Người cha tỷ phú của "thiếu gia tai tiếng" Vương Tư Thông: "Đế vương" châu Á một thời và bi kịch không người kế nghiệp

Vương Kiện Lâm - Cha ruột của "thiếu gia giàu nhất Trung Quốc" Vương Tư Thông gần đây liên tục trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội xứ Trung. Theo China Daily, Vạn Đạt đã bán 48 trung tâm thương mại Wanda Plaza (Vạn Đạt Plaza) cho một nhóm nhà đầu tư, bao gồm Taikang (Zhuhai) Management Consulting và Tencent Holdings. Thương vụ này được xác nhận bởi Cục Quản lý Thị trường Quốc gia Trung Quốc (State Administration for Market Regulation).

Chưa dừng lại ở đó, 490 triệu NDT cổ phần của Vương Kiện Lâm cũng bị đóng băng. Trước những thông tin về tình hình kinh doanh không mấy khả quan như vậy của ông chủ Vạn Đạt, nhiều người không khỏi thắc mắc, từng là người giàu nhất Trung Quốc, thậm chí là giàu nhất châu Á - Vương Kiện Lâm tại sao lại đến bước đường này?

Đế chế Vạn Đạt và ngôi vị "giàu nhất" châu Á

Vương Kiện Lâm (sinh năm 1954) xuất thân trong gia đình bình thường, từng là thợ bốc vác trước khi gia nhập quân đội. Năm 15 tuổi, Vương Kiện Lâm gia nhập Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc và phục vụ trong quân đội 17 năm, thăng tiến từ lính gác biên giới lên chỉ huy trung đoàn. Sau khi rời quân ngũ năm 1986, ông làm việc tại Ủy ban Quản lý Nhà nước ở quận Tây Cương, thành phố Đại Liên.

Năm 1988, Vương Kiện Lâm vay 80.000 USD để tiếp quản một công ty phát triển bất động sản thua lỗ tại Đại Liên. Khi mới khởi nghiệp, ông được giao một khu đất cũ nát, cơ sở hạ tầng kém. Các đồng nghiệp phản đối, nhưng ông vẫn kiên quyết thực hiện dự án. Ông đã cải tạo các căn nhà cũ, xây dựng nhà mới với cửa sổ lớn đón ánh sáng tự nhiên và đặc biệt, mỗi căn nhà đều có phòng vệ sinh riêng – điều vô cùng xa xỉ thời bấy giờ. 

Sau khi cải tạo, các căn nhà được bán hết chỉ trong một tháng với giá 1.580 NDT/m², giúp ông kiếm được gần 10 triệu NDT, mở ra hình thức kinh doanh cải tạo nhà cũ thành nhà mới đầy tiềm năng. Trong 3 năm đầu khởi nghiệp, ông từng bị kiện 222 lần và có lúc phải thức trắng 9 ngày 9 đêm vì căng thẳng và áp lực công việc, đặc biệt là khi phải chật vật vay vốn ngân hàng cho các dự án.

Cũng nhờ dự án, ông kiếm được "hũ vàng" đầu tiên, đặt nền móng cho sự phát triển mạnh mẽ của Vạn Đạt sau này.

Bước ngoặt quyết định trên con đường sự nghiệp của Vương Kiện Lâm diễn ra vào khoảng những năm 2000 khi ông nhận thấy rằng, bất động sản nhà ở không bền vững, chuyển hướng sang bất động sản thương mại với mô hình đa chức năng. Ông đã xây dựng Vạn Đạt thành một đế chế kinh doanh đa ngành bao gồm bất động sản, rạp chiếu phim, và giải trí.

Với tầm nhìn kinh doanh độc đáo như vậy, Vương Kiện Lâm đã nhận ra và khai thác những nhu cầu đang phát triển của người tiêu dùng Trung Quốc theo từng giai đoạn: Từ việc xây dựng căn hộ, sau đó là văn phòng, và cuối cùng là các trung tâm thương mại và khu giải trí.

Năm 2013, ông trở thành người giàu nhất Trung Quốc với tài sản 86 tỷ NDT (13 tỷ USD). Đến năm 2016 - thời kỳ đỉnh cao của Vạn Đạt khi sở hữu 200 trung tâm thương mại, 80 khách sạn 5 sao, 1.300 rạp phim và mở rộng sang điện ảnh, du lịch, giải trí. Vạn Đạt nhanh chóng trở thành nhà phát triển bất động sản thương mại lớn nhất Trung Quốc.

