Xôn xao bảng kế hoạch XẾP HẠNG PHỤ HUYNH gây tranh cãi: Xem tiêu chí hạng kim cương, vàng, bạc mà toát mồ hôi!

Mới đây, mạng xã hội lan truyền một kế hoạch vinh danh phụ huynh khiến ai nấy ngã ngửa. Theo đó, hội cha mẹ học sinh trường này xây dựng kế hoạch hoạt động năm học 2025-2026, mục đích nhằm huy động sức mạnh đồng hành của phụ huynh trong việc nâng cao chất lượng dạy học, xây dựng môi trường học tập thân thiện, hiện đại; Hỗ trợ học sinh về học tập, thể chất, tình thần. Đáng nói, hình thức mà hội CMHS trường này đưa ra là... xếp hạng đóng góp phụ huynh theo hình thức Kim cương, Vàng, Bạc, Đồng.

Với hạng Kim cương (mức đóng góp từ 20 triệu trở lên), phụ huynh sẽ được vinh danh trong lễ khai giảng và tổng kết. Bảng vàng tri ân tại trường; giấy khen và kỷ niệm cương; Logo/tên đơn vị phụ huynh xuất hiện trong ấn phẩm. băng rôn; được mời tham dự các sự kiện đặc biệt của trường.

Với hạng Vàng (mức đóng góp từ 11-19 triệu đồng), phụ huynh sẽ nhận giấy khen và thư cảm ơn, vinh danh trong lễ tổng kết; bảng vàng tri ân tại trường;

Với hạng Bạc, (mức đóng góp từ 6-10 triệu đồng), phụ huynh sẽ nhận giấy chứng nhận tri ân; ghi nhận trong báo cáo Hội CMHS cuối năm và cảm ơn trong bảng tin trường, lớp;

Với hạng Đồng, (mức đóng góp từ 3-5 triệu đồng), phụ huynh sẽ nhận thư cảm ơn, ghi tên trong danh sách cảm ơn lớp/trường.

Nói cách khác, nếu như học sinh phải phấn đấu đạt hạng giỏi, khá, trung bình, thì phụ huynh cũng có “thứ bậc” riêng, dựa trên… hầu bao. Trên mạng xã hội, nhiều người hài hước bình luận: “Ai bảo lớn rồi là không phải thi đua trường lớp. Giờ thì cha mẹ cũng có Kim cương, Vàng, Bạc, Đồng như học sinh cả thôi. Chắc con nào có cha mẹ Kim cương thì cũng được… hãnh diện lắm!”.

Sự việc ngay lập tức tạo ra hai luồng tranh cãi. Một bên cho rằng đây là cách làm phản cảm, biến môi trường giáo dục thành nơi kinh doanh, coi đóng góp của phụ huynh như một cuộc chạy đua bằng tiền. Bên còn lại lại bày tỏ sự thông cảm, cho rằng “vinh danh” chỉ là cách khích lệ, tri ân những người sẵn sàng ủng hộ nhà trường nhiều hơn.

Đừng để xã hội hóa giáo dục biến tướng 

Thực tế, chủ trương xã hội hóa giáo dục không hề sai. Nhiều trường học trên cả nước đã có thêm phòng học bộ môn, trang thiết bị hiện đại, khuôn viên sân chơi, thư viện… nhờ sự đóng góp của phụ huynh và doanh nghiệp địa phương. Nếu minh bạch, tự nguyện và sử dụng đúng mục đích, việc huy động nguồn lực xã hội giúp học sinh hưởng lợi trực tiếp, giảm gánh nặng cho ngân sách.

Tuy nhiên, vấn đề nảy sinh khi các khoản đóng góp trở thành "gánh nặng vô hình". Thay vì tinh thần tự nguyện, nhiều phụ huynh cảm thấy áp lực phải đóng góp để tránh bị "soi xét". Câu chuyện "xếp hạng Kim cương, Vàng, Bạc, Đồng" vừa qua là ví dụ điển hình cho sự biến tướng đó.

Nó vô tình tạo nên tâm lý phân biệt: cha mẹ nhiều tiền thì được vinh danh, cha mẹ ít tiền thì bị xếp hạng thấp hơn. Điều này trái ngược với tinh thần công bằng vốn cần được duy trì trong giáo dục.

Như một phụ huynh bình luận trên diễn đàn: "Đóng góp cho trường không ai phản đối, nhưng việc gắn mác hạng Kim cương hay Bạc, Đồng thì khác nào ép cha mẹ phải chạy đua bằng tiền để không bị kém mặt bạn bè?".

Đi ngược lại nguyên tắc bình đẳng trong giáo dục

Không phải ngẫu nhiên mà những văn bản vận động tài trợ của Hội CMHS thường xuyên trở thành tâm điểm tranh cãi mỗi dịp đầu năm học. Có ba lý do chính:

Thiếu minh bạch trong thu chi

Phụ huynh sẵn sàng đóng góp nếu biết rõ tiền được dùng để mua thiết bị dạy học, cải thiện sân chơi, thư viện… Nhưng khi các khoản thu được ghi nhận chung chung, hoặc không công khai chi tiết, lòng tin sẽ bị xói mòn.

Tâm lý ganh đua và sĩ diện

Khi trường đưa ra mức đóng góp kèm quyền lợi vinh danh, phụ huynh dễ nảy sinh tâm lý so bì: nhà kia góp 20 triệu, mình chỉ góp 5 triệu thì liệu có bị coi thường? Sĩ diện vô hình chung biến thành áp lực.

Trẻ em có thể bị ảnh hưởng

Một số ý kiến lo ngại rằng việc "xếp hạng phụ huynh" sẽ ảnh hưởng đến học sinh. Trẻ có cha mẹ hạng cao dễ được chú ý hơn, trong khi trẻ có cha mẹ hạng thấp có thể mặc cảm hoặc bị bạn bè trêu chọc. Điều này đi ngược lại nguyên tắc bình đẳng trong giáo dục.

Có thể thấy, động lực ban đầu của việc kêu gọi phụ huynh tài trợ là tốt. Nhưng khi việc đóng góp được phân chia theo hạng bậc, gắn với quyền lợi "vinh danh" công khai, nó đã lệch khỏi quỹ đạo ban đầu. Giáo dục không phải là một thị trường nơi mọi giá trị được đo bằng tiền. Học đường là nơi trau dồi tri thức, nhân cách, chứ không phải nơi cha mẹ thể hiện đẳng cấp qua số tiền bỏ ra.

Ở góc độ xã hội, nếu tình trạng này tiếp diễn, nguy cơ lớn nhất chính là làm mất niềm tin của phụ huynh vào nhà trường. Một khi phụ huynh coi việc đóng góp chỉ là hình thức "nộp phí để được vinh danh", sự đồng thuận trong cộng đồng giáo dục sẽ tan vỡ. Trẻ em thay vì học được bài học công bằng lại chứng kiến sự phân biệt từ chính mái trường.

Một khi trường học trở thành nơi phân cấp cha mẹ theo túi tiền thì giá trị bình đẳng, nền tảng của giáo dục sẽ bị tổn thương sâu sắc.