Tại sao mỹ phẩm chăm sóc da lại dễ bị quảng cáo "nổ tung trời", chị em cần lưu tâm gì khi mua?

Thời gian gần đây, thị trường mỹ phẩm chăm sóc da và sản phẩm chăm sóc tóc tại Việt Nam liên tục ghi nhận nhiều vụ việc bị cơ quan chức năng đình chỉ lưu hành và thu hồi do vi phạm quy định về công thức, nhãn mác và quảng cáo sai sự thật. Từ kem dưỡng da "trắng sáng chỉ sau 3 ngày" đến serum "xóa sạch nếp nhăn trong một tuần", những lời quảng cáo hấp dẫn này dễ dàng thu hút sự chú ý của người tiêu dùng, đặc biệt là phụ nữ trẻ.

Tình trạng này không chỉ gây hoang mang cho người tiêu dùng mà còn đặt ra câu hỏi: Vì sao mặt hàng này lại dễ bị thổi phồng quảng cáo đến vậy? 

Liên tiếp các vụ mỹ phẩm bị thu hồi: Báo động đỏ cho người tiêu dùng

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có thông báo đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc sản phẩm Hair Head & Hair Revitalising Oleo-Essence (Nhãn hàng: Germaine De Capuccini) - Chai 50ml. Lý do thu hồi là nhãn phụ sản phẩm chứa các nội dung phòng bệnh, chữa bệnh như thuốc, gây hiểu nhầm cho người sử dụng. Nhãn gốc sản phẩm ghi không đúng thành phần công thức như hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm.

Ngày 8/5/2025, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ban hành Công văn số 1265/QLD-MP về việc đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc 9 sản phẩm mỹ phẩm của Công ty TNHH Thương mại Tổng hợp & Dịch vụ Linh Anh. Nguyên nhân là do các sản phẩm này có công thức không đúng như hồ sơ đã công bố và nhãn ghi công dụng không phù hợp với hồ sơ công bố.

Trước đó, vào tháng 11/2024, Sở Y tế Hà Nội cũng đã đình chỉ lưu hành, thu hồi 4 loại mỹ phẩm không đạt chất lượng do chứa chất không có trong thành phần công thức được phê duyệt.

Cũng trong tháng 5, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ra quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi và tiêu hủy trên toàn quốc với lô sản phẩm dầu gội Hanayuki Shampoo, (của Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ VB Group - ông Nguyễn Quốc Vũ, chồng ca sĩ Đoàn Di Băng, làm đại diện pháp luật) do không đạt chất lượng vi sinh vật, đồng thời chứa 2-Phenoxyethanol – một chất bảo quản không có trong công thức đã công bố chính thức, vi phạm quy định pháp luật về công bố mỹ phẩm. Bên cạnh đó, nữ ca sĩ Di Băng còn bị phản ánh về việc thổi phồng công dụng của các sản phẩm mỹ phẩm mình quảng cáo.

Những vụ việc này cho thấy sự gia tăng đáng báo động của các sản phẩm mỹ phẩm vi phạm quy định, đặc biệt là trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng. Theo báo cáo của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS) năm 2024, hơn 60% quảng cáo mỹ phẩm trên mạng xã hội có dấu hiệu phóng đại công dụng, thiếu minh bạch về thành phần và nguồn gốc sản phẩm. Điều này đặt ra câu hỏi: Vì sao tình trạng này vẫn diễn ra phổ biến?

Mỹ phẩm dễ bị thổi phồng quảng cáo: Nguyên nhân do đâu?

Lợi nhuận hấp dẫn từ thị trường mỹ phẩm là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thổi phồng quảng cáo. Theo dự báo của Statista, thị trường mỹ phẩm Việt Nam sẽ đạt giá trị 3 tỷ USD vào năm 2025. Lợi nhuận cao thúc đẩy các nhà bán hàng sử dụng chiêu thức quảng cáo gây sốc để thu hút khách hàng. Việc thổi phồng công dụng giúp sản phẩm nổi bật giữa vô số thương hiệu cạnh tranh, từ đó tăng doanh số bán hàng.

