Báo động: Gần một nửa số người trưởng thành ở Việt Nam bị tăng huyết áp

Con số này được đưa ra trong bối cảnh bệnh tim mạch tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng và trẻ hóa. Cụ thể qua tài liệu khảo sát nghiên cứu của Viện Tim Mạch Việt Nam, năm 2000 mới có khoảng 16,3% người lớn bị tăng huyết áp thì năm 2009 tăng lên 25,4%. Và đến năm 2016 thì đang ở mốc báo động là 46%.

Một ca phẫu thuật cho bệnh nhân mang bệnh lý về tim mạch.

Thấy khó thở khi gắng sức, coi chừng bị bệnh tim

Theo các chuyên gia, nguyên nhân của tình trạng này có thể do sự tăng nhanh của các bệnh lý chuyển hóa (rối loạn lipid máu, đái tháo đường) và các thói quen xấu (hút thuốc lá, ít vận động và tập thể dục), ý thức điều trị lâu dài chưa cao (đặc biệt trong điều trị bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường) cũng như tỉ lệ bệnh tim mạch đang trở nên ngày càng cao.

Tại bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD) đã từng tiếp nhân rất nhiều trường hợp bị bệnh tim nặng với dấu hiệu ban đầu tưởng chừng rất thông thường: Khó thở.

Nhiều bệnh nhân mắc bệnh tim nặng tìm đến BV ĐHYD chữa trị.

Điển hình là trường hợp của ông Nguyễn Văn Tr. (49 tuổi, ngụ Tiền Giang). Theo bệnh sử, khi đi khám bệnh tại một phòng mạch, ông được chẩn đoán bệnh van động mạch chủ và bệnh van hai lá nặng hậu thấp, tuy nhiên điêu trị không hiệu quả. Khi bệnh diễn tiến nặng hơn, ông Tr. cảm thấy khó thở khi gắng sức. Công việc bị ảnh hưởng nặng nề, ông đến BV ĐHYD để thăm khám và yêu cầu mổ tim.

"Khi đến BV yêu cầu mổ tim, tôi được BS cho biết là Phẫu thuật tim nội soi điều trị bệnh van 2 lá đã được thực hiện an toàn và thường quy tại BV ĐHYD. Tuy nhiên phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý van 2 lá kèm với van động mạch chủ như bệnh tình của tôi thực hiện khó hơn, khả năng phải chuyển mổ hở cao hơn. Sau suy nghĩ kỹ, tôi vẫn quyết tâm được thử cơ hội mổ nội soi, chấp nhận khả năng phải chuyển mổ hở khi gặp khó khăn, tức sẽ mang trên mình 2 sẹo mổ" – bệnh nhân Tr. cho biết.

Ca phuẫ thuật tim nội soi cứu bệnh nhân Tr. thoát chết.

Không phụ quyết tâm và ý chí của người bệnh, ca mổ sau đó đã diễn ra thành công, người bệnh hồi phục tốt sau mổ. Anh Tr. cũng là người đầu tiên tại Việt Nam được mổ nội soi thay 2 van.

Trường hợp thứ 2 là một bệnh nhân nữ (69 tuổi, ngụ Đồng Nai). Do bị ảnh hưởng của những năm tháng chiến tranh nên những ngày gần đây, bà hay khó thở khi gắng sức. Đi khám bệnh, bệnh nhân phát hiện bị hẹp van hai lá nặng, cần phải mổ. Tuổi già sức yếu, Bà e ngại sẽ không qua khỏi nên quyết định sống chung với bệnh tật.

Các bệnh nhân bày tỏ lòng biết ơn với đội ngũ y bác sĩ đã cứu chữa cho mình.

Tuy nhiên, chồng bà không chấp nhận chuyện này, quyết định đưa vợ đến BV ĐHYD tìm kiếm cơ hội. Tại đâ, người bệnh được chẩn đoán bệnh phình động mạch chủ bụng dạng túi, có nguy cơ vỡ cao. Phẫu thuật phình động mạch chủ bụng cũng là một phẫu thuật nặng nề.

