Dự báo dân gian cho năm Ất Tỵ 2025: "7 rồng trị thủy, 4 trâu cày ruộng, 9 người chia bánh" mang ý nghĩa gì?

Trong dân gian lưu truyền nhiều câu tục ngữ dự đoán độc đáo, thường kết hợp con giáp và số học để đưa ra những dự đoán kinh nghiệm về khí hậu, mùa màng cho năm tới. Câu nói "7 rồng trị thủy, 4 trâu cày ruộng, 9 người chia bánh" là một câu nói tiêu biểu liên quan đến năm Ất Tỵ 2025. Vậy, chúng thực sự có ý nghĩa gì? Và chúng báo hiệu điều tốt hay xấu cho năm Tỵ? 

Trong văn hóa phương Đông, đặc biệt là Trung Quốc, có một phương pháp chiêm đoán theo năm gọi là "Đầu Ngựa Táo". "Đầu Ngựa Táo" thường là một phần của bức tranh Ông Táo, vị thần được cho là cưỡi ngựa để quan sát việc thiện ác của con người. Do đó, phần nội dung liên quan đến Ông Táo được gọi là "Đầu Ngựa Táo". Nội dung cốt lõi của "Đầu Ngựa Táo" là thông qua can chi để tính toán và dự đoán tình hình năm đó, mùa màng, biến đổi khí tượng,... Cụ thể bao gồm các cách nói như "mấy rồng trị thủy", "mấy trâu cày ruộng", "mấy người chia bánh", "mấy ngày được mùa",...

Nói một cách đơn giản, từ mùng 1 đến 12 tháng Giêng, 12 ngày này lần lượt tương ứng với 12 địa chi, đồng thời cũng tương ứng với 12 con giáp. Nếu trong 12 ngày này, ngày Thìn (Thìn ứng với Rồng) đầu tiên rơi vào mùng 7 tháng Giêng, thì năm đó được gọi là "7 rồng trị thủy". 

Mùng 4 tháng Giêng năm 2025 là ngày Sửu (Sửu ứng với trâu) đầu tiên của năm đó. Mùng 9 tháng Giêng năm 2025 là ngày Bính (Bính đồng âm với bánh) đầu tiên. Theo văn hóa dân gian, năm đó được gọi là "7 rồng trị thủy", "4 trâu cày ruộng", "9 người chia bánh".

"7 rồng trị thủy"

Rồng trong văn hóa phương Đông có liên quan mật thiết đến mưa, được coi là biểu tượng của thần linh cai quản mây mưa. Theo quan niệm truyền thống, số lượng rồng khác nhau sẽ ảnh hưởng đến việc kiểm soát và phân phối nước mưa. Người ta thường cho rằng, rồng càng nhiều thì mưa càng phân bố không đều, câu tục ngữ "rồng nhiều thì hạn" xuất phát từ đó. Nguyên nhân là trong trường hợp "7 rồng trị thủy", bảy con rồng cùng quản lý nước mưa, có thể xuất hiện tình trạng mỗi con làm theo ý mình, đùn đẩy trách nhiệm cho nhau hoặc phối hợp không tốt. Ví dụ, một số khu vực có thể mưa nhiều, thậm chí gây ra lũ lụt, trong khi những nơi khác lại có thể hạn hán, thiếu mưa. 

Điều này rõ ràng là một thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp truyền thống vốn phụ thuộc vào nước mưa để tưới tiêu. Chẳng hạn, mưa quá nhiều có thể khiến cây trồng bị ngập úng, ruộng đồng bị chìm trong nước, mùa màng bị cuốn trôi; trong khi các khu vực hạn hán sẽ bị thiếu nước, dẫn đến cây trồng sinh trưởng kém, ảnh hưởng đến năng suất.

"4 trâu cày ruộng"

"4 trâu cày ruộng" nghĩa là trong năm 2025, sẽ có bốn con trâu đảm nhiệm công việc cày cấy chính. Cũng dựa vào cách tính can chi, ngày Sửu (Sửu ứng với trâu) đầu tiên trong tháng Giêng rơi vào mùng 4, nên mới có cách nói này. Trâu trong xã hội nông nghiệp xưa là lực lượng lao động quan trọng. 

