Vaccine Trung Quốc - Singapore ức chế tế bào ung thư gốc, ngăn tái phát và di căn
Một nhóm các nhà khoa học đến từ Trung Quốc và Singapore vừa công bố một loại vaccine điều trị ung thư mới ứng dụng công nghệ nano.
(Ảnh minh họa: Shutterstock)
Công trình nghiên cứu do bà Dương Diên Liên (Trung tâm Công nghệ Nano Quốc gia Trung Quốc) và ông Trần Tiểu Nguyên (Đại học Quốc gia Singapore) dẫn đầu, được đăng tải trên tạp chí Nature Nanotechnology. Kết quả cho thấy vaccine này có khả năng giảm nguy cơ tái phát và lan rộng của khối u gấp 7 lần so với các phương pháp hiện tại.
Điểm khác biệt quan trọng của vaccine là khả năng tấn công cả tế bào gốc ung thư (CSC) - những tế bào "ẩn mình" sau điều trị và có thể tái hoạt động, gây ra tình trạng tái phát. CSC vốn được xem là "đội quân tinh nhuệ" của khối u do có khả năng tự làm mới và biến hóa thành nhiều loại tế bào ung thư khác nhau.
Theo bà Dương, các liệu pháp như hóa trị hay kháng thể thường không tiêu diệt được CSC. Chỉ cần một lượng rất nhỏ CSC còn sót lại, từ 1-5%, cũng đủ để làm bùng phát lại bệnh.
Loại vaccine nano này sở hữu ba cơ chế chính làm tăng hiệu quả điều trị: Lớp vỏ được cấu tạo từ màng tế bào ung thư, chứa đồng thời các kháng nguyên đặc hiệu của CSC và của các tế bào ung thư phổ thông; Hệ thống định hướng phân tử trên bề mặt giúp vaccine nhắm trúng tế bào tua – loại tế bào miễn dịch chịu trách nhiệm trình diện kháng nguyên cho tế bào T; RNA can thiệp ngắn (siRNA) giúp ức chế tạm thời enzyme phân giải trong lysosome, kéo dài thời gian kháng nguyên tồn tại và kích thích phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn.
Trong các thử nghiệm trên chuột bị ung thư vú và u hắc tố, vaccine cho thấy khả năng ức chế rõ rệt sự phát triển khối u, làm giảm số lượng CSC, ngăn tái phát sau phẫu thuật và di căn xa, đồng thời kéo dài thời gian sống. Đáng chú ý, không có dấu hiệu độc tính nào được ghi nhận - các chỉ số về máu, nội tạng và tế bào gốc đều ở mức bình thường.
Nhóm nghiên cứu đang phát triển dạng vaccine tiêm và kỳ vọng sẽ cá nhân hóa phương pháp điều trị này bằng cách sử dụng chính tế bào ung thư từ người bệnh. Tuy nhiên, bà Dương lưu ý cần thêm các nghiên cứu đánh giá an toàn dài hạn trên động vật lớn trước khi tiến hành thử nghiệm lâm sàng trên người.