3 bé tử vong khi phẫu thuật từ thiện: Tai biến thuốc mê lớn nhất ngành y tế

Tối 25-8, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Xuyên đã thông báo đình chỉ ngay hoạt động của đoàn phẫu thuật do Trung tâm nghiên cứu và hỗ trợ phẫu thuật Nụ Cười, Hà Nội (OSCA) tổ chức đang làm việc tại Bệnh viện Quân y 87 và các hoạt động của trung tâm trên toàn quốc.

Bên cạnh đó, đề nghị Cục Quân y triển khai niêm phong thuốc, vật tư y tế, dụng cụ sử dụng trong quá trình phẫu thuật nụ cười cho trẻ tại Bệnh viện Quân y 87.

Thứ trưởng Xuyên cũng giao Sở Y tế Hà Nội triển khai kiểm tra thủ tục hành chính, chứng chỉ hành nghề đối với các thành viên trong đoàn phẫu thuật.

Đang vui nay mai sẽ thoát khỏi dị tật, nào ngờ...

Trước đó, sau hai ngày nhập viện cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa và phải thở máy, đến 10g05 ngày 25-8, bé Pi Năng Tuấn Hữu (16 tháng tuổi, ở xã Khánh Bình, huyện Khánh Vĩnh, tỉnh Khánh Hòa, dân tộc Raglai) cũng không còn thở máy được nữa.

Đây là trẻ thứ ba qua đời sau khi bị tai biến trong đợt phẫu thuật vá sứt môi, hở hàm ếch do OSCA (thuộc Sở Khoa học - công nghệ Hà Nội) phối hợp với Bệnh viện Quân y 87 (TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) thực hiện sáng 23-8.

Như Tuổi Trẻ đã thông tin, hai bé khác cũng bị tai biến và tử vong sau khi được gây mê và phẫu thuật từ chương trình này là Nguyễn Ngọc Tuyết Vân (1 tuổi, mất ngày 23-8) và Nguyễn Quang Minh (14 tháng tuổi, mất ngày 24-8).

Tai biến thuốc gây mê thường xảy ra lúc thoát mê Theo thông tin của một chuyên gia về gây mê của Bệnh viện Phụ sản T.Ư, hai loại thuốc gây mê được sử dụng để gây mê cho bệnh nhi phẫu thuật đợt này là hai loại thuốc gây mê thế hệ mới, chất lượng tốt, thoát mê nhanh. “Tai biến liên quan đến thuốc gây mê ở trẻ em thường xảy ra ở giai đoạn thoát mê, khi đó có thể có co thắt hoặc có đờm làm suy hô hấp ở trẻ. Cũng có thể do rút ống thở hơi non dẫn đến trẻ suy hô hấp sau khi rút ống. Tôi xem danh sách hai bác sĩ gây mê thì thấy họ đều là người đã dày dạn kinh nghiệm, họ đủ kiến thức để quyết định khi nào rút ống là đạt tiêu chuẩn. Nhưng cũng chưa bao giờ tôi từng thấy một tai biến làm ba trẻ tử vong liên quan đến gây mê như vụ việc này. Trước đây vài năm cũng có một ca tử vong liên quan đến gây mê ở Hà Nội, nguyên nhân là do tràn khí mê, bình chứa khí mê không đạt chuẩn nên khí mê cung cấp đã gấp 6 lần so với liều cần dùng. Ở vụ việc này, cần phải có chuyên gia đánh giá từ bình khí mê, thời gian rút ống, chất lượng phẫu thuật... mới có thể đánh giá cụ thể” - chuyên gia này cho biết.

Rơi nước mắt bồng thi thể đứa con bé bỏng rời phòng hồi sức cấp cứu nhi Bệnh viện Đa khoa Khánh Hòa giữa trưa 25-8 về quê lo hậu sự, cha bé Pi Năng Tuấn Hữu đau đớn: “Vợ chồng tôi ở miền núi, rất nghèo, sinh ra đứa con lại bị dị tật bẩm sinh nên thương lắm. Hay tin có đoàn từ thiện phẫu thuật miễn phí, cả nhà mừng rơi nước mắt. Khi khám sàng lọc, cháu được đưa vào diện được phẫu thuật, chúng tôi vui lắm vì nghĩ con mình nay mai sẽ thoát khỏi dị tật. Nào ngờ...”.

