Chàng trai 19 tuổi toàn thân tím tái, ngộ độc suýt chết vì loại rau "chống ngán" cực quen trên mâm cơm người Việt
Rau củ vốn tốt nhưng không phải cách chế biến nào cũng tốt, ăn bao nhiêu cũng được.
Tiến sĩ Chai Shuren từ Khoa Cấp cứu thuộc Bệnh viện Y học cổ truyền Ninh Ba (Chiết Giang, Trung Quốc) cảnh báo, rau củ muối ăn ít thì tốt nhưng ăn nhiều có thể thành "thuốc độc". Ngoài hại dạ dày, tăng nguy cơ ung thư, không tốt cho tim mạch... thì nó cũng có thể gây ngộ độc nguy hiểm. Nam bệnh nhân 19 tuổi gần đây của ông chính là bằng chứng sống.
Chàng trai này đang là sinh viên đại học tại Chiết Giang (Trung Quốc), tên Tiểu Vũ. Một buổi sáng đang đi trên đường choáng váng, khó thở rồi ngã gục giữa đường. Khi được đưa đến bệnh viện, anh gần như không còn tỉnh táo, môi và móng tay tím đậm, da chuyển màu chỗ tím chỗ xám xanh.
"Bệnh nhân vào cấp cứu trong tình trạng nguy kịch. Chỉ số oxy trong máu chỉ còn dưới 80%, cho thấy thiếu oxy nghiêm trọng. Kết quả xét nghiệm sau đó chỉ ra bị ngộ độc nitrit nặng. Dẫn đến cả người tím tái, khó thở, rối loạn, nhịp tim, co giật và hôn mê" - Tiến sĩ Chai kể lại.
May mắn là cấp cứu kịp thời ngay trong giờ vàng, Tiểu Vũ thoát khỏi nguy hiểm nhờ thở oxy bằng máy, rửa dạ dày, tiêm thuốc giải độc kết hợp với nhiều phương pháp điều trị từng triệu chứng riêng lẻ khác.
Đến buổi tối cùng ngày, anh được chuyển sang phòng bệnh thường. Chỉ số bão hòa oxy tăng lên 97 - 98%, da dẻ hồng hào, tinh thần tỉnh táo trở lại. Nghe bác sĩ nói nguyên nhân mình ngộ độc suýt chết bởi món rau củ muối anh vô cùng ngỡ ngàng. Bởi với anh, nó là món lành mạnh, tưởng ăn càng nhiều càng tốt.
Tại sao không nên ăn quá nhiều rau củ muối?
Theo Tiến sĩ Chai, kết luận ngộ độc nitrit do ăn quá nhiều rau củ muối được đưa ra sau khi phân tích bệnh trạng, thức ăn trong dạ dày kết hợp với lời kể từ chính bệnh nhân. Cụ thể, Tiểu Vũ từng hơi mập và phải giảm cân vất vả. Sau giai đoạn này, anh rất chăm ăn rau củ, thậm chí ăn thay cơm.
Gia đình Tiểu Vũ ở quê trồng nhiều rau, lại lo con trai đi học xa chi phí đắt đỏ nên thường gửi đồ ăn theo xe khách lên cho con hàng tuần. Tiểu Vũ thích rau củ muối vì ăn với món gì cũng được, lại còn để được lâu, không lo hỏng lượng lớn rau củ bố mẹ gửi lên. Trong khi xa nhà anh lười nấu nướng, gọi đồ ăn ngoài nhiều dầu mỡ nên có rau củ muối ăn kèm chống ngán rất tốt. Ăn mì buổi đêm cũng tiện mà không lo tăng cân.
Suốt 2 ngày trước khi xảy ra sự việc, do bận học lại lỡ tiêu quá nhiều tiền vào trò chơi điện tử, Tiểu Vũ đành ăn rau củ muối thay cơm để tiết kiệm, phần vì muốn giảm cân. Trước khi ngất vài giờ, anh nhận ra cơ thể mình có nhiều dấu hiệu bất thường nhưng tưởng đói bụng, lại tiếp tục ăn mì gói với 1 đĩa cải xanh muối chưa chín hẳn.
Tiến sĩ Chai cho biết: "Trường hợp bệnh nhân này là ngộ độc nitrit cấp tính. Việc ăn rau củ muối thường xuyên không gây ngộ độc ngay lập tức, nhưng cơ thể tích lũy nitrit theo thời gian. Cộng thêm đột nhiên ăn lượng nhiều hơn bình thường, lại là muối chưa chín kỹ (hàm lượng nitrit cao nhất trong 1-2 ngày đầu muối chua) nên nitrit trong máu tăng đột ngột, dẫn đến ngộ độc cấp tính bùng phát".
Ngộ độc nitrit thường biểu hiện qua da tím tái, chóng mặt, tim đập nhanh, buồn nôn, khó thở. Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể hôn mê, co giật, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.
Cũng theo ông, các loại rau củ vốn chứa nitrat tự nhiên, khi lên men sẽ bị vi khuẩn chuyển hóa thành nitrit. Chất này có thể khiến máu mất khả năng vận chuyển oxy, gây thiếu oxy mô và tổn thương nhiều cơ quan. Cộng thêm rau củ muối thường dùng nhiều muối, dẫn tới quá tải natri khi ăn nhiều. Nên ngoài ngộ độc cấp tính, ăn quá nhiều rau củ muối trong thời gian dài còn có thể gây ngộ độc mãn tính, dẫn đến tổn thương tế bào và tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh tật. Từ dạ dày tới tim mạch và cả ung thư.
Tổ chức Y tế Thế giới đã xếp nitrit vào nhóm có khả năng gây ung thư. Khi kết hợp cùng thực phẩm chứa protein như thịt, cá hay tôm, nitrit có thể phản ứng với axit trong dạ dày để tạo thành nitrosamine. Là 1 hợp chất có độc tính mạnh, liên quan đến các bệnh ung thư dạ dày, gan, thực quản và đại trực tràng.
Tiến sĩ Chai nhấn mạnh, món rau củ muối tuy ngon miệng nhưng không nên ăn thường xuyên. Mỗi người chỉ nên dùng khoảng 50g mỗi ngày hoặc ăn 2 đến 3 lần mỗi tuần, và nên ăn kèm cùng các món khác thay vì ăn riêng.
Đặc biệt, tuyệt đối không ăn rau củ muối còn xanh, chưa chín hay có mùi lạ. Khi rau đã chua gắt, chuyển màu hoặc bắt đầu nhớt, cũng cần bỏ ngay vì lúc này lượng nitrit tăng cao. Người có bệnh tim, cao huyết áp, thận hoặc viêm loét dạ dày càng cần hạn chế vì lượng muối và nitrit trong món này dễ làm bệnh nặng thêm.