Cú sốc về photobooth

Chuyện gì đang xảy ra với điểm chụp ảnh photobooth?

Photobooth- một dịch vụ giải trí quen thuộc của giới trẻ, có nguồn gốc từ Mỹ vào những năm 1925. Tuy nhiên, phải đến khi Purikura (viết tắt của “print club”) ra đời năm 1995 tại Akihabara, Tokyo, Nhật Bản, photobooth mới thực sự lan tỏa. Purikura không chỉ chụp ảnh mà còn cho phép người dùng chỉnh sửa ảnh với hàng trăm hiệu ứng: sticker dễ thương, text neon, nền ảo, thậm chí làm mỏng mặt hay thêm tai thỏ. Dịch vụ sau đó lan rộng sang Hàn Quốc, các nước châu Á như Singapore, Thái Lan và vài năm gần đây là Việt Nam.

Photobooth phát triển ở nhiều nước Châu Á, trở thành địa chỉ quen thuộc với giớ trẻ.

Hiểu đơn giản, photobooth là không gian chụp ảnh tự động, ảnh được in ngay hoặc lưu dưới dạng kỹ thuật số. Chỉ cần bỏ ra vài chục đến vài trăm nghìn đồng, người dùng đã có thể cùng bạn bè, người yêu hay gia đình ghi lại những khoảnh khắc làm kỷ niệm. Nhiều photobooth còn trang bị phụ kiện, bối cảnh theo phong cách idol, khiến dịch vụ này đặc biệt được giới trẻ ưa chuộng.

Chính sự tiện lợi ấy đã biến photobooth thành một dịch vụ giải trí phổ biến, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Nhiều bạn trẻ chia sẻ rằng chỉ cần tan học, đi hẹn hò hoặc dạo phố cuối tuần cũng có thể ghé qua photobooth để chụp ảnh, đôi khi chỉ là “chụp cho vui”.

Song, photobooth không phải lúc nào cũng là không gian an toàn. Những năm gần đây, nhiều vụ việc liên quan đến xâm phạm quyền riêng tư đã khiến dư luận lo ngại.

Theo tờ Mainichi Shimbun, tại Nhật Bản, cuối tháng 7/2024, cảnh sát ghi nhận nhiều vụ trộm nhắm vào photobooth - nơi được giới trẻ ưa chuộng. Kẻ xấu không chỉ phá hóng máy mà còn tìm cách lấy thiết bị lưu trữ bên trong, nơi chứa hình ảnh và dữ liệu người dùng. Việc các thẻ nhớ và ổ lưu trữ bị đánh cắp đặt ra nguy cơ ảnh cá nhân bị sao chép, phát tán ảnh trái phép.

Điều này cho thấy, photobooth còn là mục tiêu của tội phạm kỹ thuật số.

Trước đó, theo tờ Unseen Japan, đã từng xảy ra những vụ việc trong quá khứ khi nhóm nam giới tụ tập tại máy chụp ảnh gây rắc rối cho nữ giới. Một số lời kể còn cho thấy: “Tôi từng nghe chuyện người ta bị chụp từ phía sau, dưới váy khi đang chụp purikura".

Không ít cơ sở đã phải ban hành quy định hạn chế nam giới hoặc sử dụng camera giám sát vì từng xảy ra việc chụp lén/đặt camera ẩn trong buồng chụp.

Ở Hàn Quốc, không ghi nhận trường hợp cụ thể bị tấn công, song chuyện những tấm ảnh "nóng" chụp trong photobooth do người chụp cố tình đăng tải hoặc vô tình bị lộ ra ngoài không hiếm. Hầu hết các vụ việc đều được đăng tải trên mạng xã hội là chủ yếu, và cũng chưa có chính sách cụ thể. 

Song, theo chuyên gia tại Đại học Dankook (Hàn Quốc), việc phô bày cơ thể trong những bức ảnh tưởng như riêng tư ấy có thể để lại hệ lụy lâu dài: khi hình ảnh lan truyền hoặc bị đào lại, người trong ảnh dễ bị gán mác tiêu cực, nhất là trong môi trường mạng vốn khắt khe và “không quên”. Chưa kể đến việc tiềm ẩn rủi ro về việc lộ khoảnh khắc nhạy cảm, bị lộ dữ liệu, và gây phản ứng xã hội.