Ekip phẫu thuật tim mạch đã tiến hành đặt ống ghép nội mạch động mạch chủ cho nữ bệnh nhân. 3 ngày sau, khi tình trạng Bà đã ổn, cuộc mổ thay van tim nội soi được thực hiện và thành công mỹ mãn. Mừng rỡ đón vợ ra khỏi hồi sức về buồng hậu phẫu, người chồng già dìu bà dậy, dắt bà tập đi từng bước, đút từng muỗng cháo. Vài ngày sau, bệnh nhân được xuất viện khi sức khỏe hoàn toàn hồi phục.

Mổ tim nội soi – Tiến bộ lớn của nghành phẫu thuật tim

PGS TS BS. Trương Quang Bình – Phó Giám Đốc BV ĐHYD cho biết, điều trị bệnh tim bằng phương pháp phẫu thuật trước đây chủ yếu sử dụng đường mở ngực giữa xương ức. Với ưu điểm dễ dàng bộc lộ tim, tiếp cận đến các cấu trúc bên trong như van tim, các thành tim để sửa chữa những khiếm khuyết, bệnh lý mà người bệnh mắc phải.

Tuy vậy, đường mở ngực giữa xương ức vẫn có một số nhược điểm nhất định như đau nhiều, mất máu nhiều hơn, làm tăng thời gian nằm hồi sức và thở máy, từ đó làm tăng thời gian nằm viện, tính thẩm mỹ chưa cao. Bên cạnh đó còn một biến chứng quan trọng là nhiễm trùng xương ức, cũng như kéo rất dài thời gian nằm .

Một bệnh nhân nam bị bệnh tim với triệu chứng ban đầu là khó thở.

Khoảng 2 thập kỉ trở lại đây, phẫu thuật tim nội soi đã ra đời và phát triển mạnh mẽ, không chỉ ở những nước phát triển mà còn ở những nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

"Phẫu thuật tim nội soi và ít xâm lấn có thể điều trị được hầu hết các mặt bệnh tim mạch mà phẫu thuật tim hở qua đường mở ngực giữa xương ức có thể thực hiện được. Trong đó nổi bật là phẫu thuật van tim, phẫu thuật tim bẩm sinh, phẫu thuật điều trị hẹp động mạch vành… Lợi ích của phẫu thuật tim nội soi như giảm đau, giảm chảy máu, giả truyền máu, giảm thời gian thở máy và nằm hồi sức, giảm thời gian nằm viện, nhanh chóng trở về với cuộc sống và sinh hoạt thường nhật và có tính thẩm mỹ cao" - PGS TS BS. Trương Quang Bình chia sẻ.

Các BS khuyên người dân nên hạn chế uống rượu, hút thuốc và duy trì lối sống khoa học để ngăn ngừa các bệnh tim mạch.

Tại BV ĐHYD đã bắt đầu ứng dụng mổ nội soi và ít xâm lấn tim mạch từ năm 2014. Đến nay đã có 200 trường hợp phẫu thuật thành công. Với tỉ lệ tử vong rất thấp (< 1%), tỉ lệ tai biến và biến chứng thấp (<5%), đến thời điểm hiện tại, đây gần như là nơi duy nhất tại khu vực phía Nam áp dụng thường quy phẫu thuật tim nội soi cho bệnh nhân.

Cho đến hiện nay, độ tuổi an toàn cho phẫu thuật tim nội soi là tương tự như những trường hợp phẫu thuật hở. Tuy vậy, người bệnh lớn hơn 50 tuổi và có yếu tố nguy cơ tim mạch cần phải chụp CT scan ngực bụng để giúp ngăn ngừa nguy cơ tai biến mạch máu não do hệ thống tim phổi nhân tạo gây ra.

Mổ tim nội soi – Tiến bộ lớn của nghành phẫu thuật tim

Các BS khuyến cáo nhằm giảm các yếu tố nguy cơ tim mạch, người dân nên ngưng thuốc lá, không uống rượu, bia và chất có cồn, giảm ăn béo, ăn ngọt, có chế độ vận động và tập thể dục hợp lý, lâu dài. Đặc biệt tuân thủ điều trị chặt chẽ của BS, tái khám đúng hẹn nhằm khống chế tốt huyết áp và đường huyết, tránh các biến chứng tim mạch nguy hiểm của các bệnh lý này.