Bộ Tài nguyên Môi trường cảnh báo: Chỉ số chất lượng không khí tại Hà Nội ở mức kém, ở TP. HCM cũng xuất hiện hiện tượng sương mù
Liên tục trong nhiều ngày, có những thời điểm chỉ số chất lượng không khí (AQI) của Hà Nội ở mức kém, ở TP. Hồ Chí Minh cũng xuất hiện hiện tượng sương mù quang hoá gây cản trở tầm nhìn.
Thông tin từ Tổng Cục môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi Trường trong những ngày gần đây của tháng 9/2019, vấn đề chất lượng không khí tại các đô thị lớn như TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang nhận được sự quan tâm của cộng đồng. Liên tục trong nhiều ngày, có những thời điểm chỉ số chất lượng không khí AQI của Hà Nội ở mức kém, ở TP. Hồ Chí Minh cũng xuất hiện hiện tượng sương mù quang hoá gây cản trở tầm nhìn.
Việc gia tăng mức độ ô nhiễm và hiện tượng sương mù quang hoá đã gây những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ cộng đồng. Đây là hiện tượng thường gặp trong thời gian này do đây là giai đoạn giao mùa, chất lượng không khí chịu tác động rất nhiều của các yếu tố thời tiết kết hợp với các nguồn ô nhiễm vốn có.
Tại Hà Nội, trong thời gian từ ngày 12/9-29/9, chất lượng không khí (AQI) tại Hà Nội liên tục có những ngày nồng độ bụi PM2.5 vượt ngưỡng cho phép của QCVN 05:2013/BTNMT. Tuy nhiên, các thông số khác (NO2, O3, CO, SO2) vẫn nằm trong giới hạn cho phép.
Theo số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn thành phố (01 trạm của Tổng cục Môi trường (tại 556 Nguyễn Văn Cừ), 11 trạm của TP. Hà Nội và 01 trạm của Sứ quán Mỹ) đo được trong khoảng thời gian từ ngày 12/9-29/9, nồng độ bụi PM2.5 có xu hướng gia tăng trong thời gian từ ngày 12-17/9, sau đó giảm từ ngày 18-22/9 và tăng cao trở lại, duy trì liên tiếp trong các ngày từ 23-29/9.
Trong các ngày từ 15-17/9 và 23-29/9 có đến trên 75% giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ của các trạm vượt tiêu chuẩn quy định tại QCVN 05:2013/BTNMT. Đặc biệt trong các ngày từ 25 đến 29/9, toàn bộ các trạm đều có giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ vượt tiêu chuẩn quy định tại QCVN 05:2013/BTNMT
Biểu đồ 1: Diễn biến giá trị trung bình 24 giờ thông số PM2.5 các ngày từ 12-29/9/2019
Kết quả tính toán chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại các trạm trong các ngày từ 12-29/9 cho thấy, chỉ có 5/18 ngày có AQI ở mức trung bình (ngày 12, 18, 19, 21 và 22/9), các ngày còn lại chỉ số AQI luôn ở mức kém (AQI>100). Đặc biệt trong ngày 29/9 còn ghi nhận giá trị AQI ngày của trạm Đại sứ quán Mỹ đã vượt mức xấu (AQI>200) (Biểu đồ 2).
Biểu đồ 2: Diễn biến chỉ số chất lượng không khí (AQI) ngày trong các ngày từ 12-29/9/2019
Các khoảng thời gian ghi nhận giá trị PM2.5 tăng và duy trì ở mức cao thường là đêm và sáng sớm (Biểu đồ 3), AQI giờ những khoảng thời gian này cũng ở mức kém (AQI>100), thậm chí có những giờ lên đến mức xấu (AQI>200). Đặc biệt, trong sáng ngày liên tiếp các ngày từ 25-30/9 ghi nhận một số trạm AQI giờ đã vượt ngưỡng 200, ở mức xấu.
Tuy nhiên, AQI giờ ở mức xấu chỉ có tại 1 số vị trí và có tính thời điểm. Đó là các trạm Hoàn Kiếm, Thành Công, Phạm Văn Đồng, Hàng Đậu, Minh Khai, Sứ quán Mỹ và 556 Nguyễn Văn Cừ, tập trung vào khung giờ 0h-6h. Trong đó, từ 27-30/9 là những ngày có nhiều trạm và nhiều giờ AQI ở mức xấu nhất trong 2 tuần từ 12-30/9.
Biểu đồ 3: Tỷ lệ các mức AQI giờ tại các trạm các ngày từ 12-29/9/2019
Theo Tổng Cục môi trường, xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại các thành phố phía Bắc Việt Nam, trong đó có Hà Nội phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu. Đặc biệt vào thời gian sáng sớm, là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp.
Khi có ánh sáng mặt trời đốt nóng lớp không khí gần mặt đất, không còn hiện tượng nghịch nhiệt, bụi PM2.5 được phát tán, chất lượng không khí được cải thiện hơn. Bên cạnh đó, những ngày này, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.
Tại TP. Hồ Chí Minh, tháng 9 cũng là thời điểm giao mùa (cuối mùa mưa, đầu mùa khô), điều kiện thời tiết bất lợi dẫn đến hiện tượng nghịch nhiệt làm giảm khả năng hòa trộn và phát tán các chất ô nhiễm trong không khí, cũng như làm xuất hiện tượng sương mù quang hóa. Chất lượng không khí cũng có những diễn biến theo chiều hướng xấu.
Theo báo cáo của Sở TN&MT Tp. Hồ Chí Minh, hiện tượng sương mù quang hóa xảy ra trên địa bàn thành phố mang tính chu kỳ vào khoảng 6 – 7 ngày trong khoảng tháng 9, tháng 10 hàng năm.
Chất lượng không khí kém ảnh hưởng sức khỏe như thế nào?
Theo bác sĩ Nguyễn Văn Thái, Trưởng khoa Hô hấp và bệnh phổi, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, chất lượng không khí ở mức kém, trong đó có bụi mịn, ảnh hưởng đến sức khỏe con người, đặc biệt là những người mắc bệnh về hô hấp.
Người khỏe mạnh tiếp xúc nhiều với môi trường không khí không trong lành có thể bị nghẹt mũi, viêm mũi, viêm họng, viêm phế quản. Nếu phải tiếp xúc với môi trường không khí kém trong một thời gian dài có thể ảnh hưởng đến phổi.
Với những người mắc bệnh mạn tính thì không khí ô nhiễm càng ảnh hưởng đến bệnh hơn. Chẳng hạn, những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản, viêm phế quản đã kiểm soát bệnh tốt nhưng khi gặp môi trường không khí ô nhiễm dễ xuất hiện tình trạng bệnh trở lại.
Người dân nên hạn chế ra ngoài, đặc biệt là nhóm đối tượng trẻ em, người già và những người mắc bệnh về hô hấp, trong những ngày chất lượng không khí kém. Nếu có việc phải ra ngoài, cần đeo khẩu trang có chức năng lọc khí để tránh khói, bụi. Khi trở về, nên rửa mũi, họng bằng nước muối sinh lý.