Theo quan niệm truyền thống, trâu càng nhiều thì khí hậu càng bất ổn, có thể gặp lũ lụt hoặc hạn hán. Bởi vì nếu thời tiết thuận lợi, chỉ cần một con trâu cày một lần là đất đai đã màu mỡ, ngũ cốc bội thu. Nói cách khác, nếu cần nhiều trâu hơn để cày ruộng, thì điều đó ám chỉ rằng hoạt động nông nghiệp trong năm đó sẽ vất vả hơn, người nông dân cần phải bỏ ra nhiều công sức hơn.

"9 người chia bánh"

"9 người chia bánh" ở đây "bánh" chỉ mùa màng thu hoạch được. "9 người chia bánh" có nghĩa là sản lượng lương thực năm 2025 sẽ được chia cho chín người. Căn cứ để tính toán là ngày Bính (Bính đồng âm với bánh) đầu tiên trong tháng Giêng rơi vào mùng 9. Chín người chia một cái bánh, theo cách nói này, dường như dự báo sản lượng lương thực tương đối hạn chế, lượng lương thực bình quân đầu người được chia sẽ ít hơn. 

Trong xã hội nông nghiệp trước đây, sản lượng lương thực liên quan trực tiếp đến sự ổn định của xã hội. Nếu thiếu lương thực, có thể dẫn đến giá cả tăng cao, đặc biệt là giá lương thực, gây áp lực cho cuộc sống của người dân. Dự báo này ngầm chỉ ra rằng trong năm tới, thu nhập và đầu tư có thể không tương xứng, cần chuẩn bị trước.

Từ góc độ của xã hội nông nghiệp truyền thống, thông điệp được truyền tải từ "7 rồng trị thủy, 4 trâu cày ruộng, 9 người chia bánh" dường như cho thấy năm Ất Tỵ 2025 sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức. Ví dụ như mưa phân bố không đều, sức cày cấy yếu, và sản lượng lương thực có thể không đủ. Trong thời đại mà năng suất tương đối thấp, chủ yếu dựa vào điều kiện tự nhiên, thì một năm như vậy chắc chắn là đáng lo ngại.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, sự tiến bộ của khoa học công nghệ đã giúp chúng ta nâng cao khả năng ứng phó với thiên nhiên. Trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghệ tưới tiêu hiện đại có thể bù đắp phần nào vấn đề phân bố mưa không đều, chẳng hạn như công nghệ tưới nhỏ giọt, tưới phun có thể cung cấp nước chính xác cho cây trồng. Việc cơ giới hóa nông nghiệp được áp dụng rộng rãi đã giúp nâng cao đáng kể hiệu quả canh tác. Ngay cả khi số lượng trâu bò hạn chế, máy kéo, máy gieo hạt cỡ lớn,... cũng có thể hoàn thành công việc đồng áng một cách hiệu quả.

Với việc thiết lập và hoàn thiện hệ thống thương mại lương thực toàn cầu, cũng như việc thực hiện chiến lược dự trữ lương thực, chúng ta có thêm nhiều biện pháp ứng phó khi đối mặt với tình trạng giảm sản lượng lương thực cục bộ. Mặc dù những câu tục ngữ xưa này phản ánh sự quan sát của người xưa về quy luật tự nhiên, nhưng chúng ta không thể chỉ dựa vào chúng để đánh giá tốt xấu của năm Ất Tỵ 2025 trong xã hội hiện đại.

Theo lời dân gian, thời tiết năm tới sẽ khác với những năm trước, có khả năng lượng mưa ít hơn và giá cả có thể tăng. Điều đáng nói là những dự đoán này chỉ dựa trên kinh nghiệm tổng kết của người xưa, thiếu tính chính xác nhất định. Trong xã hội ngày nay, chúng ta hoàn toàn có khả năng ứng phó với những thách thức mà tục ngữ dự báo bằng sức mạnh của khoa học công nghệ. Tuy nhiên, chúng ta không được bỏ qua ý nghĩa cảnh báo của chúng về việc tôn trọng tự nhiên, coi trọng nông nghiệp và đảm bảo an ninh lương thực.

(Thông tin mang tính chiêm nghiệm)