1 THAY ĐỔI khiến phụ huynh cả nước vừa hân hoan vừa lo lắng, thầy giáo nói: "Thành" hay "bại" quan trọng là ở NHÂN VẬT này!

Bộ GD&ĐT vừa ban hành công văn số 4567 hướng dẫn việc dạy học 2 buổi/ngày ở bậc phổ thông, một quy định mới đang thu hút nhiều sự chú ý.

Theo đó, bậc tiểu học sẽ áp dụng ngay trên diện rộng, còn THCS và THPT triển khai theo lộ trình, ưu tiên những trường có đủ cơ sở vật chất. Buổi sáng (buổi 1) học chương trình giáo dục phổ thông chính khóa, buổi chiều (buổi 2) dành cho các hoạt động củng cố kiến thức, đồng thời phát triển toàn diện đức – trí – thể – mỹ cho học sinh.

Những hoạt động này được mô tả gồm: giáo dục về văn hóa, nghệ thuật, STEM, văn hóa đọc, văn hóa học đường, tư vấn hướng nghiệp, hoạt động tình nguyện, kỹ năng sống, giáo dục tài chính, kiến thức về trật tự an toàn giao thông, năng lực số, trí tuệ nhân tạo (AI), ngoại ngữ, thể thao, các hoạt động tìm hiểu tự nhiên, xã hội, văn hóa, lịch sử, truyền thống của địa phương và các nội dung giáo dục khác theo quy định, đáp ứng nhu cầu, sở thích, năng khiếu của học sinh…

Là một giáo viên, chuyên gia giáo dục, thầy giáo Đỗ Cao Sang nhận định: Chủ trương này xuất phát từ một ý định tốt: Xây dựng những công dân có đầy đủ phẩm chất, năng lực để đáp ứng kỉ nguyên hội nhập, vươn mình. Cái khó là làm sao thực hiện có hiệu quả. Thực hiện buổi học 2 phải khác với buổi 1, không để nó chỉ là sự kéo dài của buổi 1.

"Bản chất của buổi 2 là hoàn toàn có thể linh hoạt, miễn sao có hiệu quả giáo dục và không biến học sinh thành robot chép bài. Các hoạt động buổi 2 cần đa dạng, phong phú, linh hoạt và dựa trên sự đồng thuận của học sinh. Điều này đặt ra cơ hội và thách thức lớn. Với giáo viên và các nhà quản lí có năng lực, có nhiệt huyết, thực sự vì giáo dục thì đây là cơ hội để triển khai các sáng kiến, thi triển tài năng. Với giáo viên thụ động, sợ trách nhiệm thì đây là sự bối rối không nhỏ", thầy Sang nói.

Vai trò của hiệu trưởng rất quan trọng!

Theo thầy Sang, việc tổ chức học buổi 2 dễ tạo ra một nghịch lý: xã hội đang kêu ca áp lực học tập, nhưng lại đưa thêm đề án buổi 2. Đây là "bài toán" thuộc về năng lực của người lãnh đạo nhà trường, cụ thể là hiệu trưởng. Chỉ những người có đủ năng lực và kinh nghiệm mới giải quyết được.

"Sau khi đọc kỹ hướng dẫn của Bộ GD&ĐT gửi xuống, tôi nhận thấy văn bản này mang tính mở, trao cho giáo viên và hiệu trưởng rất nhiều 'đất diễn'. Cách sử dụng buổi 2 ra sao phụ thuộc vào tài năng thiết kế, chỉ đạo và vận hành của hiệu trưởng. Mỗi địa phương cần căn cứ vào điều kiện thực tế để quyết định hoạt động phù hợp.

Ở trường miền núi và thành phố, cách triển khai hoàn toàn có thể khác nhau. Ví dụ, tại một số vùng như Hà Giang, Tuyên Quang, Chiêm Hóa, chỉ cần xây dựng thư viện, cho học sinh xuống đọc đúng sách theo chủ đề của buổi học đó rồi viết báo cáo, đó cũng là buổi 2, không nhất thiết phải đi trải nghiệm, diễn kịch hay tham quan bảo tàng như ở Hà Nội", thầy Sang phân tích.

Theo ông, hiệu trưởng và giáo viên phải thực sự năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm. "Nếu hiệu trưởng có trách nhiệm và thực sự vì học sinh, vì giáo dục, chắc chắn sẽ tìm ra cách tổ chức buổi 2 hợp lý, không sợ sai", thầy nhấn mạnh.

Thầy Sang đề xuất nên thí điểm ở khoảng 10 trường trên cả nước, lựa chọn đa dạng về điều kiện kinh tế - xã hội, trình độ giáo viên… để quan sát, thống kê, rút kinh nghiệm, rồi mới nhân rộng các mô hình hiệu quả.

Thầy giáo này cũng chỉ ra 7 kỹ năng phải có ở thế kỉ 21 mà buổi 2 nên góp phần bồi đắp:

1. Tư duy phản biện – Critical Thinking

2. Sáng tạo - Creativity

3. Hợp tác - Collaboration

4. Hiểu biết đa văn hóa – Cross-cultural Understanding

5. Giao tiếp xã hội – Communication

6. Kỹ năng máy tính, công nghệ căn bản – ICT Literacy

7. Tự học và tự phát triển sự nghiệp – Career & Learning Self-reliance

Việc đưa diễn viên, ca sỹ, nghệ sỹ, doanh nhân vào buổi 2 cũng là hoàn toàn khả thi. Một tháng 1 lần, giới trẻ sẽ được truyền cảm hứng và học với sự sinh động và hấp dẫn cao nhất. 

"Một giáo viên có tâm, có năng lực thì không sợ trách nhiệm. Hãy làm và sẵn sàng sửa nếu gặp vấn đề. Cứ né tránh, cứ trông chờ hướng dẫn, rất khó để làm nên bứt phá", thầy Sang nói.