Nghiên cứu phát hiện: Không chỉ chiều cao, trí thông minh, cha mẹ còn di truyền cho con 5 thứ nguy hiểm này!

Khi nhắc đến di truyền, nhiều người thường nghĩ ngay đến màu mắt, chiều cao hay dáng vóc. Thế nhưng, khoa học ngày càng chỉ ra rằng di truyền không chỉ dừng lại ở ngoại hình, mà còn có thể ảnh hưởng đến cả tính cách, thói quen, thậm chí một số “tật xấu” của cha mẹ. Điều này không có nghĩa là con cái chắc chắn sẽ giống y hệt cha mẹ, nhưng xác suất thừa hưởng một số xu hướng hành vi nhất định là có thật.

Dưới đây là 5 “tật xấu” đã được nhiều nghiên cứu chỉ ra có yếu tố di truyền rõ rệt:

1. Nóng giận, dễ bùng nổ cảm xúc

Các nhà khoa học thuộc Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ (NIMH) phát hiện rằng sự điều tiết serotonin và dopamine trong não có liên quan trực tiếp đến xu hướng hung hăng, dễ nổi nóng. Con của những người hay cáu gắt có nguy cơ cao thừa hưởng tính khí này. Dù vậy, cách cha mẹ kiểm soát cảm xúc trong đời sống hàng ngày lại chính là “bài học trực tiếp” mà trẻ tiếp thu.

2. Nghiện ngập (rượu, thuốc lá, ma túy)

Nhiều nghiên cứu trên Journal of the American Medical Association (JAMA) cho thấy nguy cơ nghiện rượu có thể di truyền ở mức 40–60%. Điều tương tự cũng được ghi nhận với thuốc lá và các chất kích thích khác. Nghĩa là nếu cha hoặc mẹ từng có tiền sử nghiện ngập, con cái dễ bị di truyền xu hướng này. Bên cạnh yếu tố gene, môi trường sống thiếu lành mạnh càng khiến trẻ dễ rơi vào vòng xoáy lệ thuộc.

3. Lười vận động, dễ tăng cân

Béo phì không đơn thuần chỉ là do ăn uống hay ít vận động. Nghiên cứu về gene FTO đã chỉ ra rằng khả năng tích trữ mỡ và cảm giác thèm ăn có thể di truyền. Nếu cha mẹ có thói quen lười vận động, vừa di truyền gene, vừa tạo nếp sống thiếu năng động, nguy cơ con cái thừa cân sẽ cao hơn nhiều so với những đứa trẻ khác.

4. Thói quen liều lĩnh, thích mạo hiểm

Các nghiên cứu trong ngành di truyền học hành vi (Behavioral Genetics) cho thấy sự “thích cảm giác mạnh” có thể gắn liền với biến thể gene ảnh hưởng đến dopamine – chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến sự hưng phấn và phần thưởng. Vì thế, những người có cha mẹ hay liều lĩnh, dễ nghiện cờ bạc hoặc hành vi mạo hiểm, thường có nguy cơ cao thừa hưởng xu hướng tương tự.

5. Lo âu, trầm cảm

Theo American Journal of Psychiatry, rối loạn lo âu và trầm cảm có yếu tố di truyền đáng kể. Nếu cha mẹ thường xuyên sống trong trạng thái căng thẳng, bi quan, con cái không chỉ thừa hưởng gene mà còn chịu ảnh hưởng từ bầu không khí gia đình. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành tâm lý tiêu cực từ nhỏ.

Không chỉ do gene, mà còn do môi trường

Điểm chung của cả 5 “tật xấu” trên là chúng đều có yếu tố di truyền, nhưng không phải di truyền đồng nghĩa với định mệnh. Gene chỉ là “nền”, còn việc những xu hướng này có bộc lộ ra hay không phụ thuộc nhiều vào cách cha mẹ sống, môi trường nuôi dưỡng và sự giáo dục. Một người mang gene dễ nóng giận, nhưng nếu lớn lên trong gia đình biết kiểm soát cảm xúc, vẫn có thể trở thành người điềm tĩnh.

Nói cách khác, cha mẹ không thể chọn gene để trao cho con, nhưng có thể chọn cách sống và tạo dựng một môi trường lành mạnh. Bằng sự kiên nhẫn, yêu thương và kỷ luật tích cực, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp con “bẻ lái” khỏi những tật xấu mà khoa học đã cảnh báo có nguy cơ di truyền.