Cần làm gì khi trẻ bị ngộ độc do ăn quả hồng châu?

Ngày 4/10, Khoa Cấp cứu Chống độc, Bệnh viện Nhi Trung ương, tiếp nhận 8 trẻ (từ 9-13 tuổi ở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) bị ngộ độc do ăn quả hồng châu.

Theo lời kể của gia đình các nạn nhân, trưa 2/10, trên đường từ trường về nhà, một nhóm khoảng 17 em học sinh thấy quả dại trên đồi chín nên hái ăn. Khoảng 3 tiếng đồng hồ sau ăn, các em xuất hiện tình trạng nôn, lơ mơ, mệt mỏi, choáng váng kèm đau bụng dữ dội.

Thấy tình trạng của các em ngày càng nặng, khoảng 20h đến 22h cùng ngày, 9 gia đình đưa con đến Bệnh viện Đa khoa huyện Văn Bàn để cấp cứu và được chẩn đoán trẻ bị ngộ độc quả hồng châu. Các bác sĩ đã nhanh chóng xử trí bằng gây nôn, truyền dịch, lợi tiểu, nhuận tràng cho 9 em. Tuy nhiên, 1 em đã không qua khỏi do diễn biến bệnh nhanh, nặng và cấp tính.

Đêm 3/10, 8 học sinh còn lại được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục theo dõi và điều trị. 8 học sinh nhẹ hơn tiếp tục điều trị bệnh viện huyện.

TS.BS Lê Ngọc Duy, Trưởng khoa Cấp cứu Chống Độc, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, khi nhận được tin báo, các bác sĩ đã nhanh chóng chuẩn bị nguồn lực để tiếp nhận và điều trị tiếp theo cho trẻ.

Tại đây, các bệnh nhi tiếp tục được hỗ trợ chức năng sống, bù dịch, điều chỉnh rối loạn toan kiềm, trợ gan và làm các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh (xét nghiệm máu, khí máu, chức năng gan thận, siêu âm tim, điện tim, độc chất...).

Tình trạng hiện tại của cả 8 học sinh đều tạm thời ổn định, chưa nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, bác sĩ Duy thông tin các bệnh nhi đều có tình trạng rối loạn nhịp tim, chỉ số men gan tăng, có biểu hiện hủy hoại tế bào gan, một số trẻ còn đau bụng nên các bác sĩ đang tiến hành hội chẩn chuyên khoa tim mạch, gan mật, ngoại… đồng thời làm các xét nghiệm độc tố để phát hiện kịp thời các biến chứng khác của bệnh.

Đáng nói, không chỉ tại Lào Cai mà các tỉnh miền núi như Hà Giang, Lai Châu cũng đã ghi nhận nhiều trường hợp tử vong và nhập viện vì ăn loại quả độc này.

Được biết, cây hồng châu có đặc điểm là thường mọc ở khu vực núi đá, thuộc dạng cây dây leo, vỏ thân cây màu xanh nhạt, có gai nhọn, cứng. Lá cây to dài gần bằng hai ngón tay người lớn, lá có màu xanh đậm. Quả tròn to bằng quả trứng gà, vỏ nhẵn mượt không có lông. Quả non vỏ màu xanh nhạt, khi quả chín vỏ có màu tím và hơi mềm, bửa ra có lớp vỏ màu hồng. Mỗi quả có từ 4-6 hạt, các hạt có một lớp cùi màu trắng đục, nhiều nước, mềm bao bọc, bên trong cùi có một hạt to bằng hạt ngô có màu tím và hơi dẹt. Quả chín vào thời gian khoảng từ tháng 7 đến tháng 10 hàng năm.

Thành phần chính của quả hồng châu là Ankaloid, Axit Amin, Axit Cacboxylic, Flavonoid, Polyphenol… Độc tố chính của loại quả này là Alkaloid, chứa chính trong nhân hạt. Độc tính của chúng tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp dẫn tới suy hô hấp, trụy tim mạch. Một số hoạt chất khác có thể gây tổn thương các cơ quan khác như gan, thận…

TS. BS Lê Ngọc Duy lưu ý, việc phát hiện sớm và xử trí kịp thời là giải pháp quan trọng cứu sống bệnh nhân khi ăn quả hồng châu. Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho các trường hợp bị ngộ độc hồng châu mà chủ yếu là điều trị căn nguyên và điều trị triệu chứng.

Bác sĩ Duy khuyến cáo, khi phát hiện trẻ có biểu hiện ngộ độc do ăn quả hồng châu cần gây nôn, rửa dạ dày càng sớm càng tốt, dùng 4-6 gói sorbitol (nếu không có thể cho uống lòng trắng trứng), tăng cường thải độc tố, duy trì chức năng sống (trợ tim-mạch, trợ hô hấp, suy gan chống co giật, chống phù phổi cấp…), xét nghiệm, theo dõi và điều chỉnh chất điện giải trong máu cho trẻ.

Nếu thấy con ăn phải quả hồng châu phụ huynh cần cho trẻ uống nhiều nước và gây nôn, sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất bằng xe cơ giới (tuyệt đối không để trẻ đi bộ).