Chuyên gia Thuế: Trừ một số hộ nông lâm nghiệp, hàng rong, nếu không đăng kí kinh doanh, thu nhập tiền lương, tiền công sẽ tính thuế theo lũy tiến tối đa là 35%

Tại Tọa đàm "Tháo gỡ vướng mắc chuyển đổi thuế khoán sang kê khai" dành cho hộ kinh doanh do TheLEADER tổ chức, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng Thư ký Hội tư vấn Thuế Việt Nam đã có phân tích về chính sách thuế hiện hành với hộ kinh doanh.

Bà cho biết, nhiều bà con thắc mắc: sản xuất và bán rau, nuôi con gà hay luống rau, hoặc sản xuất các mặt hàng ăn uống mang bán như xôi hay đậu, liệu có phải đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế hay không? Đây là câu hỏi rất quan trọng.

Trước hết, theo các chính sách thuế hiện hành, bất kỳ hộ kinh doanh nào khi hoạt động đều có trách nhiệm đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế. Khi hộ kinh doanh đạt ngưỡng phải nộp thuế, sẽ phải kê khai và nộp thuế. Trong trường hợp doanh thu của hộ kinh doanh vượt trên 1 tỷ đồng/năm, đồng thời sẽ phải thực hiện nghĩa vụ sử dụng hóa đơn.

"Chúng ta cần nhận định rõ rằng khi bắt đầu hoạt động kinh doanh, các hộ kinh doanh, trừ những trường hợp hộ gia đình sản xuất các mặt hàng nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến nhỏ hoặc kinh doanh thời vụ, sẽ không phải đăng ký kinh doanh, nhưng vẫn phải đăng ký thuế", bà Hải cho biết.

Theo vị chuyên gia, việc đăng ký thuế được thực hiện bằng mã định danh cá nhân, dùng cho nghĩa vụ hoạt động kinh doanh của hộ, thay vì sử dụng mã số thuế riêng.

Như vậy, có thể thấy rằng tất cả các hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, ngoài những trường hợp rất nhỏ và thuộc ngành nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối – vốn chủ yếu không chịu thuế – thì đều phải đăng ký kinh doanh. Hộ kinh doanh có thể là một cá nhân đơn lẻ hoặc một tập hợp các cá nhân cùng lập thành một hộ kinh doanh với các thành viên, nhưng đều phải thực hiện đăng ký kinh doanh.

Chuyên gia cho biết, việc đăng ký được thực hiện tại cơ quan đăng ký kinh doanh và liên thông với cơ quan thuế. Tờ khai đăng ký kinh doanh cung cấp các thông tin cần thiết cho cơ quan thuế, như ngày bắt đầu hoạt động, để xác định nghĩa vụ thuế. Theo cơ chế một cửa liên thông, khi phát sinh nghĩa vụ từ hoạt động kinh doanh, các hộ đều phải đăng ký.

Trong hệ thống quản lý thuế, các hộ kinh doanh thuộc các ngành nghề bán lẻ, ăn uống, cung cấp dịch vụ vận tải đều bắt buộc phải đăng ký kinh doanh.

Trường hợp hộ kinh doanh không đăng ký kinh doanh, thực tế cho thấy các khoản thu nhập sẽ được coi là thu nhập từ tiền lương, tiền công, nếu không thuộc các nguồn thu nhập từ chứng khoán, chuyển nhượng vốn hay các hoạt động liên quan đến đất đai, vốn đã được khấu trừ thuế trước đó. 

Một cá nhân có nhiều nguồn thu nhập, bao gồm kinh doanh, lương, chứng khoán, đầu tư vốn, lãi tiền gửi ngân hàng, sẽ có những khoản không chịu thuế và những khoản đã được khấu trừ trước. Trong đó, tiền lương, tiền công đã được khấu trừ từ nguồn, còn thu nhập từ kinh doanh phải tự kê khai.

"Hiện nay, một phần hộ kinh doanh đang áp dụng cơ chế thuế khoán. Nếu không đăng ký kinh doanh, thu nhập từ hoạt động này rất có thể sẽ bị coi là thu nhập từ tiền công. Mức thuế giữa hai loại thu nhập này có sự khác biệt đáng kể: thu nhập tiền lương, tiền công theo lũy tiến tối đa hiện hành là 35%, trong khi thu nhập từ kinh doanh hiện áp dụng tỷ lệ trên doanh thu theo quy định về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân", bà Hải cho biết.

Đối với các hộ gia đình sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp, làm muối, người bán hàng rong, quà vặt, buôn chuyến, kinh doanh lưu động, kinh doanh thời vụ hoặc làm dịch vụ có thu nhập thấp, việc đăng ký thuế được thực hiện trực tiếp tại cơ quan thuế.

Tuy nhiên, vị chuyên gia nêu thực tế, hiện nay nhiều cá nhân kinh doanh đã thuộc diện quản lý của cơ quan thuế, tức là đã đăng ký thuế nhưng chưa đăng ký kinh doanh. Khi phát sinh nhu cầu sử dụng hóa đơn hoặc các khoản thu nhập từ hoa hồng, đại lý, các hộ mới tiến hành đăng ký kinh doanh.

"Nhiều hộ kinh doanh cho thuê nhà, dù có thu nhập từ hoạt động kinh doanh, cũng chỉ đăng ký thuế mà chưa đăng ký kinh doanh. Trong bối cảnh hiện nay, khuyến nghị các hộ kinh doanh, trừ những trường hợp không bắt buộc, nên thực hiện đăng ký kinh doanh để liên thông với đăng ký thuế, nhằm đảm bảo quyền lợi và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế cũng như các nghĩa vụ khác", bà Hải khuyến nghị.