ĐỘT TỬ khi ngủ vì một tật xấu quen thuộc: Cứ 5 người thì 1 người mắc, bác sĩ cảnh báo gấp

Khoảng 40% phụ nữ và 57% nam giới rơi vào ngủ ngáy. Khi ngủ ngáy, bạn cần đến bác sĩ bởi ngủ ngáy có khi vô hại nhưng cũng có thể là cảnh báo của một căn bệnh tiềm ẩn nguy hiểm. 

Trong lúc ngủ, bạn sẽ hít vào một lượng khí. Lượng khí này sẽ đi vào mũi hoặc miệng rồi xuống phổi và thở ra một cách tự nhiên. Nếu vùng hầu họng bị hẹp sẽ khiến lượng khí hít vào đó đi qua một vùng hẹp hơn, các mô niêm mạc xung quanh vì thế bị rung lên và tạo ra âm thanh. Âm thanh này có tiếng khò khè hay khàn khàn, phát ra từ mũi hoặc miệng nên được gọi là ngáy.

Ngáy to - Không phải chuyện vặt!

Ngáy to không chỉ là một vấn đề nhỏ nhặt khi ngủ; nó có thể là dấu hiệu của những nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Khi âm thanh ngáy trở nên to, đều đặn và xen kẽ với những khoảng ngừng thở ngắn, đây có thể là dấu hiệu của hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA). Tình trạng này gây ra ngừng thở từng đợt khi ngủ, kéo dài từ vài giây đến cả phút và xảy ra nhiều lần trong đêm. Triệu chứng của OSA bao gồm ngáy to, ngắt quãng, có tiếng hổn hển, cảm giác mệt mỏi, đau đầu sau khi thức dậy, khó tập trung ban ngày và dễ buồn ngủ, cùng với tăng huyết áp và tim đập nhanh. Ngưng thở khi ngủ làm giảm lượng oxy cung cấp cho não và cơ thể, khiến tim phải làm việc nhiều hơn, gây ra các hệ quả nghiêm trọng về lâu dài.

Ngoài ra, ngáy to kèm theo OSA còn liên quan mật thiết đến các vấn đề tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, tăng nguy cơ đột quỵ, suy tim hoặc bệnh mạch vành. Khi bạn ngưng thở trong lúc ngủ, não sẽ liên tục “đánh thức” cơ thể để hít vào, dẫn đến stress sinh lý mãn tính và làm tổn thương nội mạc mạch máu. Hơn nữa, người bị ngáy to thường không ngủ sâu, giấc ngủ bị phân mảnh, từ đó dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như mất trí nhớ ngắn hạn, dễ cáu gắt, lo âu, trầm cảm và suy giảm hiệu suất làm việc. Nhiều người thậm chí không nhận ra mình ngáy hoặc ngưng thở, chỉ thấy cơ thể suy nhược không rõ lý do.

Theo ThS. BS. Ngô Nguyễn Hải Thanh - Phòng khám chuyên khoa hô hấp Phổi Việt: Hiện nay, cứ 5 người thì có 1 người bị ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ mức độ nhẹ, 15 người thì có 1 người bị ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ mức độ nặng, trong đó, gần 80% các trường hợp ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ nặng không được chẩn đoán.

Hậu quả của mỗi lần ngưng thở, giảm thở trong đêm là nồng độ oxy trong máu giảm và liên tục biến động, một đêm có thể xảy ra cả trăm lần ngưng thở, giảm thở như vậy. Giảm oxy máu trong đêm có thể dẫn đến thiếu máu cơ tim, tăng huyết áp, tai biến mạch máu não, đặc biệt là có thể gây ra các rối loạn nhịp nguy hiểm dẫn tới tử vong. Vì vậy những người ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ có nguy cơ đột tử trong lúc ngủ cao hơn so với người bình thường.

Trong khoảng thời gian từ 22 giờ đến 6 giờ sáng hôm sau, tỉ lệ đột tử liên quan các rối loạn về tim mạch ở người ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ tăng cao đáng kể. Hơn 50% trường hợp ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ bị đột tử trong khoảng thời gian từ 22 giờ đến 6 giờ sáng hôm sau, khác với người không có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ, đột tử thường xảy ra từ 6 giờ sáng đến giữa trưa.