Sáng cùng ngày, gia đình bé Nguyễn Ngọc Tuyết Vân cũng chôn cất cháu ở nghĩa trang.

Trang thờ bé Vân được lập trong ngôi nhà của ông bà nội (xã Diên Phú, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa) không có hình thờ vì theo chị Nguyễn Ngọc Tuyết Sương, mẹ cháu, là vì gia đình không muốn nỗi đau cứa thêm vào lòng.

Chị Sương thổn thức: “Bé Vân vừa chập chững bước đi trước khi phẫu thuật 2-3 ngày. Bé cũng vừa biết ngọng nghịu nói tiếng “ba”. Vậy mà...”.

Nghẹn ngào, chị Sương cho hay vào tháng 3-2014 đã đưa bé Vân vào Bệnh viện ĐH Y dược TP.HCM để phẫu thuật tạo môi, bé được gây mê và chỉ một hôm là xuất viện về nhà khỏe mạnh.

“Lần này, thấy đoàn từ thiện khám sàng lọc rất kỹ lưỡng, họ cũng thực hiện việc này ở Khánh Hòa và những địa phương khác nhiều năm, chúng tôi tin tưởng lắm. Khi bé Vân được chọn mổ đầu tiên, vợ chồng tôi mừng thầm vì nghĩ con mình sớm hết dị tật, sẽ xinh đẹp. Ngờ đâu, chỉ mấy chục phút đưa vô phòng mổ, cháu đã vĩnh viễn rời xa...”.

Bác sĩ nhiều kinh nghiệm

Theo BS Nguyễn Tiến Dũng, người được lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa ủy quyền trả lời báo chí, thì bước đầu bệnh viện nghi cái chết của ba cháu bé là do sốc phản vệ với thuốc gây mê.

Đại tá BS Phạm Văn Tiện - phó giám đốc Bệnh viện Quân y 87 - cũng nhận định: “Bước đầu chúng tôi nghĩ các cháu bị tai biến do sốc thuốc”.

Theo ông Tiện, sáng 23-8, êkip của OSCA đã gây mê cho 11 bé, trong đó hai bé Tuyết Vân và Pi Năng Tuấn Hữu bị tai biến sau gây mê nên không mổ, còn bé Nguyễn Quang Minh được phẫu thuật xong vào trưa 23-8, sau mổ tỉnh táo. Nhưng sau đó bé Minh có biểu hiện rối loạn nhịp tim, suy tuần hoàn, suy hô hấp nặng giống hai cháu trước nên cũng được chuyển viện.

Theo thông tin từ Bệnh viện Quân y 87, có hai bác sĩ gây mê trong sáng 23-8. Trong đó, bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Bình (đã nghỉ hưu) gây mê cho hai bé Vân, Hữu, còn bác sĩ Phí Hồng Lê (Bệnh viện Răng hàm mặt TP.HCM) gây mê cho một số bệnh nhi khác, trong đó có bé Minh.

Ngày 25-8, tiếp xúc với chúng tôi, vẻ mặt bác sĩ Bình còn chưa hết sốc. Bà cho biết: “Tôi làm bác sĩ gây mê từ năm 1978 đến giờ, công tác qua ba bệnh viện, tham gia với OSCA đi gây mê cho các cuộc phẫu thuật nụ cười trẻ em từ năm 2007 đến nay, chưa bao giờ gặp tình trạng sốc thuốc mê. Đây là lần đầu tiên tôi gặp trường hợp bị tai biến sau gây mê dẫn đến hậu quả quá đau thương thế này, mà là bị hàng loạt”.

Bác sĩ Bình nói thêm: “Sáng 23-8, bé Tuyết Vân là bệnh nhân đầu tiên được tôi gây mê, khi chuẩn bị đưa lên phẫu thuật thì phát hiện bé rối loạn hô hấp, rối loạn nhịp tim. Nghi là Vân quá mẫn cảm với thuốc gây mê nên bị sốc phản vệ, chúng tôi tập trung hồi sức, hỗ trợ hô hấp cho cháu. Sau đó bé Vân ổn định lại nên được đưa ra khu hậu phẫu để theo dõi. Lúc đó tôi nghĩ là cháu qua khỏi nên mới thực hiện gây mê cho bé Hữu, không ngờ bé này cũng bị tình trạng như bé Vân. Khi đang hồi sức cho Hữu thì Vân trở nặng lại và phải chuyển viện ngay”.

