Mặt đường đã nóng đến 70 độ C: Một mùa hè nóng như thiêu đốt khắp toàn cầu đã đến, có thể phá vỡ mọi kỷ lục trước nay

Mùa hè nóng khắp toàn cầu

Ở miền bắc Trung Quốc, mặt đường đã tăng vọt lên tới 70 độ C. Ở Thung lũng Trung tâm California, nhiệt độ đang lên tới ba chữ số Fahrenheit. Trên khắp Tây Ban Nha, nhiệt độ đã tăng cao đến mức phải đưa ra cảnh báo cho khách du lịch.

Vài tuần trước khi mùa hè chính thức bắt đầu ở Bắc bán cầu, những dấu hiệu cho thấy những tháng tới sẽ rất nóng ở Bắc Mỹ, Châu Âu và Châu Á đang xuất hiện. Thậm chí có khả năng mùa này có thể phá vỡ kỷ lục nhiệt độ cao toàn cầu. Đây là dự báo của Daniel Swain, nhà khí hậu học tại Đại học California, Los Angeles (Mỹ).

Tình trạng nắng nóng đe dọa đến lưới điện, làm héo cây trồng và đẩy giá năng lượng tăng vọt trên ba châu lục. Thời tiết nóng, khô cũng làm tăng nguy cơ cháy rừng, với các đám cháy đã bùng phát ở Alberta, tâm chấn của ngành công nghiệp dầu mỏ Canada. Hậu quả về mặt con người và kinh tế là rất khủng khiếp: Nhiệt độ cực cao dự kiến sẽ gây ra thiệt hại hàng năm khoảng 200 tỷ đô la chỉ tính riêng ở Hoa Kỳ vào năm 2030, một con số sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050, theo một ước tính.

Cả ba lục địa phía bắc đều phải đối mặt với nhiệt độ oi bức do biến đổi khí hậu gây ra, đặc biệt là miền tây và miền trung Hoa Kỳ và Canada, cũng như miền tây và miền bắc châu Âu, Swain cho biết. Vì bầu khí quyển ấm hơn giữ nhiều độ ẩm hơn, những khu vực này cũng sẽ chứng kiến những khu vực có mưa lớn và lũ lụt.

Swain cho biết: "Tôi dự kiến sẽ chứng kiến thêm nhiều trận mưa lớn kỷ lục và lũ lụt ở những khu vực dễ xảy ra mưa lớn trong mùa ấm".

Ở Đại Tây Dương, nhiệt độ tăng làm tăng nhiệt độ đại dương, tăng khả năng xảy ra mùa bão hoạt động bất thường. Sự vắng mặt của El Niño, sự nóng lên của Thái Bình Dương xích đạo có thể gây ra điều kiện gió phá hoại bão trên khắp Đại Tây Dương, cũng có nghĩa là nhiều cơn bão và bão nhiệt đới có thể hình thành và phát triển ở Đại Tây Dương và Caribe, bao gồm các khu vực sản xuất dầu khí dọc theo Bờ biển Vịnh Hoa Kỳ.

Paul Pastelok, chuyên gia dự báo tầm xa hàng đầu của Hoa Kỳ tại AccuWeather Inc., cho biết do luồng phản lực mùa hè bị uốn cong nên khả năng xảy ra derecho - những vòng cung rộng của các cơn giông bão dữ dội có thể di chuyển hàng trăm dặm và gây thiệt hại hàng tỷ đô la - trên khắp vùng Trung Tây và đồng bằng phía bắc ngày càng tăng. Sự hỗn loạn này trên khắp lục địa cũng có thể khiến Bờ biển Vịnh, đặc biệt là Texas, dễ bị bão tấn công hơn.

Nguy cơ thiếu điện và năng lượng

Thời tiết oi bức sẽ làm tăng nhu cầu năng lượng. Theo North American Electric Reliability Corp., khoảng 89 triệu người trên ba lưới điện trải dài khắp miền trung Hoa Kỳ có nguy cơ thiếu hụt nguồn cung cấp điện cao vào mùa hè này. Giá điện trên toàn bộ lưới điện trải dài từ Chicago đến Trung Đại Tây Dương có khả năng tăng do nhiệt độ tăng liên tục do lượng than dự trữ thấp, các nhà phân tích của Bank of America do Francisco Blanch đứng đầu đã viết trong một lưu ý gửi cho khách hàng. Các nhà phân tích cho biết điện ở New England cũng dễ bị tăng đột biến.

Giá khí đốt tự nhiên của Hoa Kỳ tăng cho đến nay vẫn ở mức khiêm tốn mặc dù có triển vọng thời tiết nóng và xuất khẩu nhiên liệu nhà máy điện sang châu Âu và châu Á tăng. Nhưng khả năng giá khí đốt đạt 4,60 đô la cho một triệu đơn vị nhiệt Anh trong năm nay - tăng hơn 30% so với mức hiện tại - đang tăng lên vì nhiệt độ có thể hạn chế việc tăng dự trữ, khiến thị trường chuẩn bị cho một đợt tăng giá trước khi nhu cầu sưởi ấm mùa đông tăng lên, theo các nhà phân tích của RBC Capital Markets do Christopher Louney đứng đầu.

Nhiệt độ cực cao cũng đe dọa làm héo úa mùa màng và làm khô cạn các con sông, làm tăng giá lương thực vì chi phí hàng hóa và dịch vụ vẫn ở mức cao. Hạn hán đã gia tăng ở các khu vực trồng đậu nành, ngô hoặc lúa mì của Hoa Kỳ. Nếu tình trạng khô hạn kéo dài, mực nước trên Sông Mississippi có thể giảm xuống, làm xáo trộn giao thông xà lan, vốn rất quan trọng để vận chuyển cây trồng trên khắp đất nước.

Châu Âu khô hạn

Các nhà khí tượng thương mại và các nhà dự báo thời tiết của chính phủ cho biết trên khắp châu Âu, lục địa nóng lên nhanh nhất thế giới, lượng mưa ít và thời tiết khô hạn sớm đã dẫn đến các đợt nắng nóng dữ dội, hạn hán và cháy rừng nguy hiểm.

Các mô hình dự báo thiên về các kiểu thời tiết áp suất cao xuất hiện và kéo dài trong mùa hè này, tương tự như những kiểu đã hoành hành ở lục địa này trong vài tháng đầu năm. Những kiểu thời tiết đó đã kìm hãm tốc độ gió và mây che phủ, dẫn đến sản lượng gió thấp và năng lượng mặt trời kỷ lục ở châu Âu - một kịch bản có khả năng lặp lại vào mùa hè này, theo Atmospheric G2.

Andrew Pedrini, nhà khí tượng học của công ty phân tích thời tiết, cho biết áp suất cao cũng có khả năng chặn độ ẩm của Bắc Đại Tây Dương, làm tăng nguy cơ xảy ra đợt nắng nóng và hạn hán trầm trọng hơn.

“Cá nhân tôi lo ngại rằng chúng ta sẽ nghe nhiều về những hiện tượng cực đoan trong mùa hè này,” ông nói.

Tuần trước, tại Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, một trong những khối không khí nóng nhất trong hơn ba thập kỷ đã tràn vào từ Châu Phi, khiến nhiệt độ lên tới trên 100 độ F (38 độ C). Nhiệt độ tăng sau khi mất điện vào ngày 28 tháng 4 khiến Bán đảo Iberia mất điện trong nhiều giờ, ảnh hưởng đến giao thông công cộng, hệ thống viễn thông và các dịch vụ khác.

Với áp suất cao cô lập các vùng khỏi tác động làm mát của gió tây ẩm, nhiệt độ ở miền trung và miền nam châu Âu có thể tăng cao đặc biệt. Trong khi mô hình đó dự kiến sẽ làm giảm khả năng mưa, nhiệt độ tăng cao có thể làm tăng cường các cơn bão hình thành với mưa xối xả và mưa đá gây thiệt hại.

Theo dữ liệu từ chương trình vệ tinh Copernicus của Châu Âu, các mô hình dự báo dài hạn cho thấy điều kiện thời tiết có thể gây mưa lớn ở miền tây Na Uy và miền bắc Vương quốc Anh từ tháng 6 đến tháng 8.

Châu Á cũng nóng lên

Ở Châu Á, Nhật Bản có thể sẽ có mùa hè ấm hơn bình thường, theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản. Đông Nam Á cũng sẽ nóng hơn mức trung bình, theo Trung tâm Khí tượng Chuyên ngành ASEAN.

Trung Quốc, ngoại trừ một số khu vực cực bắc, dự kiến cũng sẽ bị ảnh hưởng vào tháng 6 này, Cục Khí tượng Trung Quốc cho biết. Hạn hán ở miền bắc đất nước đã ảnh hưởng đến vụ lúa mì trong giai đoạn tăng trưởng quan trọng, đe dọa sản lượng của một loại ngũ cốc lương thực chính trong bối cảnh Bắc Kinh vẫn đang vướng vào cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ, một nhà cung cấp nông sản lớn.

Mặc dù dự báo sẽ có mưa trong khu vực, giúp làm dịu đi phần nào tình trạng khô hạn của các cánh đồng nông trại, nhưng sự thay đổi nhanh chóng từ khô sang ướt làm tăng nguy cơ lũ lụt, lở đất và thiệt hại mùa màng.

Nhiệt độ cao ở một số vùng của Trung Quốc đã khiến nhiệt độ nhựa đường tăng vọt. Cơ quan Quản lý Năng lượng Quốc gia dự kiến nhu cầu điện cao điểm sẽ cao hơn khoảng 100 gigawatt vào mùa hè này so với năm ngoái, tương đương với việc cần bật tất cả các nhà máy điện ở Anh cùng một lúc.

Swain cho biết, trên khắp Bắc bán cầu, nhiệt độ cực cao phản ánh mức độ ấm hơn của Trái đất so với vài thập kỷ trước. Kể từ năm 1959, đặc biệt là Châu Âu, nhưng một số vùng Tây Bắc Thái Bình Dương, Đông Bắc Canada, cũng như một số vùng Mexico, Châu Phi và Trung Đông đã chứng kiến nhiệt độ mùa hè tăng đáng kể.

“Sự gia tăng nhiệt độ khắc nghiệt là triệu chứng rõ ràng nhất của biến đổi khí hậu”, Karen McKinnon, giáo sư nghiên cứu số liệu thống kê về biến đổi khí hậu tại UCLA, cho biết. “Ngay cả những thay đổi nhỏ về nhiệt độ chỉ vài độ cũng có thể khiến mùa hè trở nên khắc nghiệt hơn đáng kể”.

Nguồn: Bloomberg