Đa dạng chứng chỉ ngoại ngữ tại Việt Nam
Chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế, nhất là tiếng Anh, ngày càng phổ biến tại Việt Nam và được nhiều cơ sở giáo dục, địa phương quan tâm, sử dụng.
Chứng chỉ ngoại ngữ phổ biến
Quy chế và hướng dẫn tổ chức thi tốt nghiệp THPT 2022 do Bộ GD&ĐT ban hành có quy định miễn thi và tính điểm 10 Ngoại ngữ trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT cho thí sinh có một trong các chứng chỉ ngoại ngữ (giống hoặc khác với môn Ngoại ngữ đang học tại trường phổ thông) hợp lệ và đạt mức điểm tối thiểu.
Ngoài tiếng Anh, một số ngoại ngữ được quy đổi điểm như tiếng Nga, Trung Quốc, Nhật, Đức, Pháp...
Thí sinh sử dụng chứng chỉ tiếng Nga đảm bảo điều kiện TORFL cấp độ 1. Chứng chỉ tiếng Nga TORFL (Test of Russian as a Foreign Language) là kỳ thi quốc tế nhằm xác định trình độ thành thạo tiếng Nga. Kỳ thi do Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Hà Nội (The Russian centre of science and culture in Hanoi) tổ chức.
Còn với tiếng Trung Quốc, thí sinh sử dụng chứng chỉ HSK cấp độ 3 hoặc TOCFL cấp độ 3. HSK là kỳ thi kiểm tra trình độ ngôn ngữ tiếng Trung cho người muốn đến Trung Quốc học tập và làm việc. Chứng chỉ HSK có giá trị trên toàn thế giới, thời hạn hiệu lực 2 năm. Hiện tiếng Trung HSK gồm 6 cấp, tương ứng với trình độ cao dần từ 1 đến 6.
Bên cạnh HSK, TOCFL là một trong các chứng chỉ tiếng Trung có giá trị và phổ biến hiện nay, được người học ở hơn 60 quốc gia trên thế giới sử dụng. Chứng chỉ được chia thành 3 bang 6 cấp. Bang A gồm cấp 1 (Nhập môn), cấp 2 (Căn bản); bang B gồm cấp 3 (Tiến cấp), cấp 4 (Cao cấp) và bang C gồm cấp 5 (Lưu loát), cấp 6 (Tinh thông).
Thí sinh sử dụng tiếng Nhật phải có chứng chỉ JLPT (Japanese Language Proficiency Test, dịch: Kỳ thi Năng lực Nhật ngữ) cấp độ N3. JLPT là kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Nhật nổi tiếng và uy tín nhất hiện nay trên thế giới, được tổ chức bởi Quỹ Giao lưu quốc tế Nhật Bản Japan Foudation, tổ chức thuộc Bộ Ngoại giao Nhật Bản.
Kỳ thi này chú trọng kiến thức về từ vựng, ngữ pháp tiếng Nhật và khả năng sử dụng kiến thức trong giao tiếp thực tế. JLPT có 3 phần thi gồm Chữ, Từ vựng, Ngữ pháp; Đọc hiểu và Nghe hiểu. Cấp độ tăng dần đều từ N5 đến N1.
Bên cạnh đó, điều kiện miễn thi tốt nghiệp và tính 10 điểm môn tiếng Anh còn có chứng chỉ tiếng Pháp (TCF hoặc DELF) hoặc chứng chỉ tiếng Đức (Goethe-Zertifikat, DSD...).
Đáp ứng nhiều mục tiêu sử dụng
Riêng tiếng Anh, bên cạnh các bài thi phổ biến như IELTS, TOEFL, TOEIC, nhiều chứng chỉ khác cũng đang được người học ưa chuộng và đăng ký thi vì đáp ứng nhiều điều kiện như trình độ, cơ hội việc làm...
Trong đó, có thể kể đến Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam (VSTEP). VSTEP được phát triển trên cơ sở tham chiếu, ứng dụng Khung trình độ ngoại ngữ châu Âu (CEFR) và một số khung trình độ tiếng Anh của các nước, kết hợp với tình hình và điều kiện thực tế dạy, học và sử dụng ngoại ngữ ở Việt Nam. VSTEP được chia làm 3 cấp (Sơ cấp, Trung cấp và Cao cấp) và 6 bậc (từ bậc 1 đến bậc 6 và tương đương với các bậc từ A1 đến C2 trong CEFR).
VSTEP áp dụng cho các chương trình đào tạo ngoại ngữ, cơ sở đào tạo ngoại ngữ và người học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân. Bài thi này được Bộ GD&ĐT ban hành theo Thông tư về Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam ngày 16/3/2014, gồm 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết.
Được tổ chức bởi Hội đồng khảo thí tiếng Anh, Đại học Cambridge, Chứng chỉ tiếng Anh Cambridge là các kỳ thi chuyên sâu dành cho người học tiếng Anh ở mọi lứa tuổi, trình độ. Chứng chỉ này có giá trị toàn cầu, chia thành nhiều cấp độ. Ví dụ, cấp độ tiếng Anh tổng quát gồm chứng chỉ KET, PET, FCE, CAE, CPE. Chứng chỉ tiếng Anh sư phạm gồm CELTA, DELTA và TKT...
Các kỳ thi Cambridge ESOL được công nhận toàn cầu, có giá trị vĩnh viễn và giúp người học mở ra nhiều cơ hội việc làm trong môi trường quốc tế. Nhiều trường đại học như Đại học Bách khoa Hà Nội, Học viện Báo chí và Tuyên truyền... sử dụng chứng chỉ tiếng Anh Cambridge trong công nhận chuẩn đầu ra.
Bên cạnh đó là APTIS ESOL (English for Speakers of Other Languages), chứng chỉ đánh giá năng lực tiếng Anh do Hội đồng Anh cấp từ năm 2013. APTIS ESOL đánh giá trình độ tiếng Anh ở 4 kỹ năng gồm Nghe, Nói, Đọc, Viết với ba phiên bản là Aptis General, Aptis Advanced và Aptis cho giáo viên.
Một chứng chỉ khác là VPET (Versant Professional English Test). Đây là bài thi tiếng Anh quốc tế trong hệ thống các chứng chỉ đánh giá ngôn ngữ Versant của Pearson, tập đoàn giáo dục lớn nhất thế giới và hội đồng khảo thí, chứng nhận Anh quốc. VPET kiểm tra, đánh giá toàn diện bốn kỹ năng ngôn ngữ và trình độ tiếng Anh sử dụng trong môi trường làm việc quốc tế.
Chứng chỉ dựa trên thang đo GSE (Global Scale of English) của Pearson, chia nhỏ từ 10 đến 90. Bài thi VPET gồm 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết, dành cho sinh viên đại học, học viên cao học và người đi làm với thời lượng 60 phút.
Các chứng chỉ tiếng Anh không chỉ được sử dụng để xét tuyển đại học và công nhận đầu ra mà cũng được ưa chuộng ở bậc phổ thông.
Các trường THPT khác tuỳ vào chất lượng của học sinh trên địa bàn tuyển sinh để quyết định mức điểm chứng chỉ tiếng Anh nhưng tối thiểu là chứng chỉ tiếng Anh IELTS học thuật từ 4.0 trở lên hoặc các chứng chỉ quốc tế khác có được quy đổi tương đương.
Tỉnh Quảng Trị miễn thi và tính điểm 10 tiếng Anh cho học sinh thi vào lớp 10 THPT có chứng chỉ IELTS từ 4.0 trở lên hoặc TOEFL ITP 450 điểm, TOEFL iBT 45 điểm.