Khi được hỏi vì sao đã có hai trường hợp nghi sốc phản vệ như trên mà vẫn tiếp tục gây mê, phẫu thuật các trường hợp còn lại, bà Bình nói: “Có hai bàn gây mê và hai bàn mổ cùng lúc. Trong thời gian hai cháu do tôi gây mê bị tai biến và chúng tôi tập trung hồi sức thì bàn bên kia các đồng nghiệp vẫn thực hiện công việc của họ. Trường hợp cháu Minh thì được phẫu thuật xong, cháu tỉnh táo rồi sau 30 phút mới bị tình trạng giống như Vân và Hữu”.

Theo bà Bình, toàn bộ 11 bệnh nhi được gây mê hôm 23-8 đều sử dụng khí mê Servoframe (xuất xứ từ Mỹ) và thuốc gây mê tĩnh mạch Fresfol (xuất xứ từ Áo), là các loại thuốc trong kho dược của Bệnh viện Quân y 87, có hạn sử dụng đến năm 2016.

“Theo quy định của Bộ Y tế thì các loại thuốc gây mê này không phải test thử trên bệnh nhân trước khi gây mê. Tôi không hiểu nổi tại sao cùng sử dụng một loại thuốc mê mà có cháu bị sốc phản vệ rất nhanh, có cháu bị muộn và các cháu khác thì bình thường” - bà Bình cho hay.

Bà Đặng Thị Thu Hoài - giám đốc điều hành OSCA - cho hay trung tâm này được thành lập năm 2007 và thông qua tài trợ của các tổ chức ở Đức, Mỹ đã tổ chức phẫu thuật miễn phí cho khoảng 2.500 trẻ sứt môi, hở hàm ếch trên toàn quốc, nhưng đây là lần đầu tiên có tai biến và xảy ra hàng loạt.

“Đoàn đi phẫu thuật từ thiện cho các cháu ở Khánh Hòa lần này có năm bác sĩ, tất cả đều làm tình nguyện, mong muốn duy nhất là mang lại niềm hạnh phúc cho các cháu và gia đình, nhưng không ngờ lại xảy ra tai biến rất đáng tiếc thế này” - bà Hoài nói.

Hậu quả rất nghiêm trọng

Theo BS Phạm Văn Tiện, đây là lần thứ ba Bệnh viện Quân y 87 phối hợp với Trung tâm OSCA phẫu thuật miễn phí cho trẻ em nghèo bị sứt môi, hở hàm ếch tại Khánh Hòa.

“Hai lần trước vào các năm 2009 và 2012, hai bên đã phối hợp phẫu thuật cho khoảng 80 trẻ bị dị tật ở Khánh Hòa và toàn bộ trẻ đều khắc phục được dị tật. Lần này chúng tôi đã khám sàng lọc, dự kiến phẫu thuật cho 56 cháu trong hai ngày 23 và 24-8. Mọi thủ tục, quy trình thực hiện đều như cũ, nhưng lại xảy ra các tai biến và hậu quả nặng nề như vậy. Hiện tại chúng tôi chưa quy trách nhiệm thuộc về ai, mà tập trung chia sẻ nỗi đau, khắc phục hậu quả với gia đình các cháu đã qua đời, chăm sóc tám trường hợp đã phẫu thuật” - ông Tiện nói.

Ông Tiện cũng cho biết sau hai ca tai biến, lãnh đạo bệnh viện đã yêu cầu dừng ngay việc phẫu thuật. Còn tám cháu được phẫu thuật an toàn đã cho xuất viện.

Đánh giá về hậu quả do tai biến của vụ gây mê, phẫu thuật này, chiều 25-8 bác sĩ Bùi Xuân Minh - giám đốc Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa - cho biết: “Đây là những tai biến bất thường và hậu quả gây ra rất nghiêm trọng. Sở Y tế đã cử đoàn công tác đến Bệnh viện Quân y 87 để kiểm tra và yêu cầu bệnh viện này cùng OSCA chậm nhất ngày 26-8 phải có báo cáo toàn bộ vụ việc”.

Tại cuộc kiểm tra sáng 25-8, đoàn công tác Sở Y tế đã kiểm tra niêm phong thuốc, dịch truyền đã sử dụng và chưa sử dụng cho cuộc phẫu thuật sáng 23-8.