Bà mẹ Hà Nội bật mí bí quyết dạy con theo kiểu “nhà giàu”: Ở đâu cũng nhìn ra cơ hội, biết tạo ra tiền của

Dạy con quản lý tiền là một trong những kỹ năng sống quan trọng, nhưng nhiều cha mẹ lại thường bỏ qua hoặc để đến khi con trưởng thành mới nhắc tới. Thực tế, thói quen tiêu dùng và tư duy tài chính của trẻ được hình thành từ rất sớm. Theo nghiên cứu của Đại học Cambridge (2013), tư duy tài chính bắt đầu định hình từ 7 tuổi, và giai đoạn 12–16 tuổi chính là thời điểm "vàng" để trẻ thực hành các kỹ năng kinh doanh nhỏ, xây dựng năng lực tài chính vững bền.

Chị Nguyễn Thị Hồng Liên, một bà mẹ ở Hà Nội hiện làm việc trong lĩnh vực giáo dục, có hai con đang tuổi thanh thiếu niên, chia sẻ: "Cấp 2-3 chính là giai đoạn để con bắt đầu nhìn ra cơ hội và biết tạo ra tiền từ ý tưởng, từ dự án, từ việc phục vụ người khác." Chị dẫn lại câu nói nổi tiếng trong Cha Giàu Cha Nghèo của Robert Kiyosaki: "Người giàu dạy con mình nhìn thấy cơ hội, còn người nghèo thì chỉ dạy con tìm sự an toàn".

Khởi đầu kinh doanh nhỏ, tạo nền tảng sớm

Theo chị Liên, cấp 2 là lúc trẻ nên được "chạm" vào những trải nghiệm kinh doanh nhỏ. Ví dụ, năm lớp 7, con chị bắt đầu tập đặt mua những món đồ hiệu secondhand rồi bán lại. Bước đi tưởng chừng đơn giản ấy lại gieo vào con tư duy cơ bản nhất của thương mại: "mua rẻ - bán cao".

Đến lớp 8-9, trong giai đoạn nghỉ dịch, con trai chị vừa học online vừa mê chơi điện tử. Từ niềm đam mê đó, con nảy ra ý tưởng code để máy tự săn đồ trong game. Các tài khoản game sau khi nâng cấp được bán ra thị trường với giá từ 500.000 đến 2 triệu đồng. Điều đặc biệt, cậu bé còn biết thuê thêm 5 bạn khác cùng "cày game", còn bản thân giữ vai trò leader - người nhận đơn, phân công và điều phối.

"Đây chính là bước ngoặt quan trọng. Con không chỉ làm ra tiền mà còn học được tư duy tổ chức, kỹ năng lãnh đạo và quản trị con người", chị Liên nhấn mạnh.

Nếu như cấp 2 là giai đoạn con học cách nhìn ra cơ hội từ những việc nhỏ, thì ở cấp 3, con trai chị Liên bắt đầu tham gia các dự án xã hội và hoạt động nghề nghiệp thực tế.

Năm lớp 10, con triển khai dự án thiện nguyện The Match - bán bánh, quần áo, kêu gọi ủng hộ để tặng quà cho bệnh nhân ung thư tại Viện K. Qua dự án này, cậu bé học được bài học quan trọng: tiền không chỉ để tiêu xài, mà còn là công cụ để tạo ra giá trị cho cộng đồng.

Đến năm lớp 12, sau khi lấy bằng Mỹ từ hè lớp 11 và có một năm gap year, con đi thực tập tại trường học và khách sạn. Song song, con dạy thêm SAT & IELTS, tự triển khai lớp debate, lớp career planning kéo dài 3 tháng. Thu nhập đủ để con tự mua máy tính, điện thoại, học bằng lái xe, thậm chí học nghề pha chế với chứng chỉ Úc để chuẩn bị hành trang du học.

"Ở tuổi 17, con đã biết vừa tạo giá trị cho xã hội, vừa tự lo chi phí cho bản thân - một hành trang quý giá trước khi bước vào tuổi 18", chị Liên chia sẻ với niềm tự hào.