Bên cạnh đó, tâm lý người tiêu dùng cũng góp phần vào thực trạng này. Phụ nữ Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, thường chịu áp lực lớn về ngoại hình. Những lời quảng cáo như trắng sáng tức thì hay trẻ hóa làn da đánh trúng mong muốn cải thiện nhan sắc nhanh chóng. Người tiêu dùng thường bị hấp dẫn bởi những lời quảng cáo như "trắng da cấp tốc", "trị nám tận gốc", "kích mọc tóc sau 7 ngày"… mà không kiểm chứng thông tin. Cộng với việc tin tưởng vào các KOL hay người nổi tiếng trên mạng xã hội, nhiều người tiêu dùng càng "mù quáng", dễ dàng bỏ qua việc kiểm tra thông tin sản phẩm. 

Hơn nữa, việc kiểm soát nội dung quảng cáo trên các nền tảng trực tuyến như TikTok, Instagram hay Shopee còn lỏng lẻo. Nhiều người bán tự do đăng tải video hoặc bài viết với nội dung phóng đại mà không cần cung cấp bằng chứng khoa học, khiến người tiêu dùng khó phân biệt thật giả. Điều này tạo điều kiện cho việc quảng cáo sai sự thật, thậm chí sử dụng hình ảnh bác sĩ, nhân viên y tế gây hiểu lầm sản phẩm là thuốc chữa bệnh. Mặc dù pháp luật đã có quy định về xử phạt hành vi quảng cáo sai sự thật, nhưng việc thực thi còn chưa nghiêm. Nhiều trường hợp vi phạm chỉ bị xử phạt hành chính, không đủ sức răn đe.

Cuối cùng, chi phí thấp cho quảng cáo sai sự thật cũng là một yếu tố quan trọng. Sản xuất một video quảng cáo "thần thánh hóa" sản phẩm chỉ tốn ít chi phí, trong khi lợi nhuận từ việc bán hàng có thể lên đến hàng trăm triệu đồng. Điều này khuyến khích người bán tiếp tục sử dụng các chiêu thức quảng cáo sai lệch mà không lo ngại hậu quả. 

Trước thực trạng này, Sở Y tế TP.HCM đã có văn bản yêu cầu các đơn vị chức năng và doanh nghiệp liên quan triển khai hàng loạt biện pháp chấn chỉnh hoạt động sản xuất, kinh doanh và quảng cáo mỹ phẩm trên địa bàn. 

Bộ Y tế cũng đã cảnh báo về tình trạng người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, "thổi phồng" công dụng sản phẩm, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng.

Thổi phồng công dụng mỹ phẩm là bất chấp quy định về quảng cáo

Về mặt pháp luật, quảng cáo thổi phồng công dụng mỹ phẩm không chỉ là vấn đề đạo đức mà còn vi phạm nhiều quy định tại Việt Nam. 

Luật Quảng cáo 2012 nghiêm cấm quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm về công dụng và chất lượng sản phẩm. Những quảng cáo như "trắng sáng tức thì" hay "xóa nếp nhăn" hoàn toàn rõ ràng vi phạm quy định này. 

Ngoài ra, Luật An toàn thực phẩm 2010 yêu cầu mỹ phẩm, là sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với cơ thể, phải tuân thủ các quy định về an toàn. Sản phẩm chứa chất cấm hoặc không được cấp phép lưu hành sẽ bị xử phạt nặng, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng. Thông tư 06/2011/TT-BYT cũng yêu cầu tất cả mỹ phẩm phải công bố thành phần và công dụng trước khi lưu hành. Các sản phẩm quảng cáo sai công dụng hoặc không công bố đầy đủ thông tin đều vi phạm quy định này. 

