Nữ sinh Hà Nội mới học trường công đã "van xin" mẹ: Đừng giao lưu, đừng họp phụ huynh, chỉ ngồi nhà chuyển khoản: Lý do gây tranh luận gắt

Một bà mẹ ở Hà Nội "chiều" nguyện vọng muốn trải nghiệm của con, nên đầu lớp 10, cho con theo học 1 trường công lập. Theo chị, đây là năm "trải nghiệm duy nhất" bởi trước đó con học tư thục.

Chỉ chưa đầy nửa tháng sau nhập học, con gái quay về than thở: "Mẹ đừng họp phụ huynh, đừng giao lưu, chỉ cần chuyển khoản thôi, không thì mẹ khuynh đảo trường con mất". Từ lời nói nửa đùa nửa thật ấy, bà mẹ chia sẻ những lí do có thể "khuynh đảo" như sau:

Theo quan sát của chị, điều đầu tiên gây khó chịu không phải chất lượng giảng dạy, mà là văn hoá "học thêm như điều kiện ngầm". Chị cho rằng ba môn Toán - Văn - Anh hầu như chỉ có thể đạt điểm cao, cộng thêm 1, 2 điểm. Tổng 3 môn 3 triệu đồng.

Chỉ cần có mặt ở lớp học thêm, là "auto" có lợi, bài kiểm tra thường trùng gần như tuyệt đối với nội dung ôn. Học thêm một ngoại ngữ nữa, ở trường thì thêm tầm 1 triệu. 

Từ góc nhìn của người từng làm trong lĩnh vực giáo dục tiếng Anh hơn mười năm, chị cho rằng mục tiêu giáo dục phải là chất lượng thật, tư duy, nền tảng, khả năng tự học chứ không phải thành tích điểm số hay kỳ vọng ảo. 

"Cha mẹ thì không hiểu giáo dục là gì và tạo nên kì vọng thành tích ảo. Nhà trường, hệ thống giáo dục và các thứ liên quan, nỗ lực đóng góp cho sự ảo mộng ấy. Trên cả một sự bầy nhầy ấy, bạn chờ mong gì cho việc con bạn sẽ chủ động - bản lĩnh - có chính kiến và tư duy phát triển?", chị viết.

Bài đăng nhanh chóng lan truyền vì đánh trúng tâm lý của nhiều phụ huynh từng băn khoăn giữa trường công - trường tư. Tuy nhiên, bình luận không chỉ đồng tình; thậm chí phần lớn phản hồi thể hiện quan điểm đối lập.

"Không thể đánh đồng như vậy!"

Nhiều phụ huynh lập luận rằng trải nghiệm tiêu cực không đại diện cho toàn hệ thống. Việt Nam hiện hơn 80% học sinh theo học công lập; nếu hệ thống thực sự tệ như mô tả, khó có chuyện các trường công, đặc biệt là trường chuyên liên tục đạt thành tích cao, nhiều thủ khoa, giải học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Một số phụ huynh có con ở các trường công nhận định rằng môi trường công lập vẫn minh bạch, thầy cô tận tâm và việc học thêm không hề mang tính ép buộc.

Một phụ huynh khác cho rằng trải nghiệm của mỗi gia đình rất khác nhau và không nên khái quát tiêu cực về trường công. Chị chia sẻ mình có hai con, đều theo học công lập từ mẫu giáo đến lớp 12; con lớn hiện học lớp 12, con nhỏ lớp 4. Gia đình không chịu áp lực hay bị giáo viên gợi ý học thêm. Việc học tăng cường hoàn toàn xuất phát từ nhu cầu của học sinh và quyết định của cha mẹ; nếu môn nào yếu thì đăng ký, còn nếu con thấy ổn thì không học cũng không bị phân biệt đối xử.

Về chi phí, chị cho biết năm học ở trường công tương đối nhẹ nhàng: đầu năm chỉ đóng khoảng vài trăm nghìn cho các khoản vệ sinh lớp, sổ liên lạc và quỹ lớp; bảo hiểm y tế là bắt buộc, còn các loại bảo hiểm tự nguyện thì không ép buộc. Ở cấp tiểu học, trường gần như không thu thêm quỹ lớp hay các khoản phát sinh khác.

Chị cũng so sánh với trường tư nơi cháu họ đang theo học, mỗi tháng học phí khoảng 12 triệu đồng nhưng vẫn phải đăng ký thêm lớp phụ trợ tiếng Anh, Toán, Văn, Sinh bên ngoài. Với chị, vấn đề không nằm ở công hay tư, mà ở nhu cầu học thật sự của từng học sinh và cách phụ huynh định hướng.

Dù không chiếm ưu thế, cũng có phụ huynh thừa nhận bài viết phản ánh một phần thực tế: trong hệ thống giáo dục đại trà, có giáo viên tâm huyết, nhưng cũng có trường hợp dạy thêm, kiểm tra, cộng điểm tạo thành vòng lặp lợi ích. Họ cho rằng đó không phải "bôi xấu nghề giáo", mà là vấn đề cần nhìn thẳng để cải thiện chính sách.

Một số chia sẻ cho rằng môi trường học công lập rất tốt với học sinh tự giác và có nền tảng, nhưng dễ khiến học sinh thiếu phương pháp rơi vào học đối phó, học vì điểm, học theo phong trào.

Chọn trường công hay tư không quan trọng bằng hiểu "con mình cần gì"

Trường công, trường tư, quốc tế… mỗi nơi đều có điểm mạnh và mặt cần cải thiện. Chọn trường không phải chọn danh tiếng, mà chọn môi trường giúp con phát triển bền vững.

Tranh luận quanh bài viết cho thấy một thực tế: phụ huynh Việt Nam ngày càng quan tâm tới chất lượng thật, nhưng cũng dễ sa vào cực đoan "tung hô hết" hoặc "phản bác hết".  Khi bức xúc, chúng ta dễ đổ lỗi cho hệ thống, cho giáo viên, cho phụ huynh khác… mà quên rằng giáo dục không thể giải quyết bằng tư duy thắng thua hay so sánh tuyến tính.

Điều quan trọng cần nhìn nhận là: không phải trường công nào cũng cứng nhắc, nặng thành tích, và không phải trường tư nào cũng tiên tiến, nhân văn, chất lượng cao. Có những trường công với thầy cô tâm huyết, văn hóa học thuật mạnh, học sinh tiến bộ nhờ kỷ luật và truyền thống. 

Thực tế, mỗi đứa trẻ cần một môi trường khác nhau. Có em hợp khuôn phép, thích cạnh tranh, phù hợp trường công truyền thống; có em cần phương pháp linh hoạt, ít áp lực điểm số, phù hợp môi trường tư thục; có em phát triển tốt trong hệ quốc tế, nhưng cũng có em vào đó lại mất phương hướng, thiếu động lực học thuật.

Điều đáng lo không phải việc chọn công hay tư, mà là việc cha mẹ chọn trường như chọn "nhãn hiệu", thay vì chọn chiến lược phát triển dài hạn cho con.

Có lẽ thay vì hỏi "công hay tư tốt hơn?", câu hỏi quan trọng hơn là: Con mình cần gì để trở thành người độc lập, có tư duy và biết tự học? Câu trả lời ấy, không trường nào đưa sẵn mà cha mẹ và con phải cùng đi tìm.