Đằng sau tâm lý 'chắc bệnh chừa mình ra' của người trẻ

Trong lần khám sức khoẻ định kỳ tại trường, nam sinh 17 tuổi ở TP.HCM bất ngờ phát hiện cả hai quả thận của mình xuất hiện nhiều nang - thận trái hơn 7 nang, thận phải trên 10 nang. Kích thước thận cũng được ghi nhận lớn hơn bình thường.

Dù hiện tại chỉ số creatinin máu vẫn nằm trong giới hạn bình thường và eGFR đạt 195 ml/ph/1.73m² (một chỉ số chức năng lọc cầu thận tốt), em vẫn được bác sĩ chẩn đoán mắc bệnh thận mạn giai đoạn 1 - giai đoạn sớm nhất nhưng đã có tổn thương cấu trúc mô thận.

“Tôi còn trẻ, không hút thuốc, không uống rượu, tập thể dục thường xuyên nên luôn nghĩ chắc bệnh chừa mình ra. Khi nhận kết quả, tôi rất sốc”, nam sinh nói và không giấu được sự lo lắng khi lần đầu tiên đối mặt với khái niệm “bệnh mạn tính”.

Trường hợp của nam sinh trên không phải là cá biệt. Thành Chương, 30 tuổi, quản lý một nhà hàng tại Hà Nội, có lối sống lành mạnh như chạy bộ, bơi lội, tập thể hình đều đặn. Anh nói nhiều năm không đi khám sức khỏe vì "nghĩ còn trẻ, tốn tiền vô ích".

Chỉ đến khi các cơn đau âm ỉ vùng hông lưng kéo dài, kèm theo cảm giác buồn nôn, mệt mỏi, anh mới đi kiểm tra. Kết quả khiến anh choáng váng: một khối u cơ mỡ mạch ở thận trái phát triển to bất thường, chèn ép nhu mô thận, nguy cơ vỡ mạch máu và gây suy thận. Anh lập tức phải nhập viện để nút mạch máu nuôi khối u và theo dõi sát sao.

Theo bác sĩ điều trị, u cơ mỡ mạch lành tính nhưng có thể gây biến chứng nghiêm trọng nếu phát triển không kiểm soát.

Các chuyên gia y tế cho rằng, nhiều người trẻ hiện bị cuốn vào guồng quay công việc, tài chính, sự nghiệp, dẫn đến việc xem nhẹ sức khỏe. Dù có thói quen sống lành mạnh, thể thao thường xuyên, họ vẫn có thể mắc các bệnh lý âm thầm nếu không khám sức khỏe định kỳ. Nhiều trường hợp chỉ phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, mất đi "giai đoạn vàng" trong chẩn đoán và điều trị.

ThS.BS Hà Tuấn Hùng (Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hà Nội) bày tỏ, khám sức khỏe giúp bác sĩ đưa ra lời khuyên về dinh dưỡng, lối sống, chế độ tập luyện phù hợp với từng thể trạng, từ đó xây dựng lối sống phòng bệnh thay vì đợi bệnh đến mới chữa.

Một trong những lý do khiến nhiều người ngại khám sức khỏe là nỗi sợ phát hiện bệnh, đặc biệt là các bệnh nặng như ung thư . Cũng có người ngại thủ tục rườm rà, sợ mất thời gian, hoặc đơn giản là… quên.

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Tim mạch Mỹ, người trưởng thành từ 18 tuổi nên kiểm tra huyết áp hàng năm để tầm soát tăng huyết áp. Phụ nữ từ 21 tuổi có thể làm xét nghiệm Pap smear để tầm soát ung thư cổ tử cung ; từ 40 tuổi trở lên nên khám vú định kỳ; người trên 50 tuổi cần tầm soát ung thư đại trực tràng. Tất cả tùy theo độ tuổi, giới tính, bệnh sử cá nhân và yếu tố nguy cơ.

Theo Bộ Y tế, mô hình bệnh tật tại Việt Nam hiện nay đang dịch chuyển mạnh mẽ từ bệnh truyền nhiễm sang các bệnh không lây nhiễm, như tim mạch, tiểu đường, ung thư và rối loạn tâm thần. Những căn bệnh này thường không có biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu và tiến triển âm thầm trong nhiều năm trước khi xuất hiện triệu chứng nặng.

Để chủ động phòng ngừa các bệnh không lây nhiễm, ngay từ lúc còn trẻ, mọi người phải cố gắng thực hiện một lối sống lành mạnh, cụ thể là: Không hút thuốc lá, thuốc lào; hạn chế rượu bia; không nên ăn mặn; hạn chế các thức ăn có nhiều chất béo động vật, các thức ăn có chứa nhiều cholesterol.