Thổi phồng công dụng mỹ phẩm: Hiệu quả ảo nhưng hậu quả là thật

Hậu quả của việc quảng cáo thổi phồng công dụng mỹ phẩm tác động mạnh mẽ đến người tiêu dùng. Về tài chính, nhiều người, đặc biệt là những người có thu nhập trung bình, chi hàng trăm nghìn đến vài triệu đồng cho các sản phẩm được quảng cáo "thần kỳ". Khi sản phẩm không mang lại hiệu quả như kỳ vọng, họ rơi vào tình trạng tiền mất tật mang. Nguy hiểm hơn, nhiều sản phẩm mỹ phẩm không rõ nguồn gốc chứa các chất cấm như hydroquinone, corticoid hay thủy ngân, có thể gây kích ứng da, viêm da tiếp xúc, thậm chí tổn thương da vĩnh viễn.

Các quảng cáo về thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe với những lời giới thiệu hoa mỹ như “chữa bách bệnh”, “thay thế thuốc chữa bệnh”, “hiệu quả tức thì”. Không ít người tiêu dùng đã tin theo những quảng cáo này mà mua về sử dụng, nhưng kết quả lại không như mong đợi, thậm chí có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Ngoài ra, việc liên tục gặp phải các sản phẩm không đúng như quảng cáo khiến người tiêu dùng mất niềm tin vào ngành mỹ phẩm. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các thương hiệu uy tín mà còn gây khó khăn cho việc phát triển thị trường mỹ phẩm nội địa.

Hãy trở thành người tiêu dùng thông minh

Để giải quyết thực trạng quảng cáo thổi phồng công dụng mỹ phẩm, cần có sự phối hợp từ nhiều phía. Nhưng trước tiên, hãy là người tiêu dùng thông minh. 

Người tiêu dùng cần nâng cao nhận thức, kiểm tra kỹ nguồn gốc và thành phần sản phẩm trước khi mua, đồng thời tránh tin tưởng tuyệt đối vào các quảng cáo trên mạng xã hội. 

Đối với những sản phẩm được quảng cáo "quá hoàn hảo", đừng vội tin. Hãy kiểm tra kỹ thông tin về nhà sản xuất, số công bố mỹ phẩm, nhãn phụ tiếng Việt, mã vạch. Hãy ưu tiên sử dụng sản phẩm đã được các tổ chức y tế uy tín kiểm định, hoặc có sự tư vấn của bác sĩ da liễu. Và nếu phát hiện các hành vi quảng cáo gian dối, đừng ngần ngại báo cho cơ quan chức năng. Mỗi người tiêu dùng tỉnh táo chính là một “cảnh sát thị trường” bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ bị đánh lừa.

Ngoài ra, cơ quan quản lý cần tăng cường kiểm soát nội dung quảng cáo trên nền tảng trực tuyến và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm. Doanh nghiệp và KOL cũng phải chịu trách nhiệm với nội dung quảng cáo, cung cấp thông tin minh bạch và trung thực. Chỉ khi có sự đồng lòng từ tất cả các bên, thị trường mỹ phẩm Việt Nam mới có thể phát triển bền vững, mang lại lợi ích thực sự cho người tiêu dùng. Đằng sau những lời hứa "thần thánh" là bài học về sự cẩn trọng và trách nhiệm, không chỉ của người mua mà còn của những người đứng sau mỗi sản phẩm.

Mỹ phẩm, vốn được sinh ra để làm đẹp và chăm sóc làn da, đang bị lợi dụng thành công cụ lừa dối khi lòng tin bị đánh đổi bằng những lời hoa mỹ không kiểm chứng. Đã đến lúc tất cả – từ quản lý nhà nước, người tiêu dùng, đến người nổi tiếng – cần có trách nhiệm hơn với lời mình nói, sản phẩm mình bán, và niềm tin mình trao. Chỉ khi đó, thị trường mỹ phẩm mới có thể trở lại đúng nghĩa: một lĩnh vực làm đẹp, chứ không phải làm hại.