Những vitamin “âm thầm” giúp giảm mỡ máu

Tăng mỡ máu, hay còn gọi là rối loạn lipid máu, là tình trạng phổ biến đang âm thầm ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Đây là một trong những nguy cơ chính dẫn đến bệnh tim mạch, đột quỵ và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh tim mạch hiện là nguyên nhân tử vong hàng đầu toàn cầu, trong đó mỡ máu cao là thủ phạm đứng sau không ít ca bệnh.

Thông thường, điều trị mỡ máu cao đòi hỏi phải thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và sử dụng thuốc hạ lipid máu như statin. Tuy nhiên, các nghiên cứu quốc tế gần đây đã cho thấy một số loại vitamin cũng có thể hỗ trợ làm giảm cholesterol và triglyceride trong máu - mở ra hướng tiếp cận mới, đặc biệt là với những người chưa cần hoặc không thể dùng thuốc.

Vitamin B3 (Niacin)

Niacin, hay còn gọi là vitamin B3, từ lâu đã được biết đến với khả năng cải thiện hồ sơ lipid máu. Theo nghiên cứu đăng trên The New England Journal of Medicine, liều cao niacin (dưới giám sát y tế) có thể giúp làm giảm LDL (cholesterol "xấu"), tăng HDL (cholesterol "tốt") và giảm triglyceride trong máu.

Tuy nhiên, giới chuyên môn cũng cảnh báo rằng việc dùng liều cao niacin không nên tùy tiện. Tác dụng phụ bao gồm đỏ bừng da, tổn thương gan và tăng đường huyết. Vì vậy, nếu cân nhắc bổ sung niacin để điều trị mỡ máu, người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa.

Vitamin D

Vitamin D từ lâu đã nổi tiếng với vai trò hỗ trợ xương và hệ miễn dịch. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây cũng phát hiện mối liên hệ giữa thiếu hụt vitamin D và rối loạn lipid máu. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Atherosclerosis (2018) cho thấy nồng độ vitamin D thấp có liên quan đến tăng LDL và triglyceride, đặc biệt ở người béo phì và người mắc hội chứng chuyển hóa.

Dù cơ chế chưa hoàn toàn rõ ràng, các nhà khoa học cho rằng vitamin D có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và sự chuyển hóa lipid. Việc bổ sung vitamin D, đặc biệt ở những người bị thiếu hụt, có thể hỗ trợ cải thiện hồ sơ mỡ máu một cách gián tiếp.

Vitamin E

Vitamin E là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa LDL - bước đầu tiên trong sự hình thành mảng xơ vữa động mạch. Một số nghiên cứu, như của Viện Tim mạch Hoa Kỳ, cho thấy vitamin E có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh mạch vành, dù chưa có bằng chứng rõ ràng rằng nó trực tiếp làm giảm cholesterol.

Ngoài ra, vitamin E còn hỗ trợ cải thiện chức năng nội mô và giảm viêm mạch máu – hai yếu tố quan trọng trong việc giảm nguy cơ tim mạch. Tuy nhiên, dùng liều quá cao vitamin E cũng có thể gây tác dụng phụ, đặc biệt là tăng nguy cơ chảy máu.

Vitamin C

Vitamin C không chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch mà còn có thể tác động đến mỡ máu. Một phân tích tổng hợp được công bố trên Journal of Chiropractic Medicine (2011) cho thấy vitamin C có thể giúp giảm nhẹ mức cholesterol toàn phần và LDL, đặc biệt ở người có nồng độ vitamin C thấp trong máu.

Bên cạnh đó, vitamin C còn giúp giảm stress oxy hóa và cải thiện độ đàn hồi của thành mạch máu, góp phần phòng ngừa các biến chứng do mỡ máu cao gây ra.

Folate (Vitamin B9) và nhóm B-complex

Folate và các vitamin nhóm B khác (đặc biệt là B6 và B12) có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa homocysteine - một axit amin có liên quan đến nguy cơ bệnh tim mạch nếu tồn tại ở mức cao. Theo nghiên cứu đăng trên American Journal of Clinical Nutrition, bổ sung đủ nhóm B-complex có thể gián tiếp giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, dù không làm giảm cholesterol trực tiếp.

Thận trọng khi dùng vitamin bổ sung

Mặc dù các nghiên cứu cho thấy vai trò tiềm năng của vitamin trong kiểm soát mỡ máu, các chuyên gia nhấn mạnh rằng vitamin không phải là "thuốc thần kỳ". Việc sử dụng vitamin liều cao có thể gây hại nếu không có chỉ định. Tốt nhất, người dân nên ưu tiên bổ sung vitamin qua chế độ ăn tự nhiên, như cá, rau lá xanh, trái cây họ cam quýt, hạt, trứng và sữa…

Tiến sĩ JoAnn Manson, chuyên gia nội tiết thuộc Đại học Harvard, nhận định: "Vitamin có thể là phần bổ trợ trong chiến lược điều trị mỡ máu, nhưng không thể thay thế cho lối sống lành mạnh và thuốc điều trị khi cần thiết".