Tại Việt Nam, nhiều vụ việc tại photobooth gây lo ngại về an toàn và quyền riêng tư. Mới đây nhất, Pixie Photo bị tố cáo lắp camera quay lén trong phòng thay đồ, dẫn đến hàng loạt clip nhạy cảm bị rò rỉ và phát tán trên web đen cũng như mạng xã hội. Cơ quan chức năng đã xác minh thêm 27 nạn nhân và thu hồi 25 clip riêng tư, hiện vụ việc vẫn đang trong quá trình điều tra để làm rõ. 

Trước đó, vào hồi tháng 7, tại một tiệm photobooth ở Hà Nội, hai phụ nữ Hàn Quốc đã hành hung khách Việt trong buồng chụp, gây xôn xao cộng đồng mạng. 

Các vụ việc này không chỉ làm nạn nhân bị tổn thương trực tiếp, mà còn làm dấy lên cảnh báo về rủi ro tại các tiệm photobooth....

Photobooth có quá nhiều lỗ hổng an toàn?

Những vụ việc gần đây đặt ra câu hỏi nghiêm túc về mức độ an toàn thực sự của photobooth - vốn được xem là “khu vui chơi vô hại”. Ở góc nhìn bề ngoài, photobooth chỉ là nơi để chụp ảnh vui vẻ, lưu giữ kỷ niệm; nhưng thực tế, ảnh chụp tại đây thường mang tính cá nhân rất cao. 

Nhiều bạn trẻ chụp mà không phòng bị, đôi khi còn gắn kèm thông tin cá nhân khi in ra, khiến một thiết bị tưởng như giải trí đơn giản trở thành một kho dữ liệu nhạy cảm. Nếu những dữ liệu này bị thu giữ, sao chép hay tuồn ra ngoài, người dùng gần như không còn quyền kiểm soát hậu quả, từ việc bị phát tán hình ảnh cho đến nguy cơ bị lạm dụng thông tin cá nhân.

Chuyên gia bảo mật tại Nhật cảnh báo rằng photobooth hiện đại không còn là thiết bị “tĩnh” chỉ in ảnh. Chúng vận hành như thiết bị kỹ thuật số kết nối mạng, có khả năng xử lý, lưu trữ, gửi file và in ấn. Điều này nghĩa là lỗ hổng không chỉ nằm ở phần mềm, mà cả phần cứng đều có thể bị khai thác bởi những đối tượng xấu. 

Hơn nữa, dữ liệu của hàng trăm người có thể được tích lũy chỉ trong một ngày tại một địa điểm đông khách, khiến mức độ rủi ro tăng theo cấp số nhân.

Từ góc độ quản lý và bảo mật, những sự cố trộm dữ liệu, rò rỉ ảnh hay tấn công vật lý vừa qua là minh chứng rõ ràng rằng photobooth không phải lúc nào cũng an toàn như tưởng tượng.

Các thiết bị được đặt tại trung tâm thương mại, cửa hàng game hay khu vui chơi, nơi lượng khách thay đổi liên tục, đòi hỏi quy trình bảo mật nghiêm ngặt hơn, bao gồm giám sát chặt chẽ, mã hóa dữ liệu, cơ chế tự động xóa sau khi sử dụng, và kiểm soát truy cập phần cứng. Việc bỏ qua những bước này đồng nghĩa với việc phó mặc quyền riêng tư và an toàn của người dùng cho may rủi, mà thực tế đã cho thấy hậu quả có thể rất nghiêm trọng.

Như vậy, photobooth, từ một dịch vụ giải trí tưởng chừng đơn giản, thực chất lại đặt ra những câu hỏi lớn về bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư, yêu cầu nhà cung cấp và các cơ quan quản lý phải cân nhắc, hành động quyết liệt và đồng bộ để bảo vệ người dùng.