Nền tảng tri thức từ sách

Không chỉ cho con trải nghiệm thực tế, chị Liên còn định hướng tri thức nền tảng bằng việc đọc sách. Những cuốn sách kinh điển như Cha Giàu Cha Nghèo (bộ 13 quyển) của Robert Kiyosaki, Nhà đầu tư thông minh của Benjamin Graham, Tư duy triệu phú của T. Harv Eker, hay Screw It, Let's Do It của Richard Branson đã gieo trong con khát vọng tạo giá trị xã hội, tư duy đầu tư dài hạn và niềm tin rằng "mình có thể làm được".

Chị Liên cho rằng: "Chỉ kiến thức mới giúp con tỉnh táo trước cám dỗ, tránh được những sai lầm về tài chính. Sách không dạy con giàu ngay, nhưng dạy con cách nghĩ của người giàu".

Những trải nghiệm của con chị Liên cũng trùng khớp với các nghiên cứu quốc tế. Báo cáo của OECD (2020) cho thấy, học sinh được tiếp cận môn tài chính cá nhân và career planning ở bậc THPT có mức độ tự chủ và khả năng kiếm tiền độc lập cao hơn 40% so với nhóm không được học.

"Khi con biết thử sức, dám làm dự án, con không chỉ học về tiền mà còn học cách trưởng thành," chị Liên nhận định.

8 quan niệm chuẩn về tiền

Song song với trải nghiệm thực tế, chị Liên còn dạy con những quan niệm nền tảng về tiền:

Tiền phóng chiếu nội tâm con người: nếu con vui vẻ, rộng rãi, tiền sẽ mang lại niềm vui và giúp ích xã hội; nếu ích kỷ, tiền sẽ phóng đại sự ích kỷ đó.

Tiền giúp đạt cuộc sống mong muốn, cho con tự do lựa chọn điều mình thích.

Tiền bội tăng những gì đang có, lòng biết ơn hay sự tham lam đều được tiền nhân lên.

Tiền giúp tự do thời gian, khi có tài sản, con mới được sống đời ý nghĩa.

Tiền sinh lợi khi tạo giá trị, đầu tư vào tri thức, con người, tài sản để "tiền đẻ ra tiền".

Tiền tự tìm đến người biết xài có ý nghĩa, có kế hoạch, mục tiêu, lý tưởng thì tiền sẽ "chảy về".

Tiền tỷ lệ thuận với số người mình giúp đỡ, càng cho đi giá trị, càng nhận lại nhiều.

Vốn của con người là con người: mối quan hệ, nhân cách, cộng đồng là nguồn vốn bền vững nhất.

"Bạn có thể khởi nghiệp không tiền, nhưng không thể khởi nghiệp mà không có con người," chị Liên nhấn mạnh.

Vai trò của cha mẹ

Chị Liên cho rằng, vai trò của cha mẹ trong hành trình này không phải là "cầm tay chỉ việc", mà là tạo cơ hội, hỗ trợ và khen ngợi khi con dám thử. "Hãy để con tự triển khai, tự học hỏi, và tự trưởng thành. Cha mẹ càng ít kiểm soát, con càng sáng tạo và tự tin hơn," chị chia sẻ.

Câu chuyện của chị Nguyễn Thị Hồng Liên cho thấy, dạy con quản lý tiền từ cấp 2-3 không chỉ là dạy tiết kiệm, mà là dạy con nhìn thấy cơ hội, biết tạo ra tiền, và quan trọng nhất là dùng tiền để kiến tạo giá trị cho cộng đồng và cho chính mình.

Ở tuổi 17, khi nhiều bạn bè còn phụ thuộc cha mẹ, con chị đã có thể tự trang trải phần lớn chi phí, biết quản trị nhóm, triển khai dự án xã hội và chuẩn bị hành trang du học. Đó là thành quả của sự kết hợp giữa trải nghiệm thực tế, tri thức nền tảng và sự đồng hành khéo léo của cha mẹ.

Và có lẽ, như chính Robert Kiyosaki từng viết "Người giàu dạy con nhìn thấy cơ hội". Nếu cha mẹ dám trao cho con cơ hội sớm, con sẽ học được cách để tiền làm việc cho mình thay vì suốt đời chỉ làm việc vì tiền.