Bà mẹ TP.HCM chia sẻ chuyện chọn trường, bị phụ huynh chê ham TIỆN và RẺ làm "hại" con: Liệu có phiến diện?

"Con tôi năm nay vào lớp 1. Chồng tôi bảo cứ xin cho con vào trường công gần nhà học cho tiện đưa đón, đỡ tốn kém. Nhiều người bạn tôi cũng nói cấp 1 thì học đâu chẳng được, chưa cần đầu tư quá nhiều, để dành tiền cho con học kỹ năng, học ngoại khóa, đi chơi, khám phá thế giới… Lên cấp 2, cấp 3 mới cần chọn trường thật tốt. Nhưng tôi cứ băn khoăn mãi, liệu cách nghĩ đó có ổn không?".

Chia sẻ của chị T.H, một phụ huynh sống tại TP.HCM, đang nhận được nhiều sự quan tâm trên các diễn đàn cha mẹ. Quan điểm "trường gần nhà, tiết kiệm chi phí" khi con học tiểu học là lựa chọn phổ biến, đặc biệt trong bối cảnh áp lực kinh tế ngày càng lớn. Tuy nhiên, cũng có không ít phụ huynh đặt dấu hỏi về giá trị thật sự của sự "tiện lợi" này.

Một số người đặt câu hỏi: Có phải ở cấp tiểu học, tức giai đoạn nền tảng quan trọng nhất trong quá trình hình thành nhân cách, thói quen học tập và tư duy của trẻ thì môi trường học tập không quan trọng bằng sự "tiện và rẻ"?

Câu trả lời là: Không hẳn.

Tiểu học là giai đoạn trẻ hình thành kỹ năng nền tảng: Đọc – viết – tính toán – tư duy logic – khả năng tập trung – thái độ với việc học – cảm xúc với bản thân và người khác. Một đứa trẻ ngay từ đầu đã được học trong môi trường đề cao sự tôn trọng cá nhân, khuyến khích phát biểu, nuôi dưỡng tinh thần khám phá và không quá nặng thành tích, sẽ phát triển một thái độ học tích cực và chủ động.

Ngược lại, nếu môi trường học tập quá đông, ít được tương tác, ít được cá nhân hóa, trẻ dễ rơi vào trạng thái học thụ động, nhút nhát, hoặc chán học – điều này có thể kéo dài tới các cấp học sau mà rất khó sửa chữa.

Chọn một ngôi trường không chỉ là chọn chỗ gửi con cho "xong chuyện", mà là chọn một hệ sinh thái để gieo trồng những hạt mầm đầu tiên. Trẻ 6 tuổi chưa đủ khả năng phản kháng hay thay đổi môi trường học nếu thấy không phù hợp. Trẻ sẽ "thích nghi" theo cách chịu đựng – và điều này có thể vô tình bào mòn sự tò mò, sự tự tin và niềm vui học tập trong con.

Trường công không xấu, trường tư chưa chắc đã tốt: Đừng phiến diện khi chọn trường cho con

Trên thực tế, tranh luận giữa "trường công hay trường tư" không phải là chuyện mới trong các cộng đồng cha mẹ có con trong độ tuổi đến trường. Nhiều người mặc định rằng trường tư – nhất là những trường có học phí cao sẽ mang lại nền giáo dục tốt hơn, hiện đại hơn. Trong khi đó, trường công thường bị cho là quá tải, lạc hậu và thiếu tính cá nhân hóa.

Tuy nhiên, không ít chuyên gia giáo dục cảnh báo về cái nhìn phiến diện này. Họ cho rằng việc lựa chọn trường cho con nên dựa trên nhu cầu và điều kiện thực tế của gia đình, chứ không thể đánh giá chất lượng chỉ dựa vào mô hình công – tư.

