Ai cũng nói phải có "trí tuệ cảm xúc" thì cuộc đời mới nhanh thành công, vậy thứ đó cụ thể là gì, đóng vai trò ra sao?
Ngoài chỉ số thông minh IQ, còn một chỉ số khác cũng vô cùng quan trọng, đó là chỉ số EQ – năng lực trí tuệ cảm xúc. Khi con lớn, bắt đầu đi học, hình thành các mối quan hệ, trưởng thành và đi làm... chỉ số EQ sẽ có ảnh hưởng vô cùng mạnh mẽ đến mọi khía cạnh cuộc sống.
Năng lực trí tuệ cảm xúc, là khả năng gì?
Nhận biết và gọi tên được các loại cảm xúc: Biết được bản thân và người khác đang cảm thấy cụ thể như thế nào. Ví dụ, khi có việc gì đó xảy ra làm cho chúng ta buồn bực trong lòng, việc hiểu rõ cảm xúc sẽ giúp chúng ta phân biệt được cảm giác đó là thất vọng, bất an, hay là chán nản…
Hiểu rõ về cảm xúc: Biết rõ vì sao chúng ta cảm thấy như vậy, hiểu rõ lí do và tác động nào đã kích thích các cảm xúc khác nhau của bản thân và cả người khác.
Quản lý cảm xúc: Biết cách chủ động quản lý cảm xúc của bản thân và của người khác theo cách hiệu quả và tích cực, để giảm thiểu tối đa các xung đột hoặc các hành vi gây tổn thương.
Sự đồng cảm: Có khả năng hiểu rõ cảm xúc của người khác và phản hồi với họ theo cách quan tâm nhất có thể.
Được lợi ích gì khi có năng lực trí tuệ cảm xúc (EQ) cao?
Khoa học chứng minh chỉ số EQ sẽ có tác động tích cực đến các khía cạnh trong cuộc sống như:
Những mối quan hệ tích cực: Trẻ nhỏ và thanh thiếu niên có chỉ số EQ cao sẽ có khả năng dễ dàng kết bạn và hòa đồng với mọi người. Ngược lại, với chỉ số EQ, cả trẻ em lẫn người lớn thường có mức độ xung đột với người khác cao hơn, có xu hướng hay gây gổ và các vấn đề trong quan hệ và xã hội. Khi có chỉ số EQ cao, trẻ thường được nhìn nhận là dễ mến, dễ chịu, dễ gần và dễ đồng cảm.
Thành công trong học tập: Không chỉ có chỉ số IQ đóng vai trò quan trọng trong việc học tập, những học sinh đạt thành tích cao nhất cũng có chỉ số EQ cao. Các nhà nghiên cứu cho rằng với sự kết hợp giữa IQ và EQ, trẻ sẽ có thể sử dụng tư duy và cảm xúc cùng lúc để học hỏi, phát triển bản thân, và làm việc nhóm hiệu quả.
Chỉ số EQ cao giúp trẻ luôn duy trì được động lực phấn đấu, sự quyết tâm, cũng như tinh thần hợp tác với người khác. Cả trẻ em và người lớn có chỉ số EQ cao là người quyết đoán mà không quá hung hăng, biết chấp nhận và tiến lên từ thất bại.
Sức khỏe tâm lý tốt hơn: Những người có chỉ số EQ cao dễ cảm thấy hạnh phúc và có lòng tự trọng cao hơn. Người tự tin, kèm theo EQ cao, sẽ không trở nên kiêu ngạo. Người có chỉ số EQ thường ít bị vấn đề rối loạn lo âu hay trầm cảm, vì họ biết cách đối phó với cảm xúc một cách lành mạnh, thay vì tránh né hoặc chuyển sang sử dụng các chất kích thích để quên đi.
Năng lực trí tuệ cảm xúc EQ bắt đầu phát triển từ giai đoạn sơ sinh
Khoa học khẳng định rằng trong 5 năm đầu đời, tất cả trải nghiệm của trẻ sẽ thiết lập nền tảng tại não bộ cho khả năng quản lý cảm xúc trong tương lai.
Ở giai đoạn mấu chốt này, bố mẹ hoặc người chăm sóc trực tiếp đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giúp con phát triển năng lực trí tuệ cảm xúc. Trong những năm đầu đời, trẻ có xu hướng bùng nổ cảm xúc vô cùng mạnh mẽ, thể hiện qua các hành vi ăn vạ, cắn, ném, đánh hoặc bướng bỉnh, phản kháng.
Tuy nhiên, khả năng tự quản lý cảm xúc của trẻ ở giai đoạn này gần như là zero. Con sẽ phụ thuộc rất nhiều vào người lớn để giúp trẻ điều tiết và quản lý cảm xúc, cũng như quan sát, học theo và bắt chước các người lớn tự kiểm soát cảm xúc của họ.
>> Đón đọc bài tiếp theo: Làm sao để giúp trẻ phát triển năng lực cảm xúc (EQ) từ những năm đầu đời?
Tú Anh Nguyễn là tác giả sách nuôi dạy con: "Làm mẹ rất vui" và "Hiểu con để dạy con tích cực". Với chuyên môn trong lĩnh vực Tâm lý học trẻ em, công việc của chị là Parent Coach – Chuyên gia tư vấn phụ huynh với chứng chỉ từ Academy for Coaching Parents International (ACPI); đồng thời là Certified Positive Discipline Parent Educator – Chuyên gia đào tạo phụ huynh về dạy con tích cực với chứng chỉ được cấp bởi tổ chức Positive Discipline Association.
Là mẹ của hai bạn nhỏ, sống tại TP.HCM, chị Tú Anh đã sáng lập dự án Happy Parenting nhằm chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm nuôi dạy con theo khoa học, hỗ trợ để các phụ huynh có thể trở thành cha mẹ tích cực, vui vẻ trong chặng đường nuôi dạy những đứa trẻ hạnh phúc. Tú Anh mong muốn có thể đồng hành cùng các bậc cha mẹ tạo nên một hành trình khôn lớn cùng con đầy ý nghĩa và nhiều niềm vui.
Bạn có thể tìm đọc những bài viết của chị Tú Anh Nguyễn TẠI ĐÂY.
