Nghẹt thở giành sự sống từ thảm họa ngoại khoa nguy hiểm nhất
Người đàn ông 61 tuổi được đưa vào Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng mà các bác sĩ gọi thẳng là “không còn thời gian để do dự”. Chỉ trong một thời gian rất ngắn, ông đã mất tới khoảng 4 lít máu - gần như toàn bộ lượng máu trong cơ thể. Biến cố được coi là một trong những “thảm họa ngoại khoa” nguy hiểm nhất.
Chẩn đoán được xác lập ngay tại giường bệnh: vỡ phình động mạch chủ bụng - một trong những cấp cứu ngoại khoa dễ lấy đi tính mạng người bệnh nhất, với tỉ lệ sống sót theo y văn chỉ khoảng 10%. Trong khoảnh khắc đó, lựa chọn duy nhất là tiến về phía trước.
Khi báo động đỏ vang lên
Bác sĩ Hoàng Kim Quân cùng ê-kíp Cấp cứu Tim mạch nhanh chóng xác định mức độ thảm khốc của ca bệnh. Người bệnh đã rơi vào sốc mất máu độ IV, nguy cơ suy đa tạng cận kề. Siêu âm tại giường củng cố chẩn đoán, đồng nghĩa với một quyết định không thể trì hoãn: phải mổ ngay, nếu không sẽ mất bệnh nhân.
Báo động đỏ toàn viện được kích hoạt. Hàng loạt mắt xích lập tức vào guồng đúng như một cuộc tiếp sức đã được tập dượt đến mức thuần thục.
Bác sĩ, TS. Ngô Gia Khánh thăm khám cho bệnh nhân.
Ở phía sau phòng mổ, Trung tâm Huyết học - Truyền máu trở thành “hậu phương sinh tử”. Ngay khi nhận tín hiệu vỡ phình động mạch chủ bụng, quy trình cấp cứu đặc biệt được kích hoạt. Chỉ trong vòng 30 phút đầu, 10-15 đơn vị máu cùng các chế phẩm cần thiết được chuẩn bị, sẵn sàng tiếp máu liên tục cho ca mổ kéo dài và đầy biến động.
Song song với đó, ê-kíp Gây mê - Hồi sức do bác sĩ Đỗ Thu Trang phụ trách phải đối mặt với bài toán khó nhất khi vừa bù khối lượng tuần hoàn khổng lồ, vừa kiểm soát rối loạn đông máu phức tạp do mất máu ồ ạt, yếu tố có thể khiến mọi nỗ lực phẫu thuật sụp đổ trong tích tắc.
Trong phòng mổ, thách thức không chỉ nằm ở con dao phẫu thuật. Sau mất máu nặng, người bệnh đồng thời đối diện ba nguy cơ chết người: toan máu, hạ thân nhiệt và rối loạn đông máu. Việc giữ ổn định huyết động, duy trì thân nhiệt trở nên quan trọng không kém thao tác cầm máu.
Bác sĩ, ThS. Trần Lê Công Thắng cùng ê-kíp khoa Phẫu thuật Lồng ngực - Mạch máu nhanh chóng tiếp cận động mạch chủ. Mỗi động tác đều phải chính xác tuyệt đối, bởi chỉ cần chậm trễ, lượng máu còn lại có thể cạn kiệt hoàn toàn. Mục tiêu sống còn là kiểm soát được động mạch chủ và tái lập lưu thông máu sớm nhất có thể, khoảnh khắc quyết định giữa sự sống và cái chết.
Cuộc chiến chưa kết thúc sau ca mổ
Cánh cửa phòng mổ khép lại không đồng nghĩa với an toàn. Người bệnh được chuyển sang Đơn vị Hồi sức ngoại do bác sĩ Nguyễn Giáp Việt Dũng phụ trách. Đây là giai đoạn mà mọi biến chứng nguy hiểm nhất có thể ập tới: suy đa tạng, nhiễm trùng, viêm phổi…
Bằng việc theo dõi sát từng chỉ số, điều chỉnh kịp thời các rối loạn chức năng và chăm sóc toàn diện, người bệnh từng bước vượt qua giai đoạn nguy kịch. Sau 10 ngày, ông hồi phục ổn định và đủ điều kiện xuất viện - điều mà không nhiều người có thể đạt được sau một biến cố như vậy.
Bệnh nhân hồi phục ngoạn mục nhờ ê kíp bác sĩ BV Bạch Mai.
Nhìn lại ca bệnh, ThS. Trần Lê Công Thắng thẳng thắn: “Phẫu thuật viên chỉ là một mắt xích. Nếu không có nguồn máu kịp thời, không có kiểm soát hiệu quả huyết động của Gây mê - Hồi sức, thiếu sự theo dõi bền bỉ của Hồi sức ngoại, ca mổ này khó có thể đi đến kết cục có hậu”.
Bác sĩ, TS. Ngô Gia Khánh - Trưởng Khoa Phẫu thuật Lồng ngực và Mạch máu cho rằng ca bệnh là minh chứng rõ nét cho năng lực xử trí tình huống cực kì phức tạp của đội ngũ bác sĩ trẻ Bệnh viện Bạch Mai. “Một ê-kíp vận hành như một cơ thể thống nhất, từ chẩn đoán, huyết học, gây mê, phẫu thuật đến hồi sức, chính là yếu tố tạo nên kì tích”, TS Khánh nhấn mạnh.
Lời cảnh tỉnh từ “kẻ giết người thầm lặng”
Phình động mạch chủ bụng được coi là “kẻ giết người thầm lặng” vì thường không có triệu chứng cho tới khi vỡ. Khi đó, cơ hội sống sót rất mong manh. Thời tiết lạnh khiến mạch máu co lại, huyết áp tăng đột ngột, làm nguy cơ biến chứng càng cao.
Theo các chuyên gia, tầm soát sớm và kiểm soát yếu tố nguy cơ có thể giúp người bệnh tránh những cuộc đại phẫu đầy rủi ro, đồng thời giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.
Ca bệnh khép lại bằng sự hồi sinh của một con người, nhưng phía sau đó là hình ảnh một tập thể y bác sĩ đã sát cánh như một đội hình chiến đấu. Sự chỉ đạo quyết liệt của Ban Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, đứng đầu là PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện cùng sự phối hợp nhịp nhàng của các đơn vị Tim mạch, Gây mê - Hồi sức, Huyết học, Điện quang… đã tạo nên một cuộc chạy tiếp sức hiếm hoi, nơi mỗi giây đều được đổi bằng sinh mạng con người.
Khuyến cáo cho cộng đồng:
Tầm soát định kì: Nam giới trên 65 tuổi, người hút thuốc lá, có tiền sử gia đình nên siêu âm ổ bụng để phát hiện sớm phình động mạch chủ.
Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Bỏ thuốc lá; kiểm soát tốt huyết áp, mỡ máu, đường huyết.
Nhận biết dấu hiệu cấp cứu: Đau bụng hoặc đau lưng dữ dội đột ngột, tụt huyết áp, vã mồ hôi lạnh cần gọi 115 ngay lập tức.