Hướng dẫn cha mẹ trò chuyện đúng cách với con về đại dịch Covid-19 theo từng lứa tuổi

Cách trò chuyện và ngôn ngữ bố mẹ sử dụng khi trò chuyện với con hàng ngày rất quan trọng. Chúng tạo ra sự kết nối, tin tưởng và nhu cầu chia sẻ của trẻ với cha mẹ. Cho đến thời điểm này, sau khi nghỉ học dài ngày và tiếp nhận thông tin từ các cuộc trò chuyện xung quanh, trẻ bắt đầu có những nhận thức và nhu cầu hiểu hơn về những đại dịch đang diễn ra. 

Cha mẹ nên nói với con những gì về virus Corona và nói như thế nào? Tờ Thời báo New York (The New York Times) đã tổng hợp ý kiến của một bác sỹ nhi khoa, hai nhà tâm lý học, một chuyên gia nhi khoa về bệnh truyền nhiễm và một chuyên gia về an toàn y tế để tổng hợp lại những lời khuyên tốt nhất của họ.

Chúng tôi đã tổng hợp thêm thông tin hữu ích từ một số nguồn đáng tin cậy khác để chia sẻ với các bố mẹ.

Nắm rõ những thông tin mà con bạn đã biết

Nên bắt đầu cuộc trò chuyện bằng cách hỏi về những điều mà con bạn đã biết. Nếu trẻ nói rằng loại virus này đang làm chết rất nhiều người trên thế giới thì cuộc nói chuyện sẽ rất khác khi trẻ nói rằng nó chỉ gây sụt sịt mũi và ho mà thôi.

Nếu con bạn dưới 6 tuổi vừa chưa tiếp nhận nhiều thông tin về virus, bạn không cần phải nói với trẻ quá cụ thể và rõ ràng về sự nguy hiểm của loại virus này hay mối đe dọa mà nó gây ra cho toàn cầu, điều này có thể mang đến những lo lắng không cần thiết cho trẻ. Bạn hãy để ý hơn đến các bản tin thời sự phát trên tivi và câu chuyện mà những người lớn trong nhà nói với nhau. Nếu có thể hãy tắt tivi và trò chuyện với bạn đời vào những lúc riêng tư không có sự có mặt của trẻ.

Trước hết hãy kiểm soát nỗi lo lắng của bạn

Trẻ nắm bắt và cảm nhận rất rõ cảm xúc của cha mẹ. Hãy chắc chắn rằng bạn không tỏ ra quá lo lắng hay sợ hãi khi nói về chủ đề này với trẻ, hãy giữ cho mình sự khách quan cần thiết. Phản ứng của bạn có thể sẽ khiến nỗi lo lắng của trẻ dậy sóng, vì thế, hãy cố gắng xử lý tất cả các nỗi sợ hãi mà bạn có trước khi trò chuyện với trẻ.

Đừng lờ đi nỗi sợ của con bạn

Nếu con bạn sợ hãi vì có người nói với chúng rằng chúng có thể chết vì virus nếu sờ tay vào nút bấm thang máy, thì đó là một nỗi sợ thực sự cần được bạn lắng nghe một cách nghiêm túc. Nếu bạn chỉ nói qua loa rằng: "Ồ, không sao đâu con!" hay "Bạn chỉ đùa thôi mà!" thì trẻ sẽ cảm thấy mình không được bố mẹ lắng nghe. Hãy ghi nhận và quan sát cảm xúc của trẻ thật kĩ càng, nói với trẻ bằng giọng chậm rãi và bình tĩnh như: "Điều đó có vẻ đáng sợ thật, bố/mẹ nhìn thấy nỗi sợ ấy trên gương mặt con", hoặc chuyển hướng sự chú ý của trẻ bằng cách chia sẻ về những nỗi sợ hãi mà bạn đã trải qua khi còn nhỏ. Sau đó, khi trẻ đã bình tĩnh lại, hãy tiếp tục cùng trẻ làm mọi việc một cách bình thường rồi có thể quay trở lại nói chuyện với trẻ về chủ đề virus sau bữa tối chẳng hạn.

