Con gái hỏi 1 câu khiến tôi sửng sốt: Thế hệ của tôi không bao giờ dám nói với bố mẹ như vậy!
Chị Mai nhận ra con khác hoàn toàn so với bố mẹ.
Một buổi tối sau bữa cơm, như thói quen thường ngày, chị Mai (34 tuổi, Hà Nội) nhắc con gái, hiện học lớp 3 đi rửa bát. Chị nghĩ đó chỉ là một yêu cầu đơn giản, thế nhưng câu trả lời của con gái đã khiến chị sững lại:
"Sao con phải rửa? Cả nhà cùng ăn thì sao chỉ con rửa? Mẹ nấu thì mẹ không phải rửa, nhưng bố có nấu đâu, em con cũng không nấu. Vậy tại sao con lại phải đi rửa?".
Khoảnh khắc ấy, chị Mai thoáng ngỡ ngàng. Nếu quay ngược về tuổi thơ của mình, việc cha mẹ sai con làm gì vốn không bao giờ được phép thắc mắc. Thậm chí, chỉ cần chậm chạp hay tỏ ý phản đối, lũ trẻ dễ dàng nhận một trận mắng hoặc đòn roi. Với thế hệ trước, sự "nghe lời tuyệt đối" gần như là chuẩn mực.
Thế nhưng, cô con gái nhỏ của chị Mai lại có cách nhìn khác. Lời chất vấn kia không hề mang ý nghĩa chống đối, mà phản ánh cách con bé cảm nhận về sự công bằng trong gia đình. Đó là sự thẳng thắn, dám nói lên suy nghĩ và lý luận theo góc nhìn riêng – điều hiếm thấy ở thế hệ cha mẹ ngày trước.
Chính trong giây phút tưởng chừng nhỏ nhặt ấy, chị Mai nhận ra: con mình đang lớn lên trong một thế hệ hoàn toàn khác: Thế hệ Alpha.
Ảnh minh họa
Thế hệ Alpha - những đứa trẻ lớn lên cùng sự công bằng và tự tin
Từ câu chuyện của chị Mai, có thể thấy rõ sự thay đổi trong cách trẻ ngày nay nhìn nhận thế giới. Nếu thế hệ cha mẹ coi sự im lặng, vâng lời là chuẩn mực, thì Gen Alpha, những em nhỏ sinh từ năm 2010 trở đi lại đang trưởng thành trong một môi trường khuyến khích bày tỏ và tranh luận.
Gen Alpha sở hữu nhiều đặc điểm nổi bật:
Tự tin và thẳng thắn: Các em không ngại đặt câu hỏi, thậm chí phản biện lại cha mẹ, thầy cô.
Đề cao sự công bằng: Trẻ dễ nhận thấy bất hợp lý trong cách phân chia trách nhiệm và muốn được đối xử bình đẳng.
Độc lập trong tư duy: Không chỉ nghe lời, trẻ muốn hiểu "tại sao" trước khi làm. Đây là bước đầu của tư duy phản biện.
Nhanh nhạy với công nghệ: Lớn lên cùng internet và thiết bị số, Gen Alpha tiếp nhận thông tin cực nhanh, nhưng cũng dễ mất kiên nhẫn với những điều chậm chạp.
Sự khác biệt này đặt cha mẹ vào thế lúng túng: nên giữ cách dạy truyền thống: "nói gì nghe nấy" hay để con tự do bày tỏ? Câu trả lời có lẽ nằm ở sự dung hòa: vừa duy trì kỷ luật, vừa tạo không gian để con nói lên suy nghĩ.
Ảnh minh họa
Một số nguyên tắc cha mẹ có thể áp dụng:
Lắng nghe trước, giải thích sau: Khi trẻ phản ứng, thay vì quát mắng, hãy công nhận cảm xúc của con: "Mẹ hiểu con thấy chưa công bằng".
Đặt luật công bằng cho cả nhà: Ví dụ, ai nấu thì không rửa, những người còn lại cùng chia việc.
Luân phiên nhiệm vụ: Mỗi thành viên thay nhau làm việc nhà để trẻ hiểu khái niệm chia sẻ trách nhiệm.
Động viên khi con hợp tác: Một lời cảm ơn nhỏ có thể nuôi dưỡng tinh thần tự giác mạnh mẽ hơn cả mệnh lệnh.
Câu chuyện của chị Mai và con gái không đơn thuần là chuyện "ai rửa bát", mà là lời nhắc nhở về cách thế hệ Alpha đang trưởng thành: biết đặt câu hỏi, đề cao công bằng và dám nói lên suy nghĩ. Đó vừa là thử thách, vừa là cơ hội cho cha mẹ để không chỉ nuôi dạy một đứa trẻ biết vâng lời, mà còn là một công dân tương lai tự tin, công bằng và trách nhiệm.