Đi trên những con phố dài vào thời gian cuối buổi sáng đầu giác trưa, bạn thường bắt gặp những xe bánh bò dừa nướng thơm phưng phức. Tên bánh nghe ngồ ngộ, như là sự pha trộn của bánh bò và bánh dừa.
Mưu sinh khắp nẻo đường
Không rõ xuất xứ bánh bò dừa từ đâu, có người bảo đây là món bánh chính hiệu gốc Bến Tre, có lẽ họ thấy có dừa…Tuy nhiên những chủ nhan của các xe bánh bò dừa nướng trên khắp nẻo đường Sài Gòn lại là những người chẳng có gốc gác gì với miệt dừa sông nước đó. Họ đến từ những tỉnh thành xa lơ xa lắc ở miền Bắc, miền Trung rồi lập nghiệp ở đây bên nghề nướng bánh ăn chơi, bánh tuy bình dân nhưng có thâm niên trong ký ức của nhiều thế hệ.
Đi kèm với bánh bò dừa luôn là những thức bánh kẹp, bánh bò sữa, bánh khoai mì. Tất cả đèu phải nướng trên bếp than hồng, loại nào có khuôn hình làm bánh loại ấy, chẳng lẫn vào đâu được.
Chẳng hạn như bánh bò dừa có khuôn như hình cái nón chuồn chuồn của quan lại ngày xưa, lòng khuôn sâu độ chừng 5cm, đường kính miệng khuôn cũng độ chừng này, hai cái cánh chuồn chuồn đưa ra dài cân xứng với khuôn chính để làm tay cầm. Một xe nướng bánh bao giờ cũng có 3 hoặc 4 bếp than nhỏ, lửa than liu riu đủ nóng, bếp thì đặt vỉ nướng bánh khoai mì, bếp thì đặt khuôn bánh bò, bánh kẹp… Số lượng ông táo trên xe cho thấy mức độ lâu năm tần tảo của nghề và trình độ tay nghề của người làm bánh.
Thử dừng lại một lần quan sát người bán, phẩi trầm trồ sao họ nhanh tay khéo léo đến thế và đặc biệt nữa là người nướng bánh phần dông là đấng mày râu. Tay họ thoăn thoắt thoa bơ, đổ bột, lắc khuôn và gỡ bánh, cứ như múa, lúc bếp này, khi bếp khác, trở tay liên tục, trong tay cầm sẵn con dao nhỏ để gỡ cạo các mảnh bột giòn vương trên khuôn bánh cho sạch. Đa phần họ rất kiệm lời khi nướng bánh, người mua bánh chỉ dừng lại ra hiệu mấy cái, loại gì rồi trả tiền nhanh chóng. Giá tiền đã được niêm yết ngay trước thùng xe. Bánh bò dừa 2.500 đồng, bánh bò sữa 2.000 đồng… Thế nhưng nếu được bắt chuyện hỏi han thì ai cũng vui vẻ trả lời trong thi thao tác không hề phạm lỗi. Từng vỉ bánh vẫn cứ ra lò nóng giòn và đều nhau tăm tắp.
Trăn trở với than hồng
Một người bán có thâm niên trong nghề trên 10 năm sẽ có đủ 4 loại bánh nướng kể trên, tùy theo từng loại bánh mà theo nguyên liệu khác nhau. Bánh bò dừa có nguyên liệu chính là bột mỳ, bột nổi, trứng gà. Nhân bánh là dừa bào sợi xào với đường cát trắng và đậu xanh hấp chín. Múc một vá bột độ chừng muỗng canh đổ vào lòng khuôn, tay cầm khuôn bánh lắc đều một vòng tròn cho bột tráng đáy không dồn cục. Đặt khuôn bánh lên bếp than đậy nắp lại. Độ chừng 2 phút mở nắp kiểm tra, khi thấy lớp bột mỏng trên thành khuôn đã giòn rộp thì dùng lưỡi dao gỡ bánh. Chỉ cần chen nhẹ mũi dao vào đã tróc ngay cái bánh hình trụ ra ngoài. Lúc này bánh đang rất nóng nên tạm thời chờ bánh nguội bớt rồi mới cho nhân vào.
Nhưng đó chỉ mới là một nửa của chiếc bánh bò dừa. Trước khi nướng nửa còn lại, bao giờ người ta cũng cạo hết những vết bột dính khuôn rồi dùng bơ hoặc dầu ăn chùi khuôn bánh một lớp thật mỏng. Sau đó đặt lên bếp cho khuôn thật nóng rồi mới bắt đầu đổ bột nướng tiếp tục. Một chiếc bánh bò dừa hoàn hảo đòi hỏi miếng bánh phải giòn nhưng lại dai. Thật khó diễn tả cảm giác ăn miếng bánh nóng hổi vừa thơm giòn vừa dai và beo béo. Chiếc bánh bò dừa là hai hình trụ úp vào nhau, bên trong có nhân dừa xào chín, chỉ vậy, đơn giản chờ cho bánh chín đủ cặp rồi cho nhân vào và giao cho khách.
Một xe bánh nướng đồ nghề đáng giá là những cái khuôn được gia công hoàn hảo, màu sắc đen nhẻm bóng lưỡng chứng tỏ sự bắt bột rất nghề của nó, bởi vậy người bán luôn giữ gìn khuôn bánh quen tay nghề với mình, khó mà mất được. Cái nghề nướng bánh xem chừng là nghề ít vốn liếng nhất nhưng đòi hỏi sự kiên nhẫn và khéo léo.
Ngày nay các lò nướng, lò vi sóng có thể hỗ trợ người ta làm nhiều thứ bánh thế nhưng nghề truyền thống bánh bò dừa này chỉ có thể gắn với lò than. Rảo quanh xe bánh bò dừa nướng đã thấy cái ngọt và thơm của bánh quyện vào người. Chẳng lạ vì sao những cô cậu bé trước giờ học buổi trưa hoặc sau giờ tan lớp buổi chiều thường hay được bố mẹ đón mua cho những túi bánh dừa nướng nóng hổi và ngọt thơm ấy.
Theo Món ngon