Sắp xếp nóng vội: Trường có đến 9 hiệu phó, chuyên gia cảnh báo khẩn

Theo Bộ GD&ĐT, đến năm 2025, tất cả xã phường trên toàn quốc đều có trường tiểu học; hơn 93% xã có trường THCS và chỉ có gần 7% xã vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo phải tổ chức trường liên xã hoặc trường phổ thông có nhiều cấp học.

Thực hiện chủ trương sắp xếp trường mầm non, phổ thông công lập ở các địa phương đến thời điểm này, Bộ GD&ĐT đánh giá, một số địa phương “có dấu hiệu nóng vội, thiếu thận trọng”. Việc thực hiện sắp xếp, giảm số lượng trường theo hướng cơ học, làm mất cân đối quy mô lớp, điểm trường. Có phường, xã sáp nhập 3-4 trường thành 1 dẫn đến có tới 9 phó hiệu trưởng, vượt quá quy định của Bộ GD&ĐT về số lớp/ trường học.

Lớp học tăng vọt

Tại Quảng Ninh sau tinh giản, sắp xếp trường lớp đã giảm gần 50% số trường phổ thông. Cụ thể, toàn tỉnh chỉ còn 280/570 cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên công lập.

Đặc biệt, ở khối trường trực thuộc Sở GD&ĐT, đã sắp xếp 18 cơ sở giáo dục chỉ còn 3 cơ sở. Tinh gọn 13 trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên và 1 trung tâm Học nghề và Giáo dục thường xuyên thành 1 Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên duy nhất (tinh gọn 13 trung tâm).

Bộ GD&ĐT đánh giá, bước đầu, việc sáp nhập trường lớp làm giảm tình trạng manh mún, nhiều trường quy mô nhỏ dưới chuẩn, giảm đáng kể số lượng hiệu trưởng, kế toán, thủ quỹ, nhân viên phục vụ hành chính; từ đó giảm chi phí quản lý, tập trung nguồn lực cho hoạt động chuyên môn.

Theo quy định của Bộ GD&ĐT, trường tiểu học hiện nay có quy mô tối đa 40 lớp. Quy định này đã tăng 10 lớp so với trước đây. Đối với trường tại các xã thuộc vùng khó khăn có quy mô tối thiểu 5 lớp. Trường THCS có quy mô tối đa là 45 lớp, tối thiểu 8 lớp. Tuy nhiên, một số nơi sau sắp xếp đã bộc lộ bất cập khi nhiều trường vượt quy mô quy định.

Ví dụ, 7 trường học tại một địa phương có trên 70 lớp, cá biệt có trường quy mô 95 – 97 lớp (gấp 2,5 lần so với quy định).

Sau sáp nhập, cơ sở vật chất nhiều nơi chưa đáp ứng yêu cầu. Mặc dù số lượng đầu mối trường giảm, nhưng việc đầu tư mở rộng phòng học, bếp ăn bán trú tại trường mới chưa được triển khai kịp thời.

Quá trình sáp nhập với quy mô lớn, thực hiện trong thời gian ngắn đã gây xáo trộn đội ngũ, học sinh và phụ huynh, phần nào tác động đến tâm lý, chất lượng dạy học và sự ổn định của các cơ sở giáo dục. Tiềm ẩn nguy cơ chênh lệch về chất lượng và cơ hội học tập giữa vùng thuận lợi và vùng khó khăn ngày càng tăng, đặc biệt ở những nơi điều kiện giao thông và bán trú chưa bảo đảm.

Trường có tới 9 hiệu phó, quản lý thế nào?

Hiệu trưởng một trường tiểu học tại Hà Nội cho rằng, việc tăng quy mô số lớp/trường học tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ rủi ro, nhất là một trường có đến 3-4 phân hiệu. Trường có nhiều hiệu phó nhưng vẫn chỉ có duy nhất một hiệu trưởng chỉ đạo, điều hành hoạt động của số lượng học sinh quá lớn khó sát sao từ dạy học, bữa ăn bán trú, tai nạn thương tích…

Trong khi đó, TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội đồng Trường THPT Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) cho rằng, đổi mới giáo dục phải đi theo mục tiêu Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đó là đòi hỏi chất lượng và đảm bảo yếu tố công bằng.

Muốn đảm bảo chất lượng, điều quan trọng nhất là chất lượng đội ngũ; tiếp đến là sự chủ động tích cực của học sinh. Nhưng muốn học sinh tích cực, chủ động cần phải đảm bảo điều kiện học tập cơ bản gồm: sĩ số học sinh/lớp không quá đông; số lượng học sinh/trường đảm bảo con số nhất định.

“Các nước cũng đưa ra tiêu chuẩn, quy định về nội dung này rất rõ ràng nhằm đảm bảo 2 việc gồm: quy mô hợp lý đảm bảo vận hành, quản lý tốt và trường hợp có thiên tai, dịch bệnh, sự cố… ít ảnh hưởng quy mô lớn”, TS Tùng Lâm nói.

Cũng theo ông Lâm, việc sáp nhập trường lớp không nên tiến hành cơ học, làm cho có hoặc làm cho xong mà cần đảm bảo tính hợp lý, khoa học, vì quyền lợi của học sinh.

“Với những địa phương đã sáp nhập 3-4 trường lại làm 1; trường có tới 9 hiệu phó, Bộ GD&ĐT cần có hướng dẫn để điều chỉnh, không nên duy trì hoạt động về lâu dài sẽ ảnh hưởng chất lượng”, ông nói.

Cũng theo ông Lâm, với mô hình giáo dục hiện đại, khi có điều kiện cơ sở vật chất, Việt Nam cũng cần giảm sĩ số học sinh/lớp, lý tưởng nhất là khoảng 30 em/lớp. Hiện nay, quy định 45 học sinh/lớp ở bậc THCS – THPT là cao, giáo viên khó có điều kiện quan tâm đến từng học sinh. Từ đó, làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của các em. Thực tế, một số trường học tại thành phố lớn hiện nay vẫn còn tình trạng sĩ hơn 50 học sinh/lớp.