Con gái 9 tuổi giận dỗi kêu "Mẹ nói dối", bà mẹ TP. HCM hốt hoảng nhận ra: Mình đã dạy con về giáo dục giới tính sai quá rồi!

Một buổi tối, sau khi ăn cơm xong, chị Tuyết Hương (ngụ tại Phường Bình Đông, TP.HCM) vừa dọn dẹp vừa nghe thấy tiếng con gái 9 tuổi vùng vằng trong phòng: "Mẹ nói dối! Em bé đâu có mọc ra từ đống rơm được. Bạn con bảo khác".

Câu nói bất ngờ khiến chị sững lại. Trước đó, mỗi lần con hỏi: "Em bé từ đâu mà ra hả mẹ?", chị chỉ cười xòa, trả lời qua loa rằng "em bé mọc ra từ bụng mẹ" hoặc "có khi trong truyện cổ thì em bé được tìm thấy trong bụi tre, đống rơm". Chị nghĩ con còn nhỏ, biết sớm sẽ… "hư", nên chọn cách né tránh. Ai ngờ, chính sự vòng vo ấy lại khiến con nổi giận vì phát hiện ra mẹ nói dối.

Sự bối rối của người mẹ

Ngồi xuống cạnh con, chị Hương mới nhẹ nhàng hỏi: "Thế con biết những gì rồi?". Cô bé 9 tuổi thành thật: "Bạn con bảo, em bé được tạo ra khi bố mẹ… quan hệ với nhau. Nhưng con không hiểu quan hệ là gì cả".

Chị Hương chết lặng. Hóa ra con không còn ngây thơ như chị tưởng, mà đã bắt đầu tiếp nhận thông tin từ bên ngoài, chỉ là chưa đủ trọn vẹn. Nếu chị cứ im lặng hoặc né tránh thêm, con sẽ tiếp tục nghe từ bạn bè, mạng xã hội hay những nguồn thiếu kiểm chứng, dễ hiểu sai, thậm chí tò mò tìm kiếm theo cách nguy hiểm.

Chị chợt hối hận: "Giá như mình trả lời nghiêm túc và có định hướng từ đầu, con sẽ không cảm thấy bị lừa dối như vậy".

Không chỉ riêng chị Hương, rất nhiều phụ huynh Việt vẫn ngại nói về giới tính với con. Một số lý do phổ biến là: Sợ con biết sớm sẽ tò mò, dễ làm điều dại dột. Không biết phải giải thích sao cho phù hợp với độ tuổi. Tư duy cũ cho rằng đây là chuyện "tế nhị", không nên nói thẳng.

Thế nhưng, nghiên cứu của UNESCO (2018) cho thấy, trẻ em được giáo dục giới tính bài bản từ sớm lại có xu hướng quan hệ tình dục lần đầu muộn hơn, và có thái độ tôn trọng cơ thể mình hơn. Tức là, biết đúng không khiến trẻ "hư", mà giúp trẻ an toàn.

Theo các chuyên gia tâm lý giáo dục, ở độ tuổi 9-10, trẻ thường đã nghe loáng thoáng về "quan hệ", "làm chuyện ấy"… nhưng chưa hiểu rõ bản chất. Đây chính là giai đoạn quan trọng để cha mẹ:

Bắt đầu một cuộc trò chuyện thẳng thắn

Sau khi trấn tĩnh, chị Hương đã quyết định lần đầu tiên nói chuyện nghiêm túc với con. Chị không né tránh từ "quan hệ", nhưng cũng không miêu tả chi tiết. Thay vào đó, chị nói: "Con biết không, ai cũng được sinh ra từ bố và mẹ. Khi lớn lên, người ta yêu nhau và muốn có em bé thì họ sẽ gần gũi nhau theo cách đặc biệt. Từ đó, một hạt giống nhỏ xíu của bố gặp một hạt giống nhỏ xíu của mẹ để tạo thành con người. Em bé sẽ lớn dần trong bụng mẹ suốt 9 tháng".

Con nghe chăm chú, rồi gật gù: "À, vậy là đúng như bạn con nói, chỉ là con chưa hiểu hết thôi". Ánh mắt con lại ánh lên niềm tin, còn chị thì thấy nhẹ nhõm.

Kể lại giây phút đó, chị Hương thở dài: "Tôi thấy mình đã sai khi cứ nghĩ con còn nhỏ nên bịa chuyện cho qua. Đến lúc con phát hiện ra, tôi mới nhận ra hóa ra điều con cần không phải một câu trả lời hoàn hảo, mà là sự thật và sự tôn trọng. Chỉ cần mình thành thật, con sẵn sàng lắng nghe và tin tưởng trở lại".

Chị bảo, từ sau lần ấy, chị dặn lòng sẽ không né tránh nữa. Con hỏi đến đâu, chị sẽ trả lời đến đó, vừa đủ với độ tuổi của con. Chị muốn con hiểu rằng chuyện giới tính không hề xấu hổ, đó là một phần tự nhiên của cuộc sống.

Từ trải nghiệm của mình, chị Hương rút ra mấy điều nhỏ:

Bắt đầu từ sớm, từng bước một

Lúc con còn nhỏ, chỉ cần dạy con biết gọi đúng tên các bộ phận cơ thể, phân biệt nam – nữ. Lớn hơn thì giải thích về việc em bé hình thành. Khi con đến tuổi dậy thì, cha mẹ phải thẳng thắn nói về kinh nguyệt, mộng tinh, cảm xúc giới tính. Nếu không thì con sẽ tự đi tìm hiểu ở nơi khác.

Trả lời trung thực, phù hợp độ tuổi

Khi con hỏi 'quan hệ là gì', chị Hương đã trả lời ngắn gọn thôi, để con hiểu khái niệm, chứ không miêu tả chi tiết. "Tôi nghĩ nói thật nhưng vừa phải mới giúp con thấy thoải mái", chị nói.

Tạo không gian để con hỏi tiếp

Bà mẹ chia sẻ: "Ngày xưa tôi hay quát: 'Chuyện đó con nít không được hỏi!'. Giờ thì tôi nhận ra làm vậy chỉ khiến con sợ, không dám chia sẻ nữa. Giờ tôi học cách kiên nhẫn, để con hỏi thoải mái hơn".

Dạy con về ranh giới an toàn

Chị cho biết: "Tôi luôn nhắc con: cơ thể con là của con, không ai được phép chạm vào nếu con không muốn. Nếu thấy khó chịu, con phải nói ngay cho mẹ biết. Điều này quan trọng chẳng kém gì việc dạy con học chữ".

Giáo dục giới tính không phải là dạy con "cách quan hệ", mà là dạy con hiểu về cơ thể, sự sống, tình yêu, trách nhiệm và sự tôn trọng. Nếu cha mẹ đủ dũng cảm bắt đầu, con cái sẽ lớn lên trong sự tin tưởng và biết bảo vệ bản thân trước những cám dỗ hay nguy cơ.

Bởi cuối cùng, đứa trẻ không cần một câu chuyện cổ tích về "đống rơm" hay "bụi tre", mà cần một người cha, người mẹ dám đồng hành cùng con trên con đường khám phá sự thật của cuộc sống.