Hiện nay, nhiều trường công lập có đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm, có tâm với nghề. Học phí thấp hơn giúp phụ huynh có thêm dư địa để đầu tư vào các hoạt động bổ trợ như kỹ năng sống, ngoại ngữ, thể thao. Ngoài ra, việc con học gần nhà cũng tạo điều kiện cho gia đình gắn bó, cha mẹ dễ quan sát và hỗ trợ quá trình học tập của con.

Không phủ nhận, nhiều trường tư có môi trường học tập hiện đại, linh hoạt, giúp học sinh phát triển năng lực toàn diện. Nhưng đi kèm đó là mức học phí cao, yêu cầu sự đồng hành rất lớn từ cha mẹ, cả về thời gian lẫn kinh tế. Trong khi đó, trường công, nếu được lựa chọn kỹ vẫn có thể là nơi mang lại sự ổn định, nề nếp và bồi dưỡng nền tảng học tập vững chắc cho trẻ.

Ở góc độ tâm lý học, nhiều chuyên gia cũng khuyến khích cha mẹ không nên tạo áp lực thành tích quá sớm cho con. Giai đoạn tiểu học là thời kỳ trẻ cần xây dựng thói quen, thái độ học tập và các kỹ năng sống cơ bản. Việc con được sống đúng tuổi thơ, cảm thấy an toàn, vui vẻ khi đến lớp, dù là trường công hay trường tư, mới là yếu tố quan trọng hàng đầu.

Lựa chọn trường học cho con không nên dựa vào định kiến hay trào lưu. Trường công không có nghĩa là kém chất lượng. Trường tư không đồng nghĩa với giáo dục vượt trội. Điều quan trọng là sự phù hợp – giữa năng lực của con, giá trị giáo dục gia đình hướng đến, và khả năng đồng hành thực tế của cha mẹ.

Trẻ em lớn lên không chỉ nhờ vào ngôi trường, mà còn nhờ vào sự gắn kết giữa gia đình, nhà trường và môi trường sống xung quanh. Vì vậy, thay vì tranh cãi đúng, sai giữa hai mô hình, có lẽ điều phụ huynh cần nhất là một cái nhìn thấu đáo, cởi mở, không vội vàng phán xét.

Việc đầu tư cho con không nhất thiết phải là tiền học phí thật cao, mà là sự đầu tư có chiến lược và phù hợp với giá trị gia đình. Có gia đình chấp nhận học phí cao vì muốn con được học tiếng Anh chuẩn ngay từ nhỏ, tiếp cận các môn STEAM, học qua dự án, phát triển kỹ năng mềm.

Có gia đình chọn trường công nhưng bù lại dành thời gian đồng hành cùng con mỗi tối, hoặc tạo điều kiện cho con tham gia các câu lạc bộ năng khiếu chất lượng vào cuối tuần. Mỗi lựa chọn đều có giá trị, nếu được thực hiện với hiểu biết và cam kết.

Tóm lại, "trường gần nhà" hay "trường tư", "trường quốc tế" không phải là câu hỏi đúng sai, mà là câu hỏi về mức độ ưu tiên và giá trị sống của mỗi gia đình. Nếu bạn coi những năm tiểu học là giai đoạn quan trọng để con hình thành nhân cách, kỹ năng và tư duy học tập – thì việc đầu tư cho một môi trường tốt, dù là công hay tư, vẫn nên được cân nhắc nghiêm túc. Ngược lại, nếu bạn tin rằng giáo dục là một hành trình dài và con có thể điều chỉnh sau này, thì việc bắt đầu ở nơi gần nhà, ổn định, và tiết kiệm cũng không hẳn là sai.

Điều quan trọng là: Đừng đánh giá thấp giai đoạn tiểu học chỉ vì con "còn nhỏ" và chưa phải thi cử quan trọng. Những điều con học được hoặc bỏ lỡ, trong giai đoạn này có thể để lại dấu ấn suốt đời. Vậy nên, đừng vội vàng chọn cho "xong". Hãy chọn với sự tỉnh táo và yêu thương.