Định sinh thêm con cho vui nhà, tôi không ngờ mình đã sắp mãn kinh ở tuổi này: Chị em có dấu hiệu nào thì dễ mãn kinh sớm như tôi?

Tôi, một người phụ nữ 38 tuổi, rất thích trẻ con và luôn muốn có nhiều con để gia đình rộn ràng tiếng cười trẻ thơ. Với 3 đứa con đã lớn, tôi và chồng quyết định "sản xuất" thêm một em bé nữa để có tiếng trẻ bi bô trong nhà. Nhưng không ngờ, từ quyết định này mà tôi phải nhận một tin "sét đánh". Trong một lần khám định kỳ, bác sĩ nhìn tôi với ánh mắt trầm ngâm và thông báo "chị có dấu hiệu tiền mãn kinh rồi nhé". Trước đó, đúng là chu kỳ kinh nguyệt của tôi không đều nhưng tôi chỉ nghĩ là do áp lực công việc và cuộc sống bận rộn. Ai ngờ đâu! Khi bác sĩ hỏi về tiền sử gia đình, tôi mới giật mình nhớ ra mẹ tôi cũng mãn kinh sớm từ năm 39 tuổi.

Hóa ra, mãn kinh sớm đúnng là có di truyền thật. Vậy, còn những yếu tố nào khiến phụ nữ như tôi có nguy cơ mãn kinh sớm?

Phụ nữ có những đặc điểm nào thì có nguy cơ mãn kinh sớm?

Chia sẻ trên trang Sức khỏe & Đời sống, ThS.BS Lê Thị Thu Huyền, Viện Nghiên cứu và tư vấn dinh dưỡng cho biết, mãn kinh sớm, hay còn gọi là suy buồng trứng sớm, là tình trạng buồng trứng ngừng hoạt động trước tuổi 40, dẫn đến sự chấm dứt kinh nguyệt và suy giảm khả năng sinh sản. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản mà còn tác động đến sức khỏe tổng thể, bao gồm nguy cơ loãng xương, bệnh tim mạch và các vấn đề tâm lý. Những đặc điểm và yếu tố khiến phụ nữ dễ rơi vào tình trạng mãn kinh sớm thường là:

Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình

Một trong những nguyên nhân chính gây mãn kinh sớm là yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có mẹ, chị em gái hoặc họ hàng gần mãn kinh trước tuổi 40, nguy cơ gặp tình trạng này sẽ tăng đáng kể.

Các nhà khoa học phát hiện rằng các gen như BRCA1 và BRCA2, thường liên quan đến ung thư vú và buồng trứng, cũng có thể ảnh hưởng đến tuổi mãn kinh, trong đó khoảng 20-25% trường hợp mãn kinh sớm có liên quan đến tiền sử gia đình.

Lối sống và môi trường

Lối sống không lành mạnh như hút thuốc lá và tiếp xúc với môi trường độc hại là những yếu tố quan trọng góp phần vào nguy cơ mãn kinh sớm. Theo nghiên cứu của American Journal of Epidemiology, phụ nữ hút thuốc có nguy cơ mãn kinh sớm hơn 1-2 năm so với những người không hút. Nicotine và các hóa chất độc hại trong thuốc lá làm tổn thương nang noãn, giảm số lượng và chất lượng trứng trong buồng trứng. Ngoài ra, tiếp xúc lâu dài với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, dioxin hoặc kim loại nặng cũng có thể gây tổn thương buồng trứng và ảnh hưởng đến thời kỳ mãn kinh.

Bên cạnh đó, chỉ số khối cơ thể (BMI) thấp cũng là một yếu tố nguy cơ. Phụ nữ quá gầy hoặc thiếu cân (BMI dưới 18,5) thường gặp rối loạn nội tiết do thiếu hụt chất béo cần thiết để sản xuất estrogen. Theo European Journal of Obstetrics & Gynecology, phụ nữ thiếu cân có nguy cơ mãn kinh sớm cao hơn 30% so với những người có cân nặng bình thường.

Tình trạng sức khỏe không tốt và phải điều trị y tế

Một số bệnh lý và phương pháp điều trị y tế có thể đẩy nhanh quá trình mãn kinh. Các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh tuyến giáp tự miễn có thể tấn công mô buồng trứng, gây suy buồng trứng sớm. Theo Arthritis & Rheumatology, khoảng 10% phụ nữ mắc bệnh tự miễn có dấu hiệu suy giảm chức năng buồng trứng trước tuổi 40.

Rối loạn nội tiết và sinh sản

Rối loạn nội tiết và các vấn đề sinh sản cũng góp phần làm tăng nguy cơ mãn kinh sớm. Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), mặc dù thường liên quan đến kinh nguyệt không đều, có thể dẫn đến suy buồng trứng trong một số trường hợp hiếm gặp.

Căng thẳng mãn tính và rối loạn ăn uống

Căng thẳng mãn tính và rối loạn ăn uống cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng buồng trứng. Stress kéo dài làm rối loạn trục hạ đồi-tuyến yên-buồng trứng, gây giảm sản xuất hormone sinh dục. Một nghiên cứu trên Psychoneuroendocrinology (năm 2020) chỉ ra rằng phụ nữ chịu áp lực tâm lý cao trong thời gian dài có nguy cơ mãn kinh sớm tăng 25%. Theo thông tin trên tạp chí Rối loạn ăn uống quốc tế, phụ nữ mắc chứng chán ăn tâm thần có nguy cơ mãn kinh sớm cao gấp 3 lần do thiếu hụt dinh dưỡng và rối loạn nội tiết.

Phụ nữ mãn kinh sớm có nguy cơ mắc bệnh gì?

Phụ nữ mãn kinh sớm đối mặt với nhiều nguy cơ sức khỏe do sự sụt giảm estrogen, bao gồm:

Bệnh tim mạch: Estrogen giúp cân bằng chất béo trong máu, khi giảm, cholesterol xấu tăng, cholesterol tốt giảm, dẫn đến xơ vữa, hẹp mạch máu.

Loãng xương: Mật độ xương giảm, xương yếu, dễ gãy, đặc biệt ở hông, đùi, cột sống.

Triệu chứng nghiêm trọng: Bốc hỏa, mất ngủ, trầm cảm, lo âu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Phụ nữ mãn kinh sớm cần khám bác sĩ định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh, tập thể dục và bổ sung dinh dưỡng để giảm nguy cơ bệnh lý.