Vương Kiện Lâm một lần nữa không chỉ trở thành người giàu nhất Trung Quốc với tài sản ròng đạt mức 215 tỷ NDT (khoảng 31 tỷ USD) mà còn trở thành người giàu nhất châu Á.

Đế chế Vạn Đạt của Vương Kiện Lâm trong thời kỳ này không chỉ có mặt mạnh mẽ tại thị trường nội địa mà còn tham vọng mở rộng ra toàn cầu với những khoản đầu tư táo bạo như mua lại hãng phim Mỹ AMC Entertainment và Legendary Entertainment.

"Núi nợ" 400 tỷ sau một đêm

Tuy nhiên, từ năm 2017, đế chế của Vương Kiện Lâm bắt đầu chao đảo khi chính phủ Trung Quốc siết chặt tín dụng ngành bất động sản để kiểm soát rủi ro tài chính. Vạn Đạt - vốn phụ thuộc vào đòn bẩy nợ - bị ảnh hưởng nặng nhất. Chỉ một đêm, Vương Kiện Lâm thành "kẻ nợ nần" với tổng nợ trên 400 tỷ NDT (62 tỷ USD). Ông buộc phải bán tháo nhiều tài sản quốc tế để giảm nợ và tuân thủ các quy định mới.

Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn trong giai đoạn 2018-2020, khi đại dịch COVID-19 tác động mạnh đến ngành bất động sản và rạp chiếu phim - hai lĩnh vực chính của Vạn Đạt. Theo South China Morning Post, tài sản của Vương Kiện Lâm đã giảm từ 215 tỷ NDT năm 2016 xuống còn 30 tỷ NDT (khoảng 4,1 tỷ USD) vào năm 2023, tương đương với việc mất đi hơn 1.800 "mục tiêu nhỏ" (theo cách nói nổi tiếng của chính ông về việc kiếm 100 triệu NDT).

Các nguồn tin khác ước tính rằng Vương Kiện Lâm đã mất khoảng 32-40 tỷ USD trong vòng 6 năm qua, đưa tài sản hiện tại của ông xuống còn khoảng 7,9-15 tỷ USD, tuột khỏi danh sách những người giàu nhất Trung Quốc.

Người vợ "nữ cường nhân" và cậu "quý tử" tai tiếng

Một khía cạnh thu hút nhiều sự chú ý của công chúng của gia tộc Vương Kiện Lâm chính là mối quan hệ giữa ông và con trai duy nhất Vương Tư Thông (Wang Sicong). Thay vì được biết đến là "cậu ấm" đế chế tỷ đô, netzen xứ Trung biết đến Vương Tư Thông nhiều hơn qua những "lùm xùm" về lối sống.

Khác với phong cách kinh doanh nghiêm túc của cha, Vương Tư Thông nổi tiếng với lối sống xa hoa và những hành vi gây tranh cãi trên mạng xã hội.

Vương Tư Thông được giáo dục tại các trường danh tiếng như Winchester College ở Anh và University College London. Sau khi tốt nghiệp, Vương Tư Thông từng được Vương Kiện Lâm "đầu tư" 5 tỷ NDT để khởi nghiệp, nhưng những khoản đầu tư của Vương Tư Thông trong lĩnh vực giải trí và esports không mang lại thành công như kỳ vọng.

Năm 2019, công ty giải trí Shanghai Panda Entertainment Culture của Vương Tư Thông phá sản, khiến anh phải chịu khoản nợ gần 2 tỷ NDT (286 triệu USD). Các tòa án địa phương đã phải áp đặt các lệnh hạn chế đối với Vương Tư Thông. Cuối cùng, Vương Tư Thông đã phải thỏa thuận với các chủ nợ và bồi thường cho hàng chục nhà đầu tư.

Nhưng đáng nói, dù cậu "quý tử" liên tục gây ra những tranh cãi về lối sống cũng như phát ngôn, Vương Kiện Lâm vẫn lên tiếng bảo vệ con trai. Trong một cuộc phỏng vấn với Sohu, ông cho rằng "tuổi trẻ" là lý do khiến Vương Tư Thông có những hành vi gây tranh cãi như vậy. Dù vậy, ông cũng khẳng định với Economic Information Daily rằng sẽ xây dựng một hội đồng quản trị chuyên nghiệp để điều hành Vạn Đạt, thay vì trông cậy vào con trai.

