Tiến sĩ giáo dục học hướng dẫn cha mẹ 1 số trò chơi với con khi ở nhà mùa dịch
Đây là một số trò "chơi mà học" giúp trẻ có cảm xúc tích cực lẫn phát triển các kỹ năng cần thiết, đồng thời gắn bó tình cảm cha mẹ với con cái hơn.
Tin tức các ca nhiễm virus Corona mới ở Việt Nam càng khiến cho dự định cho phép học sinh quay lại trường học khó thành hiện thực hơn. Các cha mẹ một lần nữa phải tự thuyết phục và cũng "trấn an" chính mình về việc tiếp tục trông con hoặc thu xếp việc trông con ở nhà cho ổn thoả. Điều này là thử thách không nhỏ cho nhiều ông bố, bà mẹ.
Xin hướng dẫn một số cách thức được áp dụng trong ngành giáo dục để cha mẹ có thể bày một số trò "chơi mà học" với trẻ từ 3-11 tuổi, giúp trẻ có cảm xúc tích cực lẫn phát triển các kỹ năng cần thiết, cha mẹ cũng gắn bó với con hơn, tạo môi trường tâm lý thuận lợi cho các giai đoạn giáo dục sau.
1. Hướng dẫn con tự chơi một mình
Phiền toái lớn khi trẻ ở nhà là trẻ không buông cha mẹ ra phút nào. Cha mẹ nên dạy con tự chơi một mình từ sớm, còn nếu đến giờ chưa dạy thì phải làm ngay thôi. Khả năng chơi một mình cũng là một biểu hiện của kỹ năng tự lập và phát triển tính tự lập cho trẻ. Hầu hết trẻ 9-11 tuổi có khả năng này nhưng không ít trẻ 3-6 tuổi lại thiếu hụt.
- Bắt đầu: Cha mẹ mua đồ chơi sẵn hoặc tự làm các đồ chơi cho con.
- Cha mẹ chơi mẫu, hướng dẫn từng thao tác nhỏ cách chơi và chơi cùng con cho đến khi con thành thục.
- Yêu cầu con tự chơi trong khoảng thời gian ngắn khoảng 5 phút rồi tăng dần lên.
Ngoài ra, khi yêu cầu con tự chơi, lúc đầu cha mẹ nên ở gần trong tầm mắt con nhìn thấy, sau đó thông báo cho con là cha mẹ bận việc ở phòng bên/chỗ khác và sẽ quay lại sau một khoảng thời gian. Bạn nhớ thực hiện đúng lời hứa này, và lưu ý không gian chơi của con phải đảm bảo an toàn.
Nếu trong nhà có nhiều con, cha mẹ có thể hướng dẫn các con chơi cùng nhau.
2. Chọn trò chơi phù hợp với con
Trò chơi của trẻ tuỳ theo độ tuổi.
+ Trẻ mẫu giáo: Trò chơi đất nặn, đồ hàng, búp bê, ô tô chạy, xỏ hạt, tô màu tranh, lego…đều rất dễ mua nguyên liệu chơi, vừa giúp trẻ giải trí, vừa phát triển vận động tinh lẫn tư duy.
Nếu nhà có sân rộng, cha mẹ dùng băng keo nhựa dán các đường zic zắc, các ô số để trẻ có thể chơi nhảy bật xa, nhảy lò cò, nhảy chụm hai chân, treo rổ hoặc vẽ vòng tròn lên tường để trẻ tập ném bóng… để phát triển các kỹ năng vận động thô.
+ Trẻ tiểu học: Vẽ tranh, lắp ráp mô hình, lego, khâu vá, thắt dây, cắt dán, trang trí các sản phẩm như thiệp, bao thư, túi giấy, may đồ búp bê, ghép hình… đều là gợi ý tốt để rèn luyện các kỹ năng. Các hoạt động vận động thì ngoài các hoạt động giống trẻ mẫu giáo, trẻ tiểu học có thể nhảy dây tại chỗ, lắc vòng,…
Các trò chơi trên thiết bị điện tử cũng là gợi ý hay, miễn là cha mẹ đặt luật rõ ràng về thời gian chơi và kiểm soát được việc cài đặt, truy cập các trò chơi phù hợp cho con. Các trò chơi học thuật với trẻ tiểu học rất đa dạng và có ích, cha mẹ có thể tìm bằng cách từ khoá tiếng Anh lẫn tiếng Việt trên mạng.
Cha mẹ hãy nhớ rằng trẻ rất sáng tạo, vì vậy, có khi chỉ cần chuẩn bị các vật dụng, nguyên liệu, trẻ có thể tự sáng tạo cách chơi và luật chơi cho mình, cha mẹ có khi chỉ cần tuân theo sự hướng dẫn của con.
Chỉ cần chuẩn bị các vật dụng, nguyên liệu, trẻ có thể tự sáng tạo cách chơi và luật chơi cho mình.
3. Đặt các quy tắc khi chơi
Trò chơi điện tử hay bất cứ trò chơi nào cũng cần chơi đúng cách và vừa đủ thời gian.
Chẳng hạn, 9g tối, tới giờ đi ngủ mà con đòi chơi các trò vận động mạnh như ném bóng, nhảy dây là không phù hợp. Khi đã đặt luật về thời gian và loại trò chơi rồi, cha mẹ nghiêm túc thực hiện với con. Nếu vi phạm, con sẽ nhận được hậu quả là tước quyền lợi chơi những trò con yêu thích. Thời gian tước quyền lợi tương ứng với thời gian đã vi phạm.
Khi trẻ chơi cùng nhau, để tránh xích mích, xung đột mà cha mẹ còn mất công "làm quan toà" thì cha mẹ nên động viên, khuyến khích và khen ngợi khi các con chơi cùng nhau.
Mặt khác, cha mẹ cũng phải quy ước các nguyên tắc khi chơi chung như: Chia sẻ đồ chơi, chờ đến lượt và giải quyết mâu thuẫn bằng lời nói. Con cũng được biết trước hậu quả nếu vi phạm nguyên tắc như bị tịch thu đồ chơi, phải ngồi yên suy ngẫm, hoặc mất quyền lợi trong một hoạt động mà con yêu thích.
Với trẻ nhỏ, "học thông qua chơi" (play-based learning) nên chơi đúng cách, đúng thời gian, đúng độ tuổi mang lại lợi ích rất lớn cho sự phát triển thể chất, kỹ năng lẫn tâm lý cho trẻ. Cha mẹ nên đầu tư vào việc dạy con chơi trong thời gian quý giá này.
Tiến sĩ Giáo dục học Nguyễn Thị Thu Huyền
Phó Hiệu trưởng trường Quốc tế Việt Nam- Phần Lan (TP.HCM)
Cha mẹ nên làm gì với trẻ ở nhà trong mùa dịch Corona? Mời quý vị xem thêm bài viết của Tiến sĩ Giáo dục học Nguyễn Thị Thu Huyền TẠI ĐÂY