Những người ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ mức độ nặng có nguy cơ đột tử cao hơn so với mức độ nhẹ và trung bình. Nghiên cứu khác còn cho thấy rằng ngủ ngáy thường xuyên (một trong những biểu hiện của ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ) có nguy cơ đột tử liên quan đến các rối loạn tim mạch cao hơn những người chỉ thỉnh thoảng ngủ ngáy hoặc không ngáy, thường xảy ra trong khoảng thời gian từ 4 giờ đến 8 giờ sáng.

Đặc biệt, ngáy to thường là nguyên nhân khiến bạn đời mất ngủ, dẫn đến mất hứng thú thân mật, ngủ riêng và tăng mâu thuẫn, căng thẳng tâm lý trong quan hệ vợ chồng. Do đó, nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng ngáy to đều đặn mỗi đêm, có dấu hiệu ngưng thở, thở hổn hển trong lúc ngủ, thức dậy thấy mệt mỏi, buồn ngủ ban ngày hoặc bị tăng huyết áp không rõ nguyên nhân, hãy đi khám ngay. Các chuyên khoa cần thiết bao gồm Tai Mũi Họng, Hô hấp, hoặc Bệnh lý giấc ngủ, và có thể cần làm đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography) để chẩn đoán chính xác.

Những giải pháp cải thiện tình trạng ngủ ngáy

Để cải thiện tình trạng ngáy to, có một số giải pháp ban đầu mà bạn có thể áp dụng. Đầu tiên, việc giảm cân là một trong những phương pháp hiệu quả nhất. Thừa cân, đặc biệt là mỡ thừa quanh cổ, có thể gây áp lực lên đường hô hấp, làm tắc nghẽn luồng không khí và dẫn đến ngáy. Một chế độ ăn uống lành mạnh kết hợp với tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp giảm cân mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, từ đó giảm thiểu tình trạng ngáy.

Thứ hai, bạn nên tránh uống rượu và thuốc an thần trước khi ngủ. Rượu có tác dụng làm giãn cơ, bao gồm cả các cơ trong cổ họng, dẫn đến tình trạng ngáy nặng hơn. Tương tự, thuốc an thần cũng có thể làm giảm khả năng kiểm soát cơ bắp, khiến cho tình trạng ngáy trở nên trầm trọng hơn. Do đó, hạn chế hoặc tránh hoàn toàn những chất này trước khi đi ngủ sẽ giúp cải thiện tình trạng ngáy.

Một giải pháp khác là thay đổi tư thế ngủ. Nằm ngửa có thể làm cho lưỡi và mô mềm trong cổ họng rơi vào phía sau, gây tắc nghẽn đường hô hấp và dẫn đến ngáy. Ngược lại, nằm nghiêng có thể giúp giữ cho đường thở mở và giảm thiểu tình trạng ngáy. Nếu bạn khó thay đổi tư thế ngủ của mình, hãy thử sử dụng gối đặc biệt hoặc đệm có thiết kế hỗ trợ cho việc ngủ nghiêng.

Nếu tình trạng ngáy vẫn tiếp diễn, bạn nên sử dụng máy trợ thở CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) nếu được bác sĩ chỉ định. Máy CPAP cung cấp áp lực không khí liên tục để giữ cho đường hô hấp luôn mở, giúp ngăn ngừa ngưng thở khi ngủ và giảm ngáy. Đây là một phương pháp điều trị hiệu quả cho những người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ.

Cuối cùng, trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể cần phẫu thuật để điều trị nguyên nhân gây ngáy. Các thủ thuật như cắt amidan hoặc chỉnh hình vòm khẩu có thể được thực hiện để loại bỏ mô thừa hoặc mở rộng đường hô hấp. Tuy nhiên, phẫu thuật thường được coi là lựa chọn cuối cùng sau khi các biện pháp không phẫu thuật không mang lại hiệu quả.

Ngáy to không chỉ là một “tật xấu” mà còn là triệu chứng cảnh báo sức khỏe. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng ngáy như “sấm động”, hãy xem đó là lời kêu cứu của cơ thể. Đừng để “tiếng ngáy” trở thành dấu hiệu âm thầm cho một cơ thể đang thiếu oxy mỗi đêm. Việc khám và điều trị kịp thời không chỉ giúp bạn có được giấc ngủ ngon mà còn bảo vệ sức khỏe tim mạch, não bộ và hạnh phúc gia đình. Hãy chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế để cải thiện chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể của bạn.