NSND Đàm Liên - 'ông già cõng vợ đi xem hội' đã ra đi

PGS-TS Nguyễn Thị Minh Thái khi nói về việc giới thiệu nghệ thuật truyền thống VN ra nước ngoài, có nhắc tới Ông già cõng vợ đi xem hội. Một bậc thầy sân khấu nổi tiếng nước ngoài đã cười và reo lên thích thú khi xem diễn viên cùng lúc làm một ông già tóc bạc lưng còng 70 tuổi, rồi thoắt cái thành cô vợ nhõng nhẽo mới 17 xuân xanh.

Nhưng Ông già cõng vợ đi xem hội dù rất hay, luôn được giới thiệu khi nói về tuồng, lại không phải một cổ mẫu. Đó là một vai diễn mới. Nữ nghệ sĩ Đàm Liên từng chia sẻ khi bắt đầu tập vai này, NSND Ngọc Phương nói chỉ có Đàm Liên đảm nhận được. Bà đã khóc, quyết không nhận vai vì tưởng bị nhắc đến chuyện lấy chồng hơn 20 tuổi. Tuy nhiên chồng bà - nhạc sĩ Vĩnh An, động viên vợ rằng đấy là lựa chọn do khả năng. “Khi đã nhận vai rồi, tôi tập rất hăng say, vì chưa có ai diễn vai này nên phải tự mày mò sáng tạo”, nghệ sĩ Đàm Liên từng chia sẻ. Những ngày tập là sáng tạo từ vóc dáng, tiếng cười khà khà đến giọng làm nũng ngọt lịm. Ông già cõng vợ đi xem hội có lẽ là kỷ lục của tuồng khi NSND Đàm Liên diễn tới 2.000 đêm, có ngày 4 suất. Lớp diễn này sau đó còn tiếp tục thu hút trong… game show truyền hình khi đích thân bà truyền dạy cho cậu bé 8 tuổi Nguyễn Đức Vĩnh tại chương trình Vietnam’s Got Talent 2015.

Nếu Ông già cõng vợ đi xem hội là vai mới trở thành mẫu mực thì Hồ Nguyệt Cô hóa cáo lại là sự thách đố qua nhiều thế hệ nghệ sĩ tuồng. Từng động tác xoay người biến từ tay thành chân cáo, từ khuôn mặt bỗng chốc mọc lông, từ cú nhả ngọc vừa dâng hiến vừa nhã nhặn… đều khó. Khó vì hầu như lên đến đỉnh cao trong đời diễn viên tuồng, ai cũng muốn diễn Hồ Nguyệt Cô cho trọn vẹn và có nét riêng. NSND Đàm Liên là một trong số ít người làm được điều đó. Bà cũng có được sắc thái riêng qua những vai diễn như Đào Tam Xuân (vở Nữ tướng Đào Tam Xuân), bà Huyện (vở Nghêu Sò Ốc Hến). Trước đó, năm 16 tuổi, bà đã được biểu diễn cho Bác Hồ xem trong vai Trưng Trắc (vở Trưng Nữ Vương).

Nữ NSND một đời gắn bó với tuồng, tạo ra những mẫu mực tuồng, đã ra đi vào ngày 25.4, hưởng thọ 78 tuổi. Từ những ngày biểu diễn ở Đoàn tuồng dân ca khu 5, tới Nhà hát tuồng VN và sau này khi đã nghỉ hưu, bà vẫn gắn bó với tuồng bằng cả trái tim. Bên cạnh biểu diễn, bà còn viết về những năm tháng tìm tòi cho vai diễn. Lễ truy điệu và đưa tang NSND Đàm Liên diễn ra ngày 28.4 tại nhà tang lễ Cầu Giấy, Hà Nội.