Virus RSV - ‘kẻ thù thầm lặng’ đe dọa hệ hô hấp trẻ nhỏ

Theo một số thống kê, có tới 90% trẻ em nhiễm loại virus này trong 2 năm đầu đời, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi, trẻ sơ sinh với hệ miễn dịch còn kém. Nhiễm virus RSV có thể gây ra các hội chứng lâm sàng đa dạng từ triệu chứng nhẹ giống cảm lạnh đến các biểu hiện của nhiễm trùng đường hô hấp, viêm phế quản, viêm phổi, cơn hen kịch phát và thở khò khè. Việc chẩn đoán sớm bệnh sẽ giúp giảm thời gian nằm viện, giảm sử dụng kháng sinh và chi phí điều trị cho bệnh nhi.

Bác sĩ chuyên khoa 1 Tăng Thị Minh Thu, Khoa Nhi, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết: “Viêm đường hô hấp cấp tính là bệnh rất phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là nhóm dưới 5 tuổi, và cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới. Trong số các nguyên nhân, virus chiếm tới 50–90%, trong đó RSV là một trong những “mầm họa” lớn nhất”.

Virus RSV gây ra các bệnh lí như viêm mũi họng, viêm tiểu phế quản, viêm phế quản và viêm phổi. Mỗi khi thời tiết giao mùa khiến nhiệt độ và độ ẩm thay đổi thất thường, virus RSV lại có điều kiện sinh sôi mạnh mẽ. Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị tấn công nhất.

Trẻ nhiễm RSV thường có thời gian ủ bệnh khoảng 4 -6 ngày trước khi phát triệu chứng, thường gặp nhất là viêm tiểu phế quản và viêm phổi. Những ngày đầu, trẻ có biểu hiện giống cảm cúm thông thường: sốt nhẹ hoặc sốt cao, chảy nước mũi, ngạt mũi, hắt hơi, ho khan tăng dần rồi có đờm, thỉnh thoảng nôn khi ho, khò khè, đau ngực.

Bệnh có thể tiến triển nhanh, khiến trẻ thở rít, tím tái, bỏ bú, co giật. Với trẻ sơ sinh hoặc dưới 6 tháng tuổi, nguy cơ ngừng thở đột ngột rất cao. Những trẻ khỏe mạnh hơn đôi khi chỉ biểu hiện nhẹ, dễ bị nhầm với cảm cúm thông thường.

Virus RSV lây lan qua giọt bắn khi ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết mũi họng và các bề mặt nhiễm virus. RSV có thể sống nhiều giờ trên đồ chơi, bàn ghế, tay nắm cửa khiến việc kiểm soát lây nhiễm trong môi trường gia đình và nhà trẻ trở nên khó khăn hơn.

Trẻ sinh non, trẻ dưới 6 tháng tuổi, trẻ suy giảm miễn dịch hoặc có bệnh mạn tính là nhóm nguy cơ bị virus này tấn công cao nhất. Ngoài ra, trẻ có cân nặng thấp khi sinh, mắc tim bẩm sinh, phổi bẩm sinh, suy dinh dưỡng, thiếu vitamin A hoặc không được bú mẹ cũng dễ mắc bệnh nặng hơn.

Các yếu tố môi trường như sống trong nhà đông người, tiếp xúc với người hút thuốc, không khí ô nhiễm, khí hậu lạnh, hay việc trẻ thường xuyên ở nhà trẻ, mẫu giáo cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Biến chứng nguy hiểm

RSV có thể gây viêm tiểu phế quản làm tắc nghẽn đường thở nhỏ, viêm phổi dẫn đến suy hô hấp, viêm tai giữa, hoặc ngưng thở, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Một số trường hợp có thể gặp biến chứng nặng hơn như xẹp phổi, tràn khí màng phổi, ứ khí phổi. Trẻ từng mắc RSV nặng còn có nguy cơ cao bị hen suyễn khi lớn lên.

Virus này là tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến ở trẻ nhỏ, với triệu chứng có thể từ nhẹ, như cảm lạnh, đến các biểu hiện nghiêm trọng hơn như viêm phế quản, viêm phổi, cơn hen kịch phát, hoặc thở khò khè.

Hiện tại, do chưa có vắc xin phòng bệnh đặc hiệu, việc điều trị và phòng ngừa nhiễm trùng RSV vẫn gặp nhiều thách thức. Do đó việc phát hiện sớm bệnh là yếu tố rất quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ trở nặng và biến chứng. Tuy nhiên, các triệu chứng lâm sàng của RSV không đặc hiệu và có thể trùng lặp với các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus khác cũng như một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, vì vậy cần phải xét nghiệm để phân biệt RSV.

Nếu trẻ có một trong những biểu hiện sau thì cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện: sốt cao, co giật; tím tái; bỏ bú, kém ăn; thở nhanh, rút lõm lồng ngực. Đối tượng trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi hoặc trẻ có bệnh lí nền, cha mẹ cũng nên hết sức lưu ý cho trẻ đi khám sớm để kiểm soát và điều trị kịp thời.