Những hành vi gây tranh cãi của Vương Tư Thông, từ việc quấy rối phụ nữ đến các scandal tình ái, đã ảnh hưởng không nhỏ đến danh tiếng của gia đình và góp phần vào áp lực mà Vương Kiện Lâm phải đối mặt trong việc quản lý đế chế kinh doanh của mình.

Tuy nhiên, đối lập với cậu quý tử đầy tai tiếng, Vương Kiện Lâm lại có một người vợ khiến nhiều người ghen tỵ.

Bà Lâm Ninh, vợ của tỷ phú Vương Kiện Lâm là một nhân vật kín tiếng nhưng có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định tài chính và gia đình của nhà sáng lập Tập đoàn Vạn Đạt. Dù không thường xuyên xuất hiện trên truyền thông nhưng bà được các nguồn báo chí Trung Quốc, như Caixin, Sohu, mô tả như một “nữ tướng” với khả năng quản lý tài chính sắc bén và sự hỗ trợ không ngừng nghỉ cho chồng và con trai trong những giai đoạn khủng hoảng.

Caixin đưa tin rằng bà Lâm Ninh đã từng hỗ trợ Vương Tư Thông thanh toán khoản nợ 100 triệu NDT để con trai không phải đối mặt với những rủi ro pháp lý. 

Không chỉ giúp đỡ con trai thoát khỏi khủng hoảng, bà Lâm còn trở thành "chỗ dựa" cho Vương Kiện Lâm trong những lúc vị tỷ phú này khó khăn nhất.

Khi Vạn Đạt đối mặt với áp lực nợ lớn từ năm 2017 do chính sách siết chặt tín dụng của Trung Quốc, bà Lâm Ninh đã trở thành nhân tố quan trọng trong việc giúp tập đoàn tránh nguy cơ vỡ nợ. Theo Caixin (ngày 20/8/2019), bà đã hỗ trợ Vương Kiện Lâm thanh toán khoảng 200 tỷ NDT (tương đương 28 tỷ USD) nợ trong hai năm 2017–2019. Điều này bao gồm việc huy động vốn từ các nguồn cá nhân và hỗ trợ đàm phán với các đối tác để tái cấu trúc nợ.

Chưa dừng lại đó, bà Lâm Ninh cũng hỗ trợ Vương Kiện Lâm trong việc quản lý các khoản đầu tư quốc tế của Vạn Đạt. Theo Bloomberg, bà tham gia giám sát việc thoái vốn từ các tài sản như chuỗi rạp chiếu phim AMC Entertainment Holdings và Legendary Entertainment, giúp tập đoàn tập trung nguồn lực trả nợ trong nước. Những quyết định này được đánh giá là yếu tố quan trọng giúp Vạn Đạt tránh được áp lực từ các chủ nợ quốc tế.

Xuất thân từ gia đình quân nhân, bà Lâm Ninh tự xây dựng sự nghiệp riêng của mình mà không cần sự hỗ trợ từ chồng. Bà đã thành lập công ty Lin's Investment Group từ trước khi kết hôn. Bà nổi tiếng với câu nói: "Dù không lấy tỷ phú, tôi vẫn là đại gia".

Tuy là chỗ dựa vững chắc cho Vương Kiện Lâm trong suốt hành trình xây dựng và cứu vãn đế chế Vạn Đạt, tuy nhiên bà được truyền thông đánh giá là người phụ nữ kín đáo. Ảnh hưởng của bà trong Vạn Đạt là không thể phủ nhận. 

South China Morning Post từng nhấn mạnh rằng sự ổn định tài chính hiện tại của Vạn Đạt, dù đã thu hẹp quy mô, có phần lớn công lao của bà Lâm Ninh trong việc huy động vốn và quản lý khủng hoảng. Vương Kiện Lâm cũng từng nhấn mạnh vợ mình như “người đồng hành không thể thiếu”, không chỉ trong cuộc sống mà còn trong sự nghiệp kinh doanh.

---

Đế chế Vạn Đạt ngày nay vẫn là một trong những tập đoàn lớn nhất Trung Quốc, nhưng không còn có được tầm ảnh hưởng toàn cầu như trước. Tương lai của Vương Kiện Lâm và di sản kinh doanh của ông sẽ phụ thuộc vào khả năng thích ứng với môi trường kinh doanh mới và việc giải quyết thành công những thách thức về nợ nần và tái cơ cấu doanh nghiệp.

Tổng hợp