm vui xen lẫn nỗi nhọc nhằn của nghề. Các nghệ sĩ vốn quen ánh đèn sân khấu nay lấm lem bùn đất, lom khom kéo từng nhát cào, thỉnh thoảng reo lên sung sướng khi phát hiện những con nghêu 'ú nu ú nần'. Không chỉ là trải nghiệm, đó còn là cơ hội để họ thấu hiểu phần nào công cuộc mưu sinh vất vả, tính nhẫn nại, cần cù của người dân miền Tây. Và có lẽ chính trong khoảnh khắc ấy, bài học giản dị về giá trị lao động và niềm hạnh phúc từ giọt mồ hôi mặn mòi đã chạm đến trái tim của cả người trong cuộc lẫn khán giả theo dõi.

Điều khiến tập 10 trở nên đặc biệt là cách chương trình khéo léo đưa một công việc giản dị, gần gũi, thân thuộc vào giữa không gian giải trí để dàn nghệ sĩ cùng nhau khám phá, trải nghiệm. Qua những khung hình lấm lem bùn cát, các thành viên 'Gia đình Haha' cũng muốn gửi lời nhắn nhủ rằng, hãy trân quý từng món ăn, bởi đằng sau nguyên liệu quá đỗi quen thuộc lại là những giọt mồ hôi mặn chát của biết bao người dân lam lũ.