Nói chuyện phù hợp với độ tuổi của con

Nếu trẻ đang ở độ tuổi 0-6, bạn có thể trò chuyện với trẻ về chủ đề vi khuẩn, vi-rút một cách đơn giản và dễ hiểu như có rất nhiều loại vi-rút khác nhau và chúng là thể khiến con người nhiễm bệnh như đau bụng, sụt sịt mũi, sốt, ho… và vi-rút Corona là một trong số các loại vi-rút đó. Bạn có thể hướng dẫn trẻ những hành động đơn giản để bảo vệ sức khỏe như rửa tay đúng cách, đeo khẩu trang, ăn uống lành mạnh… Nếu trẻ có bất cứ lo lắng nào, hãy nhấn mạnh về việc trẻ sẽ được bảo vệ và an toàn trong gia đình mình.

Đối với trẻ ở độ tuổi tiểu học, bạn không cần phải cung cấp cho trẻ những thông tin tiêu cực như số người chết hay mắc bệnh. Ở độ tuổi này, trẻ đã có thể nhận thức được về bệnh tật, vì thế, hãy tập trung vào việc cùng trẻ tìm hiểu các dấu hiệu của bệnh và các cách phòng bệnh mà trẻ có thể làm được một cách chi tiết, rõ ràng và dễ hiểu. Một lần nữa cần nhắc lại, hãy luôn tìm hiểu và lắng nghe nhận thức hay thông tin mà trẻ biết được tới đâu để chọn lọc những thông tin chia sẻ phù hợp. Bạn có thể khẳng định với trẻ rằng, các nhà khoa học và những người thông minh nhất trên thế giới đang cố gắng để tìm mọi cách bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của mọi người.

Gợi ý cho trẻ các cuốn sách về chủ đề vi-rút, vi khuẩn và đọc cùng trẻ cũng là một cách hiệu quả đối với các bạn ở độ tuổi khoảng từ 5-8 tuổi. Ví dụ, cuốn sách "Này, chớ táy máy liếm sách!" là một nguồn tham khảo thú vị cho cha mẹ.

Câu chuyện có thể thẳng thắn và đi sâu hơn đối với trẻ từ 11 tuổi trở lên. Bạn có thể cùng con tra cứu thông tin từ các nguồn tin chính thống đáng tin cậy, tìm hiểu các kiến thức khoa học và thảo luận cùng con về những ảnh hưởng của đại dịch đối với nền kinh tế, chính trị mà các nước phải đối diện.

Chú ý đảm bảo giữ gìn vệ sinh

Hãy chắc chắn rằng trẻ được hướng dẫn và thực hiện đúng quy trình rửa tay ít nhất 20 giây (bằng cách đơn giản là hát 2 lần bài "Chúc mừng sinh nhật" trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đi chơi bên ngoài về, sau khi trẻ ngoáy mũi hay cho tay vào miệng và trước khi chơi đồ chơi. Các trò chơi, các bộ phim ngắn về chủ đề này cũng sẽ giúp trẻ ý thức hơn về việc giữ gìn vệ sinh cá nhân.

Các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng, cho dù việc trẻ nghỉ học có thể mang đến nhiều phiền toái cho cha mẹ, nhưng hãy suy nghĩ một cách tích cực rằng, đây là lúc để cả gia đình tận hưởng thời gian bên nhau nhiều nhất có thể và trân trọng khoảnh khắc này. Hãy cố gắng duy trì đều đặn những thói quen tốt, đặc biệt là thói quen tập thể dục hàng ngày. Những trò chơi vui vẻ trong nhà như làm thủ công, nấu nướng, dọn dẹp nhà cửa, đọc sách, nghe nhạc cũng sẽ giúp bạn tận hưởng thời bên trẻ vui vẻ, ý nghĩa hơn. 

 Hãy nhớ rằng, bên cạnh bảo vệ an toàn sức khỏe thì bảo vệ an toàn cảm xúc cho trẻ cũng rất quan trọng. Cha mẹ hoàn toàn có thể làm tốt cả hai điều trên bằng cách lắng nghe, tôn trọng những cảm xúc và nhu cầu tìm hiểu thông tin của trẻ.