Nghiên cứu chỉ ra: Cha mẹ làm điều này trước năm con 4 tuổi, chỉ số IQ sẽ tăng 6-7 điểm!

Không cần chi hàng chục triệu đồng cho các khóa học trí tuệ hay mua phần mềm luyện não, cha mẹ vẫn có thể giúp con thông minh hơn một cách rõ rệt, chỉ bằng một thói quen đơn giản và miễn phí: đọc tương tác cùng con. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu được thực hiện trước 4 tuổi, phương pháp này có thể giúp trẻ tăng IQ trung bình từ 6–7 điểm khi bắt đầu đi học.

Kết quả này đến từ một phân tích tổng hợp (meta-analysis) của các nhà khoa học Đại học Durham (Anh) và Johns Hopkins (Mỹ). Họ đã theo dõi hàng loạt nghiên cứu trên nhiều quốc gia, so sánh giữa nhóm trẻ được cha mẹ đọc sách theo cách tương tác và nhóm không áp dụng. Kết quả cho thấy, chỉ với vài buổi mỗi tuần, sự khác biệt về khả năng ngôn ngữ, tư duy logic và trí nhớ đã trở nên rõ rệt, và tác động kéo dài đến tận những năm tiểu học.

Đọc không chỉ là đọc 

Nhiều cha mẹ nghĩ rằng đọc sách cho con đơn giản chỉ là cầm sách và đọc thành tiếng. Nhưng đọc tương tác là một trải nghiệm hoàn toàn khác: cha mẹ biến buổi đọc thành cuộc trò chuyện hai chiều, trong đó trẻ không chỉ nghe mà còn được tham gia.

Cha mẹ có thể ngừng ở những điểm then chốt để hỏi: “Con nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?”

Yêu cầu trẻ mô tả tranh minh họa: “Bức tranh này có gì khác so với trang trước?”

Liên hệ nội dung sách với trải nghiệm thật: “Con đã từng thấy con vật này ở đâu chưa?”

Các nhà khoa học giải thích rằng, chính quá trình hỏi – đáp này kích hoạt não bộ của trẻ ở nhiều vùng: vùng xử lý ngôn ngữ, vùng trí nhớ làm việc và vùng chịu trách nhiệm về lập luận nguyên nhân – kết quả. Điều này khiến não hoạt động tích cực, giúp hình thành kết nối thần kinh mới, từ đó nâng cao khả năng học tập.

6–7 điểm IQ – con số không hề nhỏ 

Trong bối cảnh giáo dục, 6–7 điểm IQ có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể. Trẻ có IQ cao hơn thường học chữ và số nhanh hơn, dễ dàng nắm bắt khái niệm trừu tượng và có khả năng tập trung tốt hơn trong lớp. Chẳng hạn, nếu hai đứa trẻ cùng bắt đầu lớp 1, nhưng một em có lợi thế về IQ từ sớm, em đó sẽ tự tin hơn trong học tập, ít bị tụt lại phía sau, đồng thời dễ dàng duy trì động lực học hỏi.

Chuyên gia giáo dục mầm non Lê Mai Anh nhận định: “Tăng vài điểm IQ nghe có vẻ nhỏ, nhưng trong giai đoạn 0–6 tuổi, đây là thời kỳ vàng của não bộ. Chỉ một tác động nhỏ đúng thời điểm cũng có thể tạo ra hiệu ứng lâu dài đến tuổi trưởng thành.”

Lợi ích lan tỏa hơn cả trí thông minh 

Không chỉ cải thiện IQ, đọc tương tác còn giúp trẻ:

- Mở rộng vốn từ vựng, từ đó giao tiếp mạch lạc hơn.

- Phát triển kỹ năng xã hội khi học cách chờ lượt, lắng nghe và phản hồi.

- Tăng sự gắn kết tình cảm với cha mẹ, vì thời gian đọc sách là thời gian gần gũi, không bị xao nhãng bởi điện thoại hay TV.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, trẻ có thói quen đọc tương tác từ sớm thường yêu thích đọc sách hơn khi trưởng thành, và khả năng tự học tốt hơn.

Cách bắt đầu ngay hôm nay 

Cha mẹ có thể áp dụng đọc tương tác chỉ với 15–20 phút mỗi ngày. Không cần sách đắt tiền, chỉ cần sách tranh phù hợp độ tuổi, nhiều hình ảnh, ít chữ, để trẻ vừa nghe vừa quan sát.

Bắt đầu từ những cuốn sách có chủ đề trẻ yêu thích: động vật, phương tiện giao thông, cổ tích…

Sử dụng giọng điệu sinh động, thay đổi âm sắc cho từng nhân vật.

Đặt câu hỏi mở thay vì câu hỏi “có/không” để trẻ có cơ hội diễn đạt suy nghĩ.

Quan trọng nhất, cha mẹ cần kiên nhẫn. Trẻ có thể chưa trả lời ngay hoặc trả lời chưa đúng, nhưng mỗi lần đối thoại là một lần não bộ trẻ được rèn luyện.

Kết luận 

Đọc tương tác là một phương pháp vừa đơn giản vừa hiệu quả, đã được khoa học chứng minh, giúp trẻ tăng trí thông minh và kỹ năng học tập ngay từ trước tuổi đến trường. Thói quen này không chỉ giúp trẻ khởi đầu tốt hơn, mà còn tạo nền tảng cho tình yêu học hỏi suốt đời.

Các chuyên gia khuyến khích cha mẹ bắt đầu càng sớm càng tốt, lý tưởng từ 1–2 tuổi để tận dụng tối đa giai đoạn vàng phát triển trí tuệ. Và quan trọng hơn cả, hãy biến mỗi buổi đọc sách thành một khoảnh khắc yêu thương và gắn kết với con.