Bất ngờ về nguồn gốc hàng chục nghìn tấn vây cá mập nhập khẩu vào châu Á
Các nước châu Âu đang bán cho châu Á một lượng lớn vây cá mập, theo một nghiên cứu mới công bố.
Cá mập được đưa lên tàu Tây Ban Nha ở Đại Tây Dương. Các quốc gia EU bị cấm cắt vây của cá mập sống và thả cá về biển, nhưng lại được phép đưa cá mập vào đất liền để cắt vây. Ảnh: Greenpeace.
Trên quy mô toàn cầu, số lượng cá mập đang tiếp tục giảm do hoạt động buôn bán vây cá mập. Năm ngoái, các nhà khoa học phát hiện 1/3 số loài cá mập và cá đuối đã bị đánh bắt quá nhiều tới mức gần như tuyệt chủng, gây nguy hiểm cho toàn bộ hệ sinh thái đại dương và an ninh lương thực của nhiều quốc gia.
Quỹ Quốc tế về Phúc lợi Động vật (IFAW) đã phân tích dữ liệu hải quan trong gần hai thập kỷ (năm 2003-2020) tại ba trung tâm thương mại lớn của châu Á. Kết quả nghiên cứu cho thấy trong khi thị trường chính của các sản phẩm liên quan đến vây cá mập là ở châu Á, thì những nhà cung cấp chính cho thị trường này lại là các nước Liên minh châu Âu (EU) - dẫn đầu là Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hà Lan, Pháp và Ý. Trung Quốc cũng là nhà cung cấp vây cá mập lớn nhưng không được đề cập trong nghiên cứu.
Cụ thể, 188.368 tấn sản phẩm vây cá mập đã được nhập khẩu vào Singapore, Hồng Kông và Đài Loan (Trung Quốc) năm 2003-2020. EU là nguồn cung cấp 28% trong số đó, hay 53.407 tấn. Từ năm 2017, thương mại sụt giảm, nhưng tới năm 2020, tỷ trọng xuất khẩu của EU sang các nước này đã tăng lên 45%.
Tây Ban Nha hiện là nguồn xuất khẩu vây cá mập hàng đầu cho Singapore, Hồng Kông và Đài Loan (Trung Quốc), cung cấp 51.795 tấn từ năm 2003 đến 2020 (trung bình hằng năm 2.877 tấn). Báo cáo cũng chỉ rõ hơn 50% hoạt động buôn bán vây cá mập toàn cầu tập trung ở Singapore, Hồng Kông và Đài Loan (Trung Quốc).
Những con cá mập nhỏ ở chợ cá Catania ở Sicily (Ý). Ảnh: Getty
Barbara Slee, tác giả báo cáo của IFAW, cho biết: "Các loài cá mập dù nhỏ hay lớn, ở ven biển hay ngoài khơi đều đang biến mất. Những nỗ lực quản lý đến nay vẫn không ngăn được sự suy giảm của chúng".
Bà Slee kêu gọi EU tăng cường các biện pháp hạn chế buôn bán cá mập để bảo vệ chúng khỏi nguy cơ tuyệt chủng. IFAW muốn tất cả các loài cá mập bị buôn bán được đưa vào danh sách trong Phụ lục II của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (Cites), điều này sẽ giúp chúng được bảo vệ và giám sát chặt chẽ hơn.
Các nước EU bị cấm "khai thác vây cá mập", trong đó vây bị cắt khi cá mập vẫn còn sống. Tuy nhiên, việc đánh bắt và buôn bán cá mập nguyên con được cho phép, ngoại trừ những loài được liệt kê trong danh sách của Cites.
"Việc quản lý đánh bắt cá thường không được chú trọng cho đến khi số lượng sụt giảm xuống mức rất thấp hoặc bị đe dọa. Nhưng khi điều đó được thực hiện, các quần thể cá mập đã phục hồi", bà Slee nói. "Như đã chứng minh trong báo cáo của chúng tôi, EU là một bên đóng vai trò quan trọng trong thị trường cá mập toàn cầu. EU có trách nhiệm nặng nề trong việc ban hành các yêu cầu để đảm